چگونه پرفشاری خون را تشخیص دهیم؟

دکتر سید ضیاء‌الدین مظهری؛ متخصص تغذیه

در صورتی که علائم بالینی باعث مراجعه بیمار به پزشک شود، آنها را می‌توان در سه گروه عمده دسته‌بندی نمود:

- افزایش فشار خون

- بیماری قلبی- عروقی ناشی از افزایش فشار خون

- بیماری زمینه‌ای در فشار خون‌های ثانویه

اگر چه سردرد را جزو علائم پرفشاری خون محسوب می‌کنند، اما این رخداد اختصاص به پرفشاری خون خیلی شدید دارد.

بروز سردرد در چنین مواردی در ناحیه پس سری حس می‌شود و یا به هنگام بیدار شدن از خواب موجود است و بعد از چند ساعت بهبود می‌یابد.

سایر شکایاتی که ممکن است ناشی از افزایش فشار خون باشد، شامل سرگیجه، تپش قلب، خستگی زودرس و ناتوانی جنسی می‌باشند.

شکایاتی که مربوط به بیماری‌های عروقی هستند، شامل خونریزی از بینی، تاری دید ناشی از تغییرات شبکیه، حملات ضعف عضلانی یا سرگیجه ناشی از ایسکمی مغزی گذرا، آنژین صدری و تنگی نفس به علت نارسایی قلب می‌باشند.

نمونه‌هایی از علائم مربوط به وجود بیماری زمینه‌ای در جریان پرفشاری خون ثانویه، پرادراری، پرنوشی، ضعف عضلانی و یا ازدیاد وزن می‌باشند.

تشخیص پرفشاری خون

1- سابقه: برای تشخیص پرفشاری خون هیچ گونه طرح خاص و اساسی وجود ندارد و کارهای اولیه که انجام می‌شود، براساس برخی معیارهای بالینی مشخص می‌گردند: 1- سابقه خانوادگی 2- نژاد و سن بیمار 3- شدت پرفشاری خون 4- احتمال پیدا کردن علل قابل درمان جهت رفع پرفشاری خون 5- هزینه، زمان و خطرات انجام کارهای تشخیصی.

2- امتحان فیزیکی: در بسیاری از مبتلایان به پرفشاری خون خفیف تا متوسط علامتی که بتوان آن را به بالابردن فشار خون نسبت داد وجود ندارد.

در امتحان فیزیکی برای بررسی ضایعات عضوی احتمالی، روی سیستم قلب و عروق، سیستم اعصاب مرکزی و کلیه‌ها تاکید بیشتری می‌گردد.

3- امتحانات آزمایشگاهی: روش‌های بسیاری وجود دارد که برخی از آنها گران قیمت بوده و خطراتی نیز برای بیمار در بر دارند.

با توجه به یافته‌های فیزیکی و سابقه بیمار چند آزمایش مفید انتخاب و به ترتیب انجام می‌گردند.

4- الکتروکاردیوگرافی: الکتروکاردیوگرافی در پرفشاری خون از نظر تشخیصی دارای ارزش کمی بوده، ولی از لحاظ تعیین پیش‌آگهی میتواند اطلاعات ارزنده‌ای را در اختیار قرار دهد.

5- رادیوگرافی قفسه صدری: این روش جز در موارد کوآرکتاسیون آئورت از لحاظ تشخیصی ارزش زیادی ندارد.

فاکتورهای مسبب ایجاد پرفشاری خون

سه فاکتور عمده مسبب این بیماری عبارتند از: ژنتیک، فشارهای روحی و رژیم غذایی.

برخی از مواد غذایی با پرفشاری خون ارتباط مثبت، و بعضی دیگر ارتباط منفی دارند.

برای مثال دریافت سدیم (نمک طعام)، مصرف الکل و چاقی با این بیماری ارتباط مثبت دارند، در حالی که دریافت پتاسیم، کلسیم و روغن ماهی با آن ارتباط منفی دارند.