علی نعیمایی، هم‌کار بافنده آخرین پارچه‌ای که روی مقبره امام رضا(ع) قرار دارد، در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: پارچه‌هایی که در طول تاریخ برای سنگ قبر امام رضا(ع) به کار برده شده است، زربفت بوده‌اند.
او ادامه داد: پارچه‌ای که از دوره صفویه به جا مانده، در موزه هنرهای اسلامی نگهداری می‌شود. روی این پارچه با خط نستعلیق در چهار جهت سوره نصر نوشته شده است. پارچه آن زربفت دارایی (پودنما) و زمینه‌ی آن طرح گلابتون است. این پارچه کاربرد مذهبی داشته است اما نمی‌دانیم در کجا مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
پارچه زربفت مربوط به دوره صفویه
این هنرمند اضافه کرد: از دوره صفویه به بعد، عمده پارچه‌ها برای مقبره امام رضا (ع) در کارگاه‌های ویژه پادشاهی بافته می‌شده است. نمونه یکی از این کارهای ویژه که در دوره قاجار بافته شده را میر نظام کاشی در لاهیجان خلق کرده است. طرح این کار شبیه به طرح محرمات (راه راه مانند) است اما نمی‌توان گفت محرمات است. این پارچه نیز در حال حاضر در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
نعیمایی بیان کرد: در دوره پهلوی و در دهه 47 تا 50 پارچه نفیسی که روی آن «یا علی ابن موسی الرضا» نوشته شده است به دستور فرح دیبا و در مجموعه هنرهای زیبا برای سنگ مقبره امام رضا(ع) بافته شد که آن هم در مخزن موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
پارچه زربفت بافته شده در دوره پهلوی
او با اشاره به پارچه‌ای که در دوره معاصر برای مقبره امام رضا (ع) بافته شده است، گفت: در دوره معاصر نیز منصور تامسون- یکی از استادان بی نظیر طراحی سنتی بر اساس طرحی که در پارچه موزه هنرهای اسلامی قرار دارد - طراحی جدیدی در قاب بندی آیه تطهیر انجام می‌دهد که در چهار جهت قابل خواندن است و سعید باستانی‌فر آن را خوشنویسی می‌کند.
این هنرمند بیان کرد: این پارچه زربفت که در حال حاضر روی سنگ مقبره امام رضا (ع) قرار دارد توسط مرحوم محمود محمودی، قربان ریوندی و مرحوم محمد سلیمیان بافته شده است و غلام قربانی، روح الله دهقانی و من به‌عنوان کمک بافنده در کنارشان فعالیت کردیم. در واقع یک کار تیمی را به سرانجام رساندیم. این پارچه‌ها به دلیل آنکه ناب هستند و ارزش بسیاری دارند در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند.
پارچه زربفت فعلی مقبره امام رضا(ع)
به گزارش ایسنا، قدمت پارچه‌های نقش‌دار زربفت به دوره هخامنشی برمی‌گردد و اولین پارچه زربفت پیدا شده مربوط به دوره اشکانی و متعلق به کفن یک پادشاه آلمان بوده است. هنر بافت زربفت در دوره ساسانی و صفوی به اوج خودش می‌رسد و این پارچه‌ها به اروپا و شرق آسیا صادر می‌شده‌اند، در واقع این پارچه حکم نفت و انرژی اتمی ما را داشته است. زربفت سیستم پیچیده‌ای است که از تولید دستگاه، نخ، طراحی، چله کشی و پارچه هر کدام یک شغل محسوب می‌شدند که در حال حاضر همه‌ی این شغل‌ها از بین رفته و بافنده مجبور است همه‌ی آن کارها را خودش به تنهایی انجام دهد تا پارچه زربفت حفظ شود.
