دکتر شادی نعیمی؛ متخصص نوزادان و کودکان
مادران و مراقبان نوزاد معمولا از دیدن رنگ‌های متفاوت مدفوع کودک متعجب می‌شوند و دوست دارند علت آن را بدانند و اینکه کدام حالت طبیعی است.
در این مقاله تمام رنگ‌های احتمالی مدفوع کودک و علت معمول آنها توضیح داده شده است.
البته اگر در مدفوع کودک، متوجه چیز غیرعادی شدید، حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید.
سبز - سیاه و چسبنده
مدفوع کودک در چند روز اول پس از تولد، مامیزه (مکانیوم) است.
مامیزه، در واقع ماده چسبنده‌ای از صفرا و ترشحات و سلول‌های مخاطی روده کودکان در حالت جنینی آنها است و رنگ آن ترکیبی از سبز و سیاه است.
جنین زمانی که در رحم بوده، این مواد را که شامل سلول‌های اپی‌تلیال روده، موکوس، مایع آمنیوتیک، صفرا، لانوگو و آب می‌باشد، بلعیده است. با استفاده از پارچه نخی مرطوب، بدن کودک را پاک کنید.
زرد خردلی
پس از چند روز که کودک از شیر مادر خورد، مدفوع او روشن‌تر شده و رنگ زرد خردلی به خود می‌گیرد. این مدفوع نسبتا شل و خمیر مانند است.
آن را نباید با اسهال اشتباه گرفت. تا زمانی که مدفوع کودک، همینطور نرم باشد، او یبوست ندارد.
قهوه‌ای و خمیر مانند
مدفوع کودکانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند، قهوه ای رنگ و خمیر مانند است و با مدفوع کودکانی که شیر مادر می‌خورند، بسیار فرق دارد.
در ضمن اگر حتی چند روز یک بار شکم کودک کار کرد ولی مدفوع او نرم و یکدست بود، نباید نگران شد. زیرا او یبوست و مشکل خاصی ندارد.
قهوه‌ای متمایل به سبز
وقتی کودک شروع به خوردن مواد جامد می‌کند، تغییر بسیاری در مدفوع او مشاهده می‌شود. رنگ متمایل به سبز مدفوع او در نتیجه خوردن غذاهای جامدی است که وارد رژیم غذایی کودک شده است.
حتی ممکن است مدفوع کودک قبل از اینکه غذای جامد بخورد، قهوه‌ای شود که معمولا طبیعی است، اما اگر علایم دیگری مشاهده شد، بهتر است نزد پزشک برده شود.
سفت و قهوه‌ای رنگ، تقریبا گلوله‌ای شکل
مدفوع سفت علامت یبوست در کودک است. مدفوع کودک به راحتی از بدن او خارج نمی‌شود و دیر به دیر شکم او کار می‌کند.
در اینگونه مواقع هرگز بدون نظارت پزشک نباید از ملین‌ها استفاده کرد.
یکی از روش‌های کمک به کودک، خواباندن او به پشت و حرکت دادن پاهای او به شکل دوچرخه است تا به حرکت دودی روده کمک شود.
قرمز متمایل به صورتی
وقتی کودک شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کند، انواع رنگ‌های مختلف، از جمله، قرمز متمایل به صورتی، سبز یا نارنجی در مدفوع او دیده می‌شود.
این مساله می‌تواند به دلیل هضم نشدن ذرات غذا باشد که در مدفوع مشاهده می‌شود.
اما اگر کودک هنوز غذای جامد مصرف نکرده است و مدفوع او به چند رنگ متفاوت دیده می‌شود، حتما باید به پزشک اطفال مراجعه کرد.
ضخیم و سیاه
مدفوع مامیزه که در ابتدای مقاله توضیح داده شد، معمولا چند روز اول زندگی کودک، از بدن او خارج می‌شود و دیگر مدفوع سیاه نخواهد شد.
بنابراین مدفوع قیری رنگ نگران کننده است و باید حتما یک متخصص اطفال، کودک را معاینه کند.
سبز تیره
شیرخشک حاوی آهن باعث می‌شود که رنگ مدفوع کودک به سبز تیره یا سیاه متمایل به سبز درآید.
این اتفاق همچنین می‌تواند در کودک‌هایی که از شیرمادر- زمانی که مادر مکمل‌های آهن مصرف می‌کند- تغذیه می‌کنند، رخ دهد.
این موضوع نگران کننده نیست و اتفاقی برای کودک نمی‌افتد. اما اگر شکم کودک به رنگ سبز و مایع کار کرد و او میلی به غذا نداشت، حتما باید با پزشک مشورت کرد.
سبز روشن
مدفوع کف مانند و سبز روشن ناشی از عدم تعادل در شیردهی کودکانی است که با شیر مادر تغذیه می‌کنند.
این وضعیت در دوره‌هایی از شیردهی رخ می‌دهد و چندان طولانی نیست.
زمانی که شیر مادر بسیار رقیق و شیرین‌تر است و کودک از این نوع شیر بسیار بیشتر از شیر غلیظ‌تر و چرب‌تر دریافت می‌کند، مدفوع او به رنگ سبز روشن در می‌آید.
برای بهبود این وضعیت، بهتر است مادر به مدت طولانی‌تر با هر دو سینه، کودک خود را شیر دهد.
رگه‌های قرمز
وجود خون در مدفوع می‌تواند در نتیجه یبوست باشد. وقتی مدفوع کودک، با فشار از بدن او خارج می‌شود، مقعد او دچار ترک و شکاف‌هایی شده که مدفوع را خونی می‌کند.
دلیل دیگر وجود رگه‌های قرمز در خون می‌تواند وجود مخاط باشد.
اگر بیش از چند قطره خون در مدفوع کودک باشد و مدفوع او نرم نشود و همچنان کودک خونریزی داشته باشد، باید حتما او را نزد پزشک برد.
قهوه‌ای، شل و آبکی
مدفوع شل و اسهالی، که البته تکه‌های سفت کوچکی از مدفوع نیز در آن دیده می‌شود و دارای رنگ‌های زرد، سفید یا متمایل به سبز تا قهوه‌ای است، چندان نگران کننده نیست.
اما اگر این وضعیت طولانی، تا 24 ساعت، و مدفوع اسهالی‌تر شود، بدن کودک دچار کم آبی شده و او به خطر می‌افتد. بنابراین در این حالت باید او را به سرعت به پزشک رساند.
سفید گچی
رنگ قهوه‌ای مدفوع در نتیجه وجود صفرا است. صفرا به وسیله کبد تولید شده و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود و هنگام هضم غذا دفع می‌شود.
مدفوع رنگ پریده یا سفید بسیار نادر است و می‌تواند علامت مشکل در کبد یا کیسه صفرا باشد.
بنابراین به محض مشاهده چنین رنگی باید کودک را نزد متخصص اطفال برد.
