سرویس سبک زندگی فردا: برخی بیماری‌های زنان به‌دلیل دیدگاه‌های فرهنگی و اجتماعی یا خجالت کشیدن بررسی و مداوا نمی‌شوند. آن گاه است که ممکن است این مساله وضعیت آن‌ها را وخیم‌تر کند.به نقل از ، ایرخ خسرونیا درباره خجالت زنان از طرح بیماری‌هایشان می‌گوید: پزشکان در دوران دانشگاه آموزش ندیده‌اند که باید نحوه رفتارشان با بیماران چگونه باشد. آن‌ها پس از سال‌ها طبابت یاد می‌گیرند که با بیماران زن چگونه رفتار کنند تا آن‌ها نترسند و حرف‌هایشان را مستقیم بزنند. این در حالی است که اگر مطب پزشکان امنیت داشته باشد، بیماران بدون شک اطمینان بیشتری کرده و علائم بیماری خود را بهتر بیان می‌کنند.
برخی زنان از روی خجالت به پزشک زنان مراجعه نمی‌کنند. این مساله چه تبعاتی دارد؟
زنان علاوه بر آنکه بیماری‌های مشترکی با مردان دارند، دارای یکسری بیماری‌های مختص به خودشان مانند بیماری سینه، رحم و تخمدان‌ها هستند. متاسفانه علت اینکه بسیاری از بانوان به این بیماری‌ها مبتلا شده‌اند، این است که آن‌ها دیر به پزشک مراجعه کرده‌اند.
به همین دلیل آمار جهانی نشان می‌دهد که سرطان سینه، رحم و تخمدان در ایران و در تمام دنیا شبیه هم است، اما تعداد افرادی که بر اثر این بیماری فوت می‌کنند در ایران بیشتر است، چرا که اکثر زنان ایرانی فکر می‌کنند که اگر به پزشک برای گفتن ناراحتی‌های پستان، سینه، رحم یا تخمدان مراجعه کنند، بیماری‌شان ناخوشایند است و در جامعه مشکلات زیادی را به‌همراه دارد. به همین دلیل مراجعه نمی‌کنند. همچنین یکسری بیماری‌ها مانند بیماری خونریزی دستگاه گوارش بین زنان و مردان است.
شما می‌بینید که بسیاری از زنان سال‌ها مبتلا هستند و خون با مدفوعشان دفن می‌شود، ولی خجالت می‌کشند به پزشک مراجعه کنند، در حالی که ممکن است خدایی ناکرده بیماری بدخیمی باشد، پیشرفت کند و جان بیمار را به خطر بیندازد. با وجود این، بسیاری از بیماری‌های دستگاه گوارش مانند زخم معده، ناراحتی کیسه صفرا، حالت تهوع و استفراغ ممکن است پیش‌علامت‌های بدی باشند، ولی می‌بینیم که بیماران خانم در این راستا کمتر به پزشکان مراجعه می‌کنند یا اصلا مراجعه نمی‌کنند، همچنین انواع بیماری‌های اعصاب مانند استرس.
چگونه باید نگرانی‌های بیماران زن از اولین معاینه توسط پزشک زنان برطرف شود؟
این مساله به این برمی‌گردد که همیشه ما را از دوران کودکی از پزشک می‌ترسانند. برای مثال وقتی کودکی در خانه شلوغ می‌کند، او را از آمپول، پزشک و دارو می‌ترسانند. به همین دلیل است که فاصله‌ای بین بیمار و پزشک به وجود می‌آید. ما باید فرهنگسازی کنیم. باید در وسایل ارتباط جمعی به‌ویژه در رادیو و تلویزیون به تبلیغات این مساله بپردازیم و بگوییم که مراجعه به پزشک دلیل بر بیماری نیست.
اصلا فرد ممکن است سالم باشد و برای پیشگیری از بیماری‌ها به پزشک مراجعه کند؛ بنابراین باید فرهنگسازی کنیم. باید خانواده‌ها به جای ترساندن از پزشک و آمپول کودکان را برای پیشگیری از بیماری تشویق کنند. با وجود این، نگرانی‌های زیادی وجود دارد، اینکه تبلیغات علیه جامعه پزشکی در ایران بیش از حد معمول است؛ بنابراین مردم می‌ترسند که به پزشک مراجعه کنند و دارو و آمپول اشتباه برایشان تجویز شود. این‌ها مشکلات مردم است که باید با کمک وسایل ارتباط جمعی از بین برود. مراجعه به پزشک مرد یا زن باید یک چیز معمول باشد و آگاهانه انجام شود، اما ما می‌بینیم که بسیاری از زنان برای مراجعه به پزشک زنان دنبال پزشک زن می‌گردند، چون پزشک زنان باید بیمار را معاینه کند و بدون معاینه نمی‌تواند تشخیص درستی دهد.
همچنین هنگام سونوگرافی وسیله‌ای روی شکم قرار داده می‌شود یا در مورد عکس برداری هم وضعیت همینطور است؛ بنابراین فرهنگ بدی در ارتباط با مراجعه به پزشک وجود دارد، به‌گونه‌ای که زنان سعی می‌کنند به پزشک مراجعه نکنند و اگر هم مراجعه می‌کنند، پزشک باید حتما زن باشد. البته این مساله مشکلی ندارد، ولی اگر پزشک زن حاذق وجود نداشت، باید به پزشک مرد مراجعه شود.
قطعا نحوه رفتار پزشکان در این راستا تاثیرگذار است ...
بله. همینطور است. هر چه سن پزشکان بالاتر می‌رود، بیماران زن بیشتر می‌شوند. این مساله به‌دلیل تغییر رفتار پزشکان است که یاد می‌گیرند چگونه با بیماران زن حرف بزنند. یک پزشک جوان ممکن است که نداند چگونه باید با یک خانم جوان صحبت کند، چون به پزشکان در دوران دانشگاه آموزش نداده‌اند که باید نحوه رفتارشان با بیماران چگونه باشد. در واقع آن‌ها پس از سال‌ها طبابت یاد می‌گیرند که با بیماران زن چگونه رفتار کنند تا آن‌ها نترسند و حرف‌هایشان را مستقیم بزنند. اگر مطب پزشکان امنیت داشته باشد، زنان بدون شک اطمینان بیشتری کرده و علائم بیماری خود را بهتر بیان می‌کنند.
خجالت زنان از طرح بیماری‌هایشان با شدت گرفتن آن بیماری‌ها رابطه مستقیمی دارد. در این‌باره نظر شما چیست؟
زنان اگر به پزشک مراجعه نکنند، بدون شک بیماری‌شان مزمن می‌شود. برای مثال وقتی یک خانم رحم چرکی دارد و به پزشک مراجعه نکند، دچار مشکل شده و در نهایت به سرطان رحم مبتلا می‌شود؛ بنابراین باید به بیماران اطلاع‌رسانی کنیم که هر شش ماه یک بار برای معاینه کلی به پزشک مراجعه کنند. این فرهنگسازی باید از سنین پایین شروع شود، یعنی والدین باید به کودکان خود یاد دهند که هر شش ماه یکبار برای چکاپ به پزشک مراجعه کنند تا به این طریق از بروز بیماری‌ها پیشگیری شود یا اگر بیماری تازه شروع شده سریع‌تر در راستای رفع خطرات آن گام بردارند. باید آموزش در طول دانشکده هم باشد. باید یک واحد درسی برای این مساله داشته باشیم، اما اکنون تنها معضلی که داریم این است که در دانشگاه، جراید و... درباره بهداشت و درمان صحبت نمی‌شود. آن چنان که وقتی اشخاص به بیماری مبتلا می‌شوند، مات و مبهوت مانده و نمی‌دانند که چه باید انجام دهند. برای مثال وقتی سینه یک خانم تغییر شکل پیدا می‌کند، نباید تصور کند که پشه زده یا آبسه کرده است و به پزشک مراجعه نکند. ما اگر این آموزش را به خانواده‌ها بدهیم که هنگام تغییر شکل هر عضو بدن یا ایجاد هر گونه ترشح اضافی به پزشک مراجعه کنند و پزشک هم آموزش لازم را دیده باشد، مشکلات در این زمینه حل خواهد شد. البته 10 الی 20درصد مردم آگاه هستند و به پزشکان مراجعه می‌کنند، ولی اکثرا مدت‌ها از بیماری‌هایشان بی‌اطلاع هستند.
وضعیت کشور‌های دیگر چگونه است؟
در کشور‌های پیشرفته افراد هر شش ماه یکبار برای چکاپ ماهانه به پزشکان مراجعه می‌کنند و کلیه آزمایشات و معاینات ضروری را انجام می‌دهند. در نتیجه یک خانم از سن کودکی رفتن به پزشک را یاد می‌گیرد. در واقع در کشور‌های دیگر پزشک خانواده وجود دارد که مانند یک عضو خانواده است، اما در ایران ممکن است افراد تا چندین سال به پزشک مراجعه نکنند. وقتی هم که مراجعه می‌کنند، خجالت بکشند. برای مثال اکثر بیمارانی که به پزشک مراجعه می‌کنند بیرون از اتاق فشار خونشان روی 90 یا 100 است، ولی وقتی داخل اتاق پزشک می‌شوند، یکدفعه فشار خونشان روی 140 تا 150 می‌رود.
