شیوا طباطبایی
شیوع چاقی در طی چند دهه اخیر به طور ناگهانی افزایش یافته است. این بیماری باعث به مخاطره انداختن سلامت انسان‌ها شده و سبب بروز بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت نوع 2، سکته مغزی، افزایش چربی‌های خون، افزایش فشار خون، نقرس، برخی از انواع سرطان‌ها، عوارض استخوانی، بیماری‌های ریوی، بیماری‌های کیسه صفرا، عوارض پوستی، ناباروری و وقفه تنفسی در خواب و همچنین دیگر بیماری‌ها می‌گردد؛ اخیرا دانشمندان مطالعات زیادی را در زمینه علل بروز چاقی و ارائه راهکاری معقول جهت درمان و پیشگیری از افزایش وزن و شیوه صحیح کاهش وزن انجام داده‌اند. از بین تحقیقات صورت‌گرفته در این رابطه، ترکیبات غذایی که احتمال می‌رود در کنترل دریافت غذا و تعادل انرژی دریافتی موثر باشند، به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته‌اند.
مطالعات اخیر نشانگر نقش مهم فیبرهای غذایی در کنترل اشتها و دریافت غذا می‌باشد.
میوه‌ها، سبزی‌ها، حبوبات، غلات، سبوس گندم و جو دوسر منشاء اصلی فیبرهای غذایی هستند. مقدار توصیه‌شده فیبر غذایی در روز توسط متخصصان تغذیه 25-20 گرم است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهند که اکثر مردم مقدار کافی فیبر از طریق غذای روزانه دریافت نمی‌کنند و این امر در شیوع چاقی و بیماری‌های ناشی از آن موثر می‌باشد.
یکی دیگر از ترکیبات غذایی که می‌تواند نقش موثری در کنترل اشتها و کاهش وزن بدن داشته باشد پروتئین است. میزان خاصیت سیرکنندگی پروتئین‌های مختلف با یکدیگر متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال ارزش سیرکنندگی پروتئین آب پنیر که بخشی از پروتئین شیر است، نسبت به آلبومین سفیده تخم‌مرغ بیشتر می‌باشد، زیرا پروتئین آب پنیر به صورت دست نخورده از معده وارد روده شده و در روده هضم می‌شود، بنابراین مدت زمان طولانی‌تری را برای عمل هضم به خود اختصاص می‌دهد، اما کازئین که پروتئین شیر است، بر اثر اسید موجود در معده هضم‌شده و هنگامی که وارد روده می‌شود، سریع‌تر از پروتئین آب پنیر جذب می‌گردد.
با توجه به نکاتی که ذکر شد، فیبر و پروتئین موجود در رژیم غذایی در کاهش سطح انرژی و افزایش احساس سیری موثر هستند و چنانچه در رژیم‌های کم‌کالری به میزان مناسب در نظر گرفته شوند، در موفقیت برنامه غذایی کاهش وزن بسیار موثر خواهند بود. میزان دریافت پروتئین و فیبر غذایی باید در محدوده توصیه‌شده توسط متخصصان تغذیه باشد، در غیر این صورت با دریافت نامتعادل فیبر و پروتئین ممکن است، سلامتی فرد به مخاطره بیفتد.
