نینیسایت: رحم دو شاخ، نوعی ناهنجاری رحمی است که در زمان رشد جنین و قبل از تولد فرد اتفاق میافتد. در این شرایط، دیواره داخلی رحم یا سپتوم، از وسط به دو قسمت تقسیم میشود و رحم شکل قلب به خود میگیرد. این مشکل ناشی از نوعی اختلال در تکامل رحم است که در آن قسمت تحتانی رحم طبیعی ولی قسمت فوقانی آن غیر طبیعی است.
رحم من دو شاخ است؟
رحم دوشاخ، اختلالی ژنتیکی است که بسیاری از زنان مبتلا به آن، به دلیل انجام ندادن بررسیهای تخصصی و نداشتن علایم واضح تا سالها از وجود این مشکل بیخبر میمانند، اما متخصصان میگویند شکایتهایی از این دست، در میان آنها شایع است:
- خونریزی نامنظم واژینال
- سقط جنین مکرر
- قاعدگی دردناک و شدید
- درد در زمان تخمکگذاری
- درد در زمان مقاربت
گرچه دوشاخ بودن رحم تا سالها از نظر بسیاری از زنان مبتلا پنهان میماند، اما تشخیص این مشکل، نیازمند انجام بررسیهای پیچیده و دشواری نیست. پزشکان با انجام یک سونوگرافی ساده دو بعدی، از قلبی شکل بودن رحم باخبر میشوند و حتی انجام MRI راه دقیقی برای تشخیص آن بهنظر میرسد.
رحم دو شاخ مانع بارداری است؟
زنانی که به این اختلال رحمی دچار هستند، برای باردار شدن با مشکلی روبرو نمیشوند چراکه شکل رحم، تاثیری بر قدرت باروری یک زن نمیگذارد. با وجود این، احتمال داشتن بارداری پرخطر و سقط جنین مکرر یا حتی بارداری خارج از رحم در آنها کم نیست. رحم این زنان، بستر امنی برای رشد جنین نیست و احتمال اینکه این آنها در صورت تحمل بارداری مجبور به زایمان زودرس یا زایمان به شیوه سزارین شوند کم نیست.
من مادر نمیشوم؟
حدود 10 تا 20 درصد زنان باردار، با احتمال سقط جنین روبرو هستند اما زنانی که رحم دو شاخ دارند، به احتمال 20 تا 25 درصد گرفتار سقط جنین میشوند و برخی از پژوهشها، از آمار 40 درصدی سقط جنین در میان این زنان خبر میدهند. گذشته از این، موقعیت نامناسبی که جنین در رحم بسیاری از این زنان پیدا میکند میتواند سلامت و رشد طبیعی او را تحت تاثیر قرار دهد.
بارداری با رحم دو شاخ در برخی موارد با خطر کنده شدن زودرس جفت همراه است. چراکه جفت به دلیل نداشتن فضای کافی، نمیتواند جای مناسبی را در دیواره رحم برای خود پیدا کند و ناایمن بودن موقعیت جفت و جنین، باعث میشود متخصصان، زایمان زودرس در سی و هفتمین هفته بارداری را به آنها توصیه کنند.
از طرف دیگر نشیمنگاه و پای فرزندی که این مادران در شکم دارند، گاهی زودتر از زمان طبیعی به پایین رحم کشیده میشود و پایین بودن بیش از اندازه نشیمنگاه جنین به جای سر او، احتمال زایمان زودرس و پرخطر را در این مادران افزایش میدهد.
رحم دوشاخ درمان دارد؟
انجام سونوگرافیهای مکرر برای بررسی موقعیت جنین و انتخاب ایمنترین و مناسبتترین زمان برای زایمان، راهی برای تحت کنترل درآوردن حاملگی مادرانی است که به خاطر دو شاخ بودن رحم، در معرض سقط جنین قرار دارند. گذشته از این، زنان مبتلا به دوشاخ بودن رحم میتوانند قبل از اقدام به بارداری، با انجام جراحی این اختلال را درمان کنند.
بیاطلاعی بسیاری از مبتلایان نسبت به این مشکل، دلیل پیگیری نکردن درمان این اختلال در میان آنهاست. اما بیمیلی بسیاری از زنان به حل این مسئله، به معنای غیرقابل درمان بودنش نیست. درصورت تشخیص پزشک، امکان اصلاح این اختلال با انجام جراحی وجود دارد، اما اینکه جراحی رحم احتمال باروری زنان مبتلا به این مشکل را افزایش دهد، هنوز به اثبات نرسیده است.
دو قلوهای نادر از مادری با رحم دوشاخ متولد شدند
اینکه متوجه شوید دو قلو باردار هستید، همیشه جذاب است. اما برای جنیفر اشوود، این خبر آب و تاب بیشتری داشت؛ چراکه پزشکان متوجه شدند او دو رحم دارد و همزمان در هر دو رحم باردار است!
احتمال چنین اتفاقی، یک در 500 میلیون است و تا به حال کمتر از 100 مورد از آن در کل دنیا و کمتر از 5 مورد در انگلستان ثبت شده است.
بیشتر خانمهایی که مثل خانم اشوود با «رحم دوشاخ» باردار میشوند، در یک سمت رحمشان باردار شدهاند. البته خانم اشوود، 31 ساله یک دختر 8 ساله هم دارد اما سر بارداری دخترش متوجه نشده بود که «رحم دوشاخ» دارد: «در بارداری قبلیام همهچیز راحت و ساده پیش رفت اما این بار بدنم مرا شگفتزده کرد. ما این موضوع را در سونوگرافی هفته 20 بارداری متوجه شدیم و مشخص شد این اتفاق چقدر نادر است».
بعد از اینکه پزشکان متوجه شرایط خاص جنیفر شدند، اعلام کردند او دو رحم دارد که در هر کدام یک بچه دارد! رحم دوشاخ که در دوران جنینی فرد شکل میگیرد.
خانم اشوود، که اهل کورنویل است، در آخرین ماه سال میلادی گذشته، در هفته 34 بارداری سزارین شد و صاحب یک پسر 2 کیلو و 480 گرمی و یک دختر دو کیلو و 80 گرمی شد.
این دوقلوها بعد از دو هفته از بیمارستان مرخص شدند. مادرشان میگوید: «اینکه در شرایطی نادر دارای دو رحم باشی و در هر کدام یک تخمک داشته باشی که هر دو بارور شوند، مثل یک معجزه است. همه احساس میکنند بدنشان را خوب میشناسند اما به من ثابت شد که اینطور نیست!»
جنیفر اشوود در مورد تفاوت این بارداری با بارداری اولش میگوید: «در مقایسه با بارداری اولم، این بار حالت تهوع بسیار زیادی داشتم و تا دکترها شکمم را باز نکردند، واقعا نمیدانستند چه وضعیتی دارم!»