به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، کارشناسان معتقدند که با گذشت سال‌ها هنوز استراتژی مشخص و معینی در زمینه صنایع تبدیلی وجود ندارد. با این حال وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنایع در تلاش هستند تا یک استراتژی واحد و کلی را برای توسعه صنایع تبدیلی تبیین کنند و حرکت در یک مسیر و چارچوب مشخص صورت گیرد. مشکل دیگری که واحدهای صنایع تبدیلی با آن روبه‌رو هستند، نبود نقدینگی کافی برای خرید مواد اولیه بوده است و این مشکل با توجه به اینکه مواد اولیه صنایع تبدیلی در یک دوره زمانی معین به بازار عرضه می‌شوند، بیشتر نمود پیدا می‌کند زیرا کارخانه‌دارها در مدت کوتاهی باید مواد اولیه مورد نیاز یک سال خود را خریداری کنند. به همین منظور باید تسهیلات در اختیار کارخانه‌داران قرار گیرد که متاسفانه رقم این تسهیلات کم است.
ضرورت توسعه صنایع تبدیلی
در شناسایی نیازهای بخش کشاورزی به مولفه‌های متعددی برمی‌خوریم. برخی از نبود سازوکار مناسب عرضه محصولات گلایه می‌کنند و گروهی دیگر، از بحران آب و ضرورت بازنگری در شیوه‌های آبیاری سخن به میان می‌آورند. عده‌ای شاید خواستار بازنگری در سازوکارهای قانونی باشند و عده‌ای دیگر، افزایش حمایت‌های دولتی از کشاورزان و فعالان این حوزه را خواستار هستند. نقطه اشتراک همه این مطالبات اما افزایش سهم کشاورزی در اقتصاد کشور است. البته نه سهمی که به‌واسطه تخریب محیط‌زیست و از میان‌بردن منابع حاصل شده باشد. دستیابی به جایگاهی معقول و متناسب با مزیت‌های کشاورزی ایران هم‌راستا با مولفه‌های توسعه پایدار شاید فصل مشترک این مطالبات باشد. در این زمینه کارشناسان معتقدند که اگر صنایع تبدیلی در مکان‌های مناسب و با ابعاد مناسب مستقر شوند و توسعه یابند، معادله برد-برد کشاورز و صنعتگر شکل می‌گیرد و حتی می‌توان در راستای افزایش سهم صادرات محصولات کشاورزی و تبدیلی ایران خیز برداشت. البته این مسیر چندان هم ساده و هموار نیست و برای از میان‌برداشتن گسست میان کشاورز و فعالان عرصه صنایع تبدیلی، اقدامات متعددی لازم است. یک عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تهران با بیان اینکه محصولات کشاورزی باید با ارزش افزوده ارزنده از کشور خارج شود و یا به مصرف داخلی برسد، اظهار کرد: نگاه در حوزه توسعه کشاورزی باید با محوریت صنایع تبدیلی باشد. حسن فروزانفرد ادامه داد: آنچه در آن مزیت داریم و می‌توانیم به‌واسطه آن بازارهای منطقه‌ای را کسب کنیم، صنایع تبدیلی است نه کالاهای خام کشاورزی. امروز ببینید گندم مازاد در چه شرایطی و با چه قیمتی توان صادراتی دارد و آن را با توان صادراتی حوزه آرد، شیرینی و شکلات و بیسکویت و ماکارونی مقایسه کنید. قطعا اگر ظرفیت‌های مناسب در مکان‌های مناسب برای صادرات در نظر گرفته شود، برنده ما خواهیم بود که ارزش افزوده بیشتری در کشور تولید کنیم. او گفت: اگر صنایع تبدیلی در محل مناسب در کنار مزارع شکل بگیرد در این صورت توسعه کشاورزی و توسعه توانمندی‌ها و ظرفیت‌سازی‌ها به بهترین نتیجه می‌رسد. نمونه‌های کوچک و محلی از صنایع تبدیلی در کشور داریم که به درستی در کشور پیشرفت کرده‌اند و قابل مثال زدن هستند. صنایع تبدیلی در اندازه مناسب هزینه را برای یکپارچه‌سازی اراضی کاهش می‌دهد و استفاده از امکانات نوین کشاورزی و باغداری را توجیه پذیر می‌سازد. در حال حاضر، در انتقال کالاها به بازار مصرف ضایعات حدود 30درصدی داریم که اگر صنایع تبدیلی در اندازه مناسب و مکان مناسبی ترتیب داده شود، این ضایعات به‌شدت کاهش می‌یابد. این عضو کمیسیون کشاورزی اتاق تصریح کرد: رونق صنایع تبدیلی زمینه توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای و فروشگاه‌هایی را که در تعامل مستقیم با مصرف‌کنندگان هستند، فراهم می‌کند. این فروشگاه‌ها با فراهم‌کردن زمینه‌های مساعد برای زیرساخت‌های عرضه کمک می‌کنند که صنایع تبدیلی که حتی صرفا بسته‌بندی را به شکل بهتر و با کیفیت بالاتری انجام می‌دهند، فرصت انتقال کالاهای باکیفیت بالاتر را برای فروش در فروشگاه های زنجیره‌ای داخلی و خارجی داشته باشند.
مزایای صنایع تبدیلی برای شهرستان‌ها
طبق گزارشات منتشرشده 30درصد محصولات کشاورزی در ایران ضایعات است. ماجرا از این قرار است که می‌توان صنایع کوچک خانگی را برای تبدیل همین 40میلیون تن ضایعات میوه‌ها به کار گرفت؛ یعنی صنایع تبدیلی کوچک روستایی یعنی تبدیل انگور به کشمش یا سرکه. مثلا شما از سیب می‌توانید 30 فراورده بگیرید، از انگور می‌توانید 20فراورده بگیرید. البته روش این تولید فراورده مهم است. برای مثال این سیب در داخل روستای ممقان تبدیل می‌شود که در آنجا 120هزار تن در سال نخودچی تولید شده و50درصد نخودچی جهان را تامین می‌کند. در این شهر 15000نفری یک نفر هم بیکار نیست، چراکه در این روستا 1200کارگاه وجود دارد و همه این کارگاه‌ها در خانه دایر هستند. دستیابی به توسعه پایدار بخش کشاورزی، افزایش بهره‌وری در تولیدات کشاورزی، رشد صادرات غیرنفتی و امنیت غذایی و همچنین ایجاد فرصت‌های شغلی تنها بخشی از مزایای ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی محسوب می‌شودکه با ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان می‌توانیم شاهد اشتغال پایدار در بخش کشاورزی باشیم. به گزارش ایلنا یک عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در این‌باره، گفت: صنایع تبدیلی و اقدامات پس از تولید محصولات کشاورزی به‌عنوان حلقه نهایی در تکمیل زنجیره تولیدات کشاورزی نقش مهمی را ایفا می‌کنند. استان لرستان ظرفیت‌های خوبی در بخش کشاورزی دارد اما به‌دلیل فراهم‌نبودن زیرساخت‌های چون صنایع تبدیلی، این به بهره‌وری و شکوفایی لازم نرسیده است. علی محمدی‌فر افزود: محصولات کشاورزان لرستان مانند انار، گردو، انجیر، سیب و حبوبات و بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی استان لرستان با برندها و بسته‌بندی‌های سایر استان‌ها به فروش می‌رسد. در سال گذشته مقدار زیادی از محصول چغندر کشاورزان شریف کوهدشت که حاصل دست‌رنج یکساله آنها بود به‌دلیل نداشتن کارخانه قند یا با قیمت ازران به فروش رسید و یا کلا موفق به فروش محصول خود نشدند و معدوم شدند، چه کسی باید پاسخگوی کشاورزان عزیز کوهدشتی باشد؟ او ادامه داد: در این استان حدود 900 هکتار اراضی کشاورزی وجود دارد که از این مقدار حدود 20درصد آبی و حدود 80درصد دیم است که هر‌ساله شاهد به تاراج‌رفتن زحمات یکساله کشاورزان به دست دلالان به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی کافی در لرستان هستیم. لازم به ذکر است که لرستان رتبه نخست کشور را در تولید حبوبات با تولید سالانه 130هزار تن دارد. همچنین 34 طرح صنایع تبدیلی با اشتغال‌زایی 622 نفر در استان کرمانشاه در حال ساخت است که معاون صنایع تبدیلی و تکمیلی جهاد کشاورزی کرمانشاه در این‌باره، گفته است اکنون 34 طرح صنایع تبدیلی مختلف در استان وجود دارد و پیشرفت فیزیکی این طرح‌ها 10 تا 90درصد است و در مجموع دارای ظرفیت اسمی 430هزار تن و اشتغال‌زایی مستقیم 622 نفر هستند. به گزارش تسنیم جلال کریمی‌زند با اشاره به اینکه در سال گذشته 21 واحد صنعتی صنایع تبدیلی در استان کرمانشاه با سرمایه‌گذاری ثابت 431میلیارد ریال به مرحله بهره‌برداری رسید، عنوان کرد: اشتغال‌زایی مستقیم این طرح‌ها 278 نفر و ظرفیت اسمی آنها 196هزار تن در سال بوده است. کریمی‌زند با بیان اینکه این رقم سرمایه‌گذاری در سال گذشته نسبت به سال 95، 140درصد رشد داشته است، افزود: براساس برنامه ششم توسعه ظرفیت‌سازی در بخش صنایع تبدیلی استان در سال گذشته 60هزار تن تعریف شده بود که در نهایت بیش از سه‌برابر این میزان محقق شد. طی سال گذشته 116 فقره جواز تاسیس در بخش صنایع تبدیلی صادر شده که زمینه‌ساز ساخت واحدهای جدید است که ظرفیت اسمی این واحدها بیش از 720هزار تن پیش‌بینی شده است که برای بهره‌برداری 286میلیارد تومان اعتبار نیاز دارند. بخشی از 286میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز برای این طرح‌ها توسط سرمایه‌گذاران و بخشی نیز از طریق تسهیلات بانکی تامین می‌شود. روند و زمان ساخت‌و‌ساز واحدهای صنعتی به عوامل مختلفی از جمله آماده‌شدن به‌موقع تجهیزات و ماشین‌آلات و نوسانات موجود در بازار و قیمت نهاده‌ها بستگی دارد.
