آیا در قرآن از چادر نامی آورده شده است؟

سرویس سبک زندگی فردا: در این یادداشت به نقل از تبیان به این سوال پاسخ داده خواهد شد که آیا در قرآن به صراحت نامی از چادر آورده شده است یا خیر؟

 

 

اول؛ قرآن می‌فرماید: «و َقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ»؛ یعنی به زنان مؤمنه بگو دیدگان خویش فرو گیرند (از نگاه هوس آلوده) و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را به جز آن مقدار که نمایان است، آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه‌ی خود افکنند تا گردن و سینه با آن پوشانده شود، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان و (محرم‌های دیگر) ... و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانی‌شان دانسته شود و همگی به سوی خدا باز گردید ای مؤمنان تا رستگار شوید.

«یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أَدْنَى أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا»

در این آیه آمده است ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلباب‌ها، روسری‌های بلند، یا چیزی شبیه چادر (خود را بر بدن خویش فرو افکنند این کار برای آن که شناخته نشوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است.

خیلی قاطعانه نمی‌توان گفت که در آیات فوق خصوصاً «آیه‌ 59، سوره‌ی احزاب» اسمی از چادر برده نشده است چون یک احتمال این است که «جلباب» به معنای چادر و شبیه آن باشد.

سخنان شهید مطهری در معنای «جلباب»
چنان که «شهید مطهری (ره)» از دو نفر از لغویون چنین نقل می‌کند:
1. جلباب عبارت است از پیراهن و یک جامه‌ی گشاد و کوچک‌تر از ملحفه و یا خود ملحفه (چادر مانند) که زن به وسیله آن تمام جامه‌های خویش را می‌پوشد یا روسری بزرگ.

2. جلباب جامه‌ای است که چارقد بزرگ‌تر و از عبا کوچک‌تر که زن به وسیله آن سر و سینه‌ خود را می‌پوشاند.

گذشته از این با توجه به شأن نزول آیه‌، و دستور پوشیدن زینت‌ها و پوشاندن حجم بدن تنها با چادر و امثال آن ممکن است. پس می‌توان گفت: غیر مستقیم از چادر اسم برده شده است.

اگر بپذیریم اسمی از چادر برده نشده است، رازش این است که قرآن کتاب قانون است و بنا است برای همیشه، برای عموم بشریت به عنوان قانون باقی بماند.

چنان که در مجموع آیات حجاب به نکات کلی اشاره شده است مانند:
1. فروبستن چشم از نگاه هوس آلود 2. حفظ عفت دامن 3. زینت را ظاهر نکردن 4. سر و سینه را پوشاندن (با هر وسیله‌ای که می‌‌تواند) 5. صدای زیور آلات را ظاهر نکردن 6. به گونه‌ای هوس انگیز سخن نگفتن 7. در خانه ماندن و در میان مردم خیلی ظاهر نشدن و...

پس یکی از اصول این است که سر و سینه و بدن را بپوشاند، حالا با چادر، با مقنعه و مانتوی بلند، یا چادر عربی است.

مهم حفظ بدن از نامحرم است. بلی در کشورهای ایران، و عراق و بعضی از قسمت‌های دیگر، فرهنگ چادر و یا چادر عربی به عنوان بهترین حجاب شناخته شده است و علمای ما هم بالاتفاق این مسئله را تایید می‌کنند که بهترین حجاب در این زمان چادر است.

در روایت آمده است که «مرد نابینایی از حضرت فاطمه (علیها‌السلام) اجازه ورود خواست حضرت خود را پوشاند (و چادر به سر کردند) سپس اجازه‌ی ورود دادند، پیامبر(ص) که همراه آن مرد بود، پرسید: چرا خود را پوشاندی (و چادر سر کردی) او که تو را نمی‌بیند؟! عرض کرد: پدر اگر او مرا نمی‌بیند من که او را می‌بینم علاوه بر این او بو را استشمام می‌کند پیامبر فرمود: گواهی می‌دهم که تو پاره‌ی تن من هستی.

بنابراین اولاً نمی‌توان قاطعانه گفت در قرآن از چادر اسمی نبرده است چون «جلباب» را بعضی به معنای همان چادر و ملحفه‌ بلند گرفته‌اند و ثانیاً در قرآن بنا نیست همه‌ی جزئیات بیان شود مسائل حجاب در روایات و فتاوای علما به خوبی بیان شده است.

زنانی که از چادر و یا مانتوی شبیه به چادر استفاده نمی‌کنند، بسیار زمینه‌های گناه برای خود و دیگران فراهم می‌نمایند و همچنان حکم عقل بر احتیاط در همه اعمال دینی است و احتیاط در حفظ جهات، چادر است و نه غیر از آن.
 
حجاب حداقلی و حداکثری

در قرآن دو دستور در خصوص حجاب زنان آمده است حجاب حداقلی و حجاب حداکثری. در حجاب حداقلی بعد ظاهری و فیزیکی آن بحث خمار است. یعنی زن مسلمان در هر جای دنیا می‌تواند به شکلی که زن‌های پاک‌دامن و عفیف آن منطقه لباس می‌پوشند، درآید. البته با حفظ دستورات قرآن یعنی افزودن مکمل‌هایی به آن به گونه‌ای که کل بدن بجز گردی صورت و دست‌ها تا مچ پوشیده باشد. در حجاب حداکثری ، که رتبه اول حجاب است کلید واژه جلباب را داریم. لغت‌شناسان می‌گویند کلمه جلباب در خودش رنگ سیاه را دارد. بنابراین رنگ مشکی در جایگاه خود -در حضور اجتماعی زنان- اولویت پیدا می‌کند.