معلى بن خنیس میگوید امام صادق (ع) در یک شب بارانى از منزلش به قصد سایبان بنى ساعده بیرون آمد، من دنبال حضرت راه افتادم ناگهان چیزى از دست حضرت افتاد، حضرت گفت: بسم الله خدایا آن را به ما برگردان، جلو آمدم و سلام کردم حضرت فرمود: معلّى گفتم بله فدایت شوم، حضرت فرمود با دستت جستجو کن، آنچه یافتى به من بده، من نان زیادى را یافتم که روى زمین پخش شده بود، دانه دانه یا دو دانه دو دانه به حضرت میدادم، کیسهاى که در اختیار حضرت بود پر از نان شد، گفتم: فدایت شوم کیسه را به من بده تا آن را بیاورم فرمود من به حمل این بار شایسته ترم ولى همراه من بیا.
به سایبان بنى ساعده رسیدیم، گروهى در خواب بودند، حضرت بالاى سر هر کدام یک نان یا دو نان گذاشت تا نان آخرین نفر را که کنارش گذاشت برگشتیم، به حضرت گفتم اینان به تشیع معرفت دارند؟ فرمود نه اگر معرفت داشتند بر ما واجب بود که در نمک طعام هم با آنان مواسات کنیم، خداوند چیزى را نیافریده مگر این که براى آن خازنى هست که آن را خزینه میکند مگر صدقه، که خود حضرت حق متولى آن است، پدرم هر گاه صدقهاى در دست سائل میگذاشت آن را بر میگرداند و میبوسید و میبوئید دوباره در دست سائل میگذاشت، چون صدقه پیش از آن که در دست سائل قرار گیرد در دست خدا قرار میگیرد، دوست داشتم خودم عهده دار پرداخت صدقه باشد چون خدا آن را مستقیماً به عهده میگیرد و پدرم نیز خود عهده دار پرداخت صدقه بود.
صدقه در شب غضب رب را مینشاند، و گناه بزرگ را از پرونده محو میکند، و حساب را آسان مینماید، و صدقه روز ثروت را رشد میدهد و به عمر میافزاید. «1»
انواع صدقه
ابن فهد حلى که از علماى برجسته و دانشمندان مشهور شیعه است میگوید: صدقه پنج نوع است:
اول: صدقه مالى
دوّم صدقه آبروست و آن شفاعت کردن نزد مردم براى حل مشکلات مشکل داران است، پیامبر فرمود: بهترین صدقه، صدقه زبان است، گفتند یا رسول الله صدقه زبان چیست؟ فرمود: گفتارى که به آزادى اسیرى منتهى شود، و خون انسانى در امان بماند، و خیرى به برادر دینیات برسد، و رنج و مشکلى از او برطرف کند.
سوم: صدقه عقل و رأى است که عبارت از مشورت دادن است، رسول خدا فرمود با دانش خود به برادر دینى خویش صدقه دهید تا با این صدقه به مقصد مثبت راه یابد و نظرى دهید که او را به صواب و برنامهاى مفید رهنمون گردد.
چهارم صدقه زبان است و آن واسط شدن بین مردم براى خاموش کردن آتش اختلاف و اصلاح ذات البین است.
پنجم صدقه علم است، و آن بخشش علم به مردمى است که سزاوار آن هستند، و نشر و پخش آن به اهل استحقاق دانش است از رسول خدا روایت شده یاد گرفتن علم و یاد دادنش به مردم از موارد صدقه است و نیز آن حضرت فرمود: زکات علم یاد دادن آن به کسى است که آن را نمیداند. «2»
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- بحار، ج 96، ص 127.
(2)- بحار، ج 69، ص 136.
مطالب فوق برگرفته شده از:
کتاب: تفسیر حکیم جلد پنجم
نوشته: استاد حسین انصاریان
