دکتر غلامرضا کردافشاری، دکتر محمود خدادوست، دکتر حوریه محمدی کناری، دکتر مریم مقیمی
روزه اولی‌ها دقت کنند
مهم‌ترین نگرانی از روزه‌داری در ماه‌های گرم، به ویژه در نوجوانان، کاهش حرارت و رطوبت غریزی بدن در اثر ضعف است.
در پزشکی پارسی اعتقاد بر این است که تشنگی و گرسنگی شدید، دو سبب مهم در کاهش رطوبت اصلی و حرارت بنیادی بدن است؛ بنابراین جدا توصیه می‌شود که برای جلوگیری از کاهش رطوبت بدن در طی روزه‌داری، در سحر و افطار، نوشیدنی‌ها و خوراکی‌هایی مصرف شوند که تری‌بخش باشند.
همچنین با توجه به ساعات طولانی روزه‌داری در تابستان، نوجوانان باید از مصرف زیاد غذاهایی با طبع گرم و خشک اجتناب نمایند، از این رو اکتفا کردن به موادی مانند عسل یا خرما در وعده سحر، قابل توصیه نیست و این خوراکی‌ها لازم است با غذاهایی مصرف شوند که این گرمی و خشکی را تعدیل کنند که در این مورد می‌توان شیر را توصیه کرد؛ زیرا شیر به بیان حکمای ایرانی، هم تری‌بخش است و هم حفظ کننده رطوبت بنیادی بدن.
عدس، گوشت گوساله و گاو، خوراکی‌هایی که مزه تند دارند مانند ادویه و سس‌های تند، تنقلات خشک و ... نیز خشکی‌زا محسوب می‌شوند و در وعده سحر، به ویژه برای نوجوانان مفید نیستند.
در مقابل، گوشت گوسفند، به ویژه قسمت سردست و گردن آن، که به صورت آب‌پز تهیه شود، تری‌بخش و مقوی بدن است.
همچنین زرده تخم‌مرغ عسلی، یکی از بهترین و کامل‌ترین مواد غذایی که هم از دیدگاه پزشکی پارسی، مقدار زیادی خون، گرمی و تری معتدل و با قوام مناسب تولید می‌کند و تقویت کننده قلب و سیستم عصبی است و هم از دیدگاه پزشکی نوین، منبع خوبی از پروتئین با کیفیت بالا و همچنین ریزمغذی‌های ضروری و مفیدی مانند آهن، فولات، رتینول و ویتامین د است و به ویژه در دوره رشد بسیار سودمند است.
سالمندان و روزه‌داری
انسان با ذخیره‌ای از حرارت و رطوبت غریزی به دنیا می‌آید که زندگی کیفی او را تامین می‌کند.
با گذر سن، به تدریج این ذخیره کم می‌شود تا جایی که در دوره سالمندی، مزاج انسان به سردی و خشکی می‌گراید که نتیجه آن، خشکی پوست و چشم، کم‌خوابی، یبوست، ضعف بنیه و... است.
این فرآیند کاهش رطوبت و افزایش خشکی، در روزه‌داری‌های تابستانی تشدید می‌شود و می‌تواند فرد را دچار عوارضی کند.
پس سالمندان روزه‌دار، در این روزها باید به دنبال تامین انرژی با غذاهای مقوی و کم حجم و برطرف کردن یبوست‌های احتمالی باشند.
این هدف با کاهش مصرف شوری‌ها و ترشی‌ها و مصرف غذاهایی که به اعتدال نزدیک‌اند و تری‌بخشی مناسبی دارند، چون بادام و فرنی و حریره و شیر بادام، سوپ با گوشت مرغ جوان و هویج و آلو بخارا، انگور، انجیر، گلابی، زردآلو و مویز تامین می‌شود.
ضمنا توصیه می‌کنیم سالمندان عزیز، خواب میان روز داشته باشند و شب‌ها پیش از خواب یک قطره بادام شیرین در بینی بچکانند و از مشت و مال بدن با روغن بادام یا بنفشه بادام هم غافل نشوند.
جوان‌ترها بخوانند
جوانان مزاج گرم و خشک دارند پس باید به تدابیر روزه‌داری به ویژه در روزهای گرم و دراز توجه بیشتری داشته باشند تا حرارت زیادی آنها کاهش یابد و رطوبت پایه بدن حفظ گردد.
پرهیز از ادویه تند، فست‌فودها، غذاهای حاوی مواد نگهدارنده، گوشت قرمز زیاد و غذاهای خیلی شور یا خشک، کاهش هیجانات روحی و فکری و انتقال فعالیت‌های فیزیکی و بدنی به اول صبح یا پایان روز، در کنار استفاده از عطرهای خنک، استراحت یا خواب میان‌روز (که نباید نزدیک غروب آفتاب باشد) مصرف سوپ‌ها و آ‌ش‌های ساده و افزودن چاشنی‌های خوبی چون آب و رب انار، گشنیز، تمر هندی، آلو بخارا و زرشک به غذاها می‌تواند به این هدف کمک کند.
ضمن اینکه نوشیدن شربت عرق بیدمشک و گلاب، شربت خاکشی، زرشک، عناب، زردآلو، ریواس، آلبالو و... با فاصله حدود یک ساعت از غذای اصلی در وعده‌های سحری و افطاری و همچنین خوردن کاهو و سکنجبین نیز بسیار مناسب است.
