خواص شگفت‌انگیز روغن اکالیپتوس به‌قدری زیاد است که باعث می‌شود در استفاده از آن کوچک‌ترین تردیدی نداشته باشیم. این روغن گیاهی مناسب افرادی است که به مراقبت از پوست و تقویت موهای خود اهمیت فراوانی می‌دهند، همچنین روغن اکالیپتوس به کنترل دیابت و تقویت سیستم ایمنی بدن نیز کمک بسیار می‌کند. در این مطلب همراه ما باشید تا شما را با خواص این روغن ارزشمند بیشتر آشنا کنیم.

حتما بخوانید:

• روغن درخت چای و 14 مورد استفاده از آن
• روغن جوجوبا؛ نحوه استفاده و 8 خاصیت آن برای زیبایی پوست
• خواص روغن ماهی برای لاغری، زیبایی و سلامتی

روغن اکالیپتوس چیست؟

روغن اکالیپتوس از برگ تازه‌ی درخت همیشه‌سبز اکالیپتوس گرفته می‌شود. این روغن بی‌رنگ، بو و مزه‌ی تندی دارد. ویژگی دارویی این روغن ناشی از ترکیبی به‌نام اکالیپتول (معروف به سینئول) است که دارای مواد ضدمیکروب است. روغن اکالیپتوس در انواع گوناگونی از داروهای بدون‌نسخه مانند پمادها، اسپری‌های تنفسی، کرم‌های ضدجوش و دهان‌شویه‌ها به‌کار می‌رود.

گیاه اکالیپتوس بومی استرالیاست و طی چند قرن گذشته به دیگر قسمت‌های جهان مانند هند، اروپا و آفریقای جنوبی رسیده است. بسته به اینکه در کجای دنیا باشد، آن را درخت تب‌بر، درخت صمغ آبی تاسمانی یا stringy bark نیز می‌نامند. اگرچه کشورهای مختلف روغن اکالیپتوس را در اندازه‌ی محدود تولید می‌کنند، جایگاه اصلی آن هنوز استرالیاست.

خواص درمانی و بهداشتی بی‌شمار روغن اکایپتوس توجه مردم را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است. همچنین بررسی‌های زیادی درباره‌ی کاربرد آن در رایحه‌درمانی (آروماتراپی) و نیز پزشکی مرسوم دنیا صورت گرفته است.

خواص درمانی روغن اکالیپتوس

1. درمان سرماخوردگی

روغن اکالیپتوس در درمان برخی از عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، سرفه، آبریزش بینی، گلودرد، گرفتگی بینی، برونشیت و سینوزیت مؤثر است. بنابر پژوهش‌ها اکالیپتوس قدرت از بین بردن باکتری‌هایی را که باعث عفونت سینوس، تب و سرماخوردگی می‌شوند، دارد. اکالیپتوس خلط‌آور است و به رفع انسداد سینوس‌ها کمک می‌کند.

می‌توانید چند قطره از این روغن را در آب داغ بریزید و بخار آن را تنفس کنید یا آن را با ابزار مختلف در محیط پخش کنید. همچنین اگر دچار گرفتگی بینی و گلو هستید و سرفه‌های خلط‌دار دارید، خوب است چند قطره‌ای از آن را روی بالش‌تان بریزید تا خواب راحتی داشته باشید.

2. دفع شپش در مو

اکالیپتوس در از بین بردن حشرات مؤثر است و یک آفت‌کش طبیعی است. به همین دلیل استفاده از آن برای رفع شپش سر رایج بوده است. چند قطره از روغن اکالیپتوس را با یک روغن گیاهی دیگر رقیق کنید و در قسمت‌های آلوده‌شده‌ی مو پخش کنید.

هشدار: استفاده‌ از اکالیپتوس برای کودکان زیر پنج سال توصیه نمی‌شود. بهتر است پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید.

3. مراقبت از مو

خاصیت آفت‌کشی و ضد‌قارچ بودن اکالیپتوس به دفع آلودگی‌های فولیکول مو کمک می‌کند. این کار از مشکلاتی مانند شوره‌ سر، خارش پوست سر و پسوریازیس (صدفک) جلوگیری می‌کند.

برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید چند قطره روغن اکالیپتوس را با یک قاشق روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید تا پوست سر مرطوب و تقویت شود. به‌علاوه روغن اکالیپتوس، روغن محرکی است که تماس مستقیم چند قطره‌ی آن با پوست سر جریان خون را افزایش می‌دهد و درنتیجه رشد موها بیشتر می‌شود.

4. تسکین آسم

خاصیت ضدالتهابی سینئول موجود در روغن اکالیپتوس به تسکین عوارض آسم کمک می‌کند. یک تا سه قطره روغن را روی سینه ماساژ دهید تا اثر آرام‌بخش رایحه را ببینید، حنجره‌ تسکین می‌یابد، رگ‌ها گشاد می‌شوند و درنتیجه اکسیژن بیشتری به ریه‌ها می‌رسد و به‌دنبال آن تنفس به حالت عادی برمی‌گردد.

5. درمان زخم‌ها

روغن اکالیپتوس در معرض هوا لایه‌‌ی محافظی ایجاد می‌کند که می‌تواند مانند ماده‌‌ی ضدعفونی‌کننده عمل کند. بنابراین استفاده از آن در درمان زخم‌، درمان جوش، سوختگی، بریدگی، خراش و درمان تبخال رایج است. همچنین تسکین خوبی برای نیش حشرات است. به‌طورکلی روغن اکالیپتوس به دلیل خاصیت ضدمیکروبی‌اش، در مجاوت با هوا از زخم‌های باز و قسمت‌های ملتهب محافظت می‌کند و مانع گسترش عفونت می‌شود.

6. تسکین خستگی‌ ذهنی

روغن اکالیپتوس با خاصیت تحریک‌کنندگی‌اش به رفع خستگی و تنش‌های ذهنی و بازیابی نیروی ازدست‌رفته کمک می‌کند. همچنین تنفس بخار آن با افزایش جریان خون در مغز، در رفع اضطراب و اختلال‌های ذهنی مؤثر است.

7. بهبود عملکرد مغز

کاربرد روغن اکالیپتوس برای افزایش عملکرد مغز و هشیاری بسیار رایج است. اکالیپتوس خاصیت رگ‌گشایی دارد و بنابراین با باز کردن رگ‌ها جریان خون را افزایش می‌دهد. خون بیشتر در مغز به‌معنی توان بیشتر و عملکرد بهتر است.

در مناطق مختلف از رایحه‌ی اکالیپتوس در کلاس‌های درس برای تقویت عملکرد دانش‌آموزان استفاده می‌شود.

8. تسکین دردهای ماهیچه‌ای

روغن اکالیپتوس ضددرد و ضدالتهاب است. اگر بدن‌تان درد می‌کند، ماساژ قسمت دردناک با روغن اکالیپتوس در حرکت‌های دایره‌ای به کاهش درد و تنش کمک می‌کند.

9. درمان درد مفاصل

استفاده از روغن اکالیپتوس به کسانی که دچار رماتیسم، کمردرد، تاندون رگ‌به‌رگ شده، گرفتگی ماهیچه، فیبروز و حتی دردهای عصبی هستند، توصیه می‌شود. اکالیپتوس با افزیش جریان خون موجب کاهش درد می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند در بیمارانی که جراحی تعویض مفصل زانو داشته‌اند، تنفس اکالیپتوس باعث کاهش التهاب، درد و تورم شده است.

10. بهداشت دهان و دندان

روغن اکالیپتوس در جلوگیری از ایجاد حفره‌های دندانی، پلاک دندان، التهاب لثه، بوی بد دهان و انواع عفونت‌های دهانی بسیار مؤثر است. به همین دلیل معمولا جزئی از ترکیبات دهان‌شویه‌ها، خمیردندان‌ها و دیگر محصولات بهداشتی دهان و دندان است.

11. دفع میکروب‌های روده

روغن اکالیپتوس ماده‌‌ای کرم‌زداست که استفاده از آن برای دفع انگل‌ها و میکروب‌های روده بسیار رایج است. بنابر پژوهش‌ها مصرف خوراکی این روغن بسیاری از بیماری‌های باکتریایی و میکروبی را در قسمت‌های مختلف بدن به‌ویژه قسمت‌های حساس‌تر مانند روده‌ها، درمان می‌کند.

12. کنترل دیابت

مصرف خوراکی روغن اکالیپتوس به تنظیم قند خون کمک می‌کند زیرا دارای فلاونوئید، فنول و ترپنوئید است. این ترکیب قدرتمند به رفع کرختی پس از هایپرگلیسمی (افزایش شدید قند خون) و درمان دیابت نوع 2 نیز کمک می‌کند. ماساژ پوست با روغن اکالیپتوس و تنفس آن نیز برای بیماران دیابتی مفید است.

13. درمان تب

روغن اکالیپتوس در درمان تب هم بسیار کاربرد دارد و به همین دلیل به «روغن تب‌بر» معروف است. هنگام بروز تب، چند قطره روغن اکالیپتوس را به کمپرس آب گرم اضافه کنید و روی پیشانی بگذارید و بردارید تا تب از بین برود.

---

حتما بخوانید: تب کودک؛ علائم، تشخیص و راه‌های پایین آوردن آن

---

14. درمان سینوس‌ها و حساسیت

پژوهشی در دانشگاه نیویورک نشان داد مصرف روغن اکالیپتوس در درمان عفونت سینوس‌ها، رفع سردرد و نیز درمان حساسیت (آلرژی) مؤثر است.

15. درمان سل و ذات‌الریه

خاصیت ضدباکتری و ضدعفونی‌کنندگی روغن اکالیپتوس در درمان بیماری‌های مزمن انسداد ریه مانند سل و ذات الریه مؤثر است.

ماساژ دادن روغن روی سینه و تنفس بخار آن باعث تمیزی ریه ‌ها و کاهش تورم می‌شود و درنتیجه عوارض دردناک بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. بهتر است هم پشت و هم سینه را با روغن ماساژ دهید.

16. تقویت سیستم ایمنی

روغن اکالیپتوس با سینئول فراوان یکی از بهترین روغن‌ها برای تقویت سیستم ایمنی است. اکالیپتوس علاوه بر اینکه در درمان سرماخوردگی مؤثر است برای درمان حساسیت‌های فصلی، درمان آکنه و اندونتریوز نیز به‌کار می‌رود.

17. مراقبت از پوست

باز هم به‌خاطر سینئول و خاصیت ضدباکتری‌اش، روغن اکالیپتوس به‌شکل موضعی برای درمان عفونت‌های پوستی استفاده می‌شود. این روغن به درمان سریع‌تر آکنه، اگزما، درمان لک‌های ناشی از نور خورشید و پیری و درمان جوش کمک می‌کند و در ترکیب با روغن نارگیل یا زیتون به یک مرطوب کننده طبیعی با قابلیت محافظت در برابر آفتاب تبدیل می‌شود.

18. درمان عفونت‌های قارچی

اکالیپتوس ضدقارچ است و روغن آن در درمان ناخن‌هایی که دچار عفونت قارچی شده‌اند، عفونت قارچی در نقاط مختلف بدن، تب‌خال و سندرم پای ورزشکار به‌کار می‌رود. برای درمان عفونت قارچی ناخن پا بهتر است پاها را در ظرفی از آب گرم با چند قطره روغن اکالیپتوس و روغن درخت چای بخیسانید.

مزیت‌های دیگر

روغن اکالیپتوس همچنین در درمان سنگ کلیه، درمان گوش درد و درمان بیماری زونا مؤثر است. علاوه بر اینها کاربردهای بسیار دیگری هم دارد، ازجمله:

• تهویه‌ی محیط: اکالیپتوس به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی و بوزدایی‌اش ماده‌ی مناسبی برای تهویه‌ی اتاق‌های بیمارستانی است. از آن برای رفع بوی ناخوشایند و تمیزی و پاکیزگی محیط استفاده می‌شود.
• صابون: اکالیپتوس به‌خاطر بوی خوش و خاصیت پزشکی‌اش، استفاده‌ی زیادی در صابون‌ها و شوینده‌ها دارد.
• دفع حشرات: روغن اکالیپتوس لیمویی یکی از مواد طبیعی رایج برای دفع حشرات است.
• تمیزکاری: روغن اکالیپتوس را می‌توانید به‌عنوان تمیزکننده‌‌ی خانگی برای تمیز کردن سطوح آشپزخانه، حمام و دست‌شویی استفاده کنید. یک فنجان آب، نیم فنجان سرکه و یک قاشق از این روغن را مخلوط و به‌شکل اسپری استفاده کنید.
• لکه‌بر: برای از بین بردن لکه‌های چربی، لباس موردنظر را پیش از شستن چند ساعتی در آب گرم به‌همراه چند قطره روغن اکالیپتوس بخیسانید.
• پاک‌کننده‌ی دست: اگر زیاد با روغن و رنگ کار می‌کنید، از روغن اکالیپتوس برای پاک کردن دست‌هایتان استفاده کنید. روغن را با نمک دریایی مخلوط و دست‌ها را با آن تمیز کنید.
• رایحه‌درمانی: روغن اکالیپتوس به‌خاطر خاصیت ضدمیکروبی و طراوت‌بخشی‌اش در حمام‌ها، سونا و مراکز تفریحی آبی استفاده می‌شود. همچنین در رایحه‌درمانی نیز بسیار به‌کار می‌رود.
• ترکیب‌شوندگی: روغن اکالیپتوس به‌سادگی با دیگر روغن‌ها ازجمله روغن آویشن، رزماری و چوب سدار ترکیب می‌شود.

برخی عوارض روغن اکالیپتوس

اگر روغن اکالیپتوس بیشتر از اندازه‌ای که در روش مصرف توصیه شده است به‌کار رود، ممکن است مسموم‌کننده شود. عواض جانبی آن عبارتند از:

• حساسیت‌ ناشی از تنفس؛
• حالت تهوع و استفراغ؛
• اسهال، شکم‌درد و دیرهضمی.

پیش از استفاده از روغن اکالیپتوس با پزشک مشورت کنید یا آزمایش حساسیت بدهید. همچنین به یاد بسپارید که این روغن ممکن است با دیگر روش‌های درمانی تداخل داشته باشد.