نگاهی به انیمیشن‌های برنده جایزه اسکار از سال ۲۰۱۰ تا به امروز

احتیاج به بخشی مجزا برای انیمیشن در مراسم اسکار زمانی مطرح شد که «دیو و دلبر» Beauty and the Beast (محصول کمپانی والت دیزنی سال 1991) دیدگاه آکادمی را نسبت به فیلم‌های انیمیشن‌ تغییر داد. این فیلم به‌حق به بخش جایزه بهترین فیلم راه یافت و باعث شد تا خیلی‌ها متوجه شوند که فیلم‌های بلند انیمیشنی همیشه مورد کم توجهی آکادمی قرار گرفته‌اند. موفقیت این فیلم به اختصاص بخشی جداگانه برای انیمیشن منجر شد. اولین بار این جایزه در هفتاد و چهارمین مراسم اسکار در 24 مارس 2002 به فیلم «شرک» Shrek تعلق گرفت (هرچند بعضی معتقد بودند که این حق «کمپانی هیولاها» Monsters, Inc بود). بسیاری از فیلم‌های بد تاکنون جایزه بهترین فیلم را از آن خود کردند («برخورد» Crash در سال 2005 و «آرگو» Argo در سال 2012 از بدترین آن‌ها هستند). این اشتباهات یا کج‌سلیقگی‌های اعضای آکادمی در بخش انیمیشن کمتر دیده می‌شود و این به دو دلیل است؛ یک اینکه عمر این بخش نسبت به بخش بهترین فیلم، خیلی کوتاه است (16 سال) دوم اینکه فیلم‌های انیمیشنی که واقعاً بد باشد تاکنون در میان نامزد‌های اسکار نبوده‌اند. با این حال در نگاهی کلی به برندگان و نامزدهای بخش انیمیشن نکاتی به چشم می‌خورد که کمی آزاردهنده و سؤال‌برانگیزاست؛ به‌عنوان‌مثال نامزد نشدن بعضی از انیمیشن‌ها که بی‌هیچ تردیدی باید در این لیست قرار می‌گرفتند یا محبوبیت بیش‌ازاندازه پیکسار در بین رأی‌دهندگان آکادمی با 10 نامزدی و 8 بُرد (البته نمی‌خواهم بگویم که لیاقت آن را نداشته‌اند). در ادامه نگاهی داریم به نامزد‌ها و برندگان این بخش از سال 2010 تاکنون.

ـ 2010:
نامزدها: «بالا» Up (پیکسار)، «کرولاین» Coraline (لایکا) Fantastic Mr. Fox، «آقای فاکس شگفت‌انگیز» The Princess And The Frog (بلو اسکای)، «شاهزاده و قورباغه» Brendan And The Secret Of Kells (دیزنی)، «برندان و راز کِلز» (لس آرماترز، کارتون سالون)
برنده: «بالا» (پیکسار)
باید بگویم که دلم به حال رأی‌دهندگان آکادمی در آن سال می‌سوزد. انتخاب از بین این همه انیمیشن خارق‌العاده باید کار سخت بوده باشد. نمی‌توانم بگویم که کدام‌یک از نامزدها باید برنده می‌شد. «بالا» Up انیمیشنی خارق‌العاده با خط داستانی عالی است اما این برای «کرولاین» و «آقای فاکس شگفت‌انگیز» نیز صدق می‌کند اما شاید تیرگی داستان و طنز سیاه دو فیلم اخیر کمی برای ذائقه رأی‌دهندگان زیاد بوده باشد و درنهایت عشق آکادمی به پیکسار کار خود را می‌کند. از فیلم‌های خوب دیگری که آن سال نتوانستند به لیست نامزدها راه یابند باید به «مری و مکس»Mary and Max و «پونیو» Ponyo (استودیو جیبلی) اشاره کرد.
ـ 2011:
نامزدها: «داستان اسباب‌بازی 3» Toy Story 3 (پیکسار)، «چگونه اژدهای خود را تربیت کنیم»How To Train Your Dragon (دریم وُرک)، «تردست»L’illusionniste (جَنگو فیلم)
برنده: «داستان اسباب‌بازی 3»
چه انیمیشن‌های انتخاب نشدند یا به اسکار نرسیدند؟ «سگ من تولیپ» My Dog Tulip، «من نفرت‌انگیز» Despicable Me و «ژولیده» Tangled. آیا باید «داستان اسباب‌بازی» برنده می‌شد؟ خوب… رقابت بین این فیلم و «چگونه اژدهای خود را تربیت کنیم» رقابت تنگاتنگی بود. هر دو از متریال‌های خوبی برخوردارند و پیام‌های اخلاقی موردنظر آمریکایی و اعضای آکادمی را در داستان خود جای داده‌اند. من تکنیک و جلوه‌های بصری «تردست»L’illusionniste را ترجیح می‌دهم اما درنهایت دست‌هایم را به‌افتخار پیروزی دوباره “پیکسار ” بالا می‌برم.
ـ 2012:
نامزدها: «رنگو» Rango (نیکلودئون)، «گربه‌ای در پاریس» A Cat In Paris (فولیماژ)، «چیکو و ریتا» Chico & Rita (مجیک لایت پیکچرز)، «پاندای کونگ‌فو کار 2» Kung Fu Panda 2 (دریم وُرکز)، «گربه چکمه‌پوش» Puss in Boots (دریم وُرکز)
برنده: «رنگو»
به همان قاطعیتی که می‌توان بگویم «گربه چکمه‌پوش» نباید می‌برد (حتی نامزد می‌شد)، به همان قاطعیت هم می‌گویم که «چیکو و ریتا» که داستانی عاشقانه در متن موسیقی جاز کوبایی است باید برنده می‌شد. «رنگو» غیرعادی و خنده‌دار است و جانی دپ در اجرایی خارق‌العاده به‌عنوان جانوری که هیچ ایده‌ای از این که چه کسی است ندارد و خود باید شخصیتش را بسازد، بسیار خوب عمل کرده؛ اما درنهایت این فیلم سوژه‌ای جدید و نابی برای روایت ندارد.
ـ 2013:
نامزدها: «دلیر» Brave (پیکسار)، «فرانکن وینی» Frankenweenie (والت دیزنی)، «پارانورمن» ParaNorman (لایکا)، «دزدان دریایی! گروهی از ناجورها» The Pirates! Band of Misfits (آردمن انیمیشن)، «رالف خرابکار» Wreck-It Ralph (والت دیزنی)
برنده: «دلیر»
این دوباره یک لیست خارق‌العاده از انیمیشن‌های خارق‌العاده است؛ از آخرین انیمیشن تیم برتون گرفته تا پنجمین فیلم بلند انیمیشنی گروه “آردمن” (خالقان والاس و گرومیت Wallace & Gromit) یعنی استاپ موشن عجیب‌وغریب و خنده‌دار «دزدان دریایی! گروهی از ناجورها»؛ اما برنده… کشمکش عاطفی بین دو قهرمان زن «دلیر» Brave واقعاً قوی است. این فیلم شاید کمی عجیب‌وغریب باشد اما فیلم خوبی است. با این حال جایزه می‌توانست به استاپ موشن فوق‌العاده “استودیو لایکا ” یعنی «پارانورمن» تعلق بگیرد.
ـ 2014:
نامزدها: «منجمد» Frozen (دیزنی)، «خانواده کرود» The Croods (دریم وُرکز)، «من نفرت‌انگیز 2» Despicable Me 2 (ایلومینیشن اینترتینتمنت)، «ارنست و سلستین» Ernest And Celestine (لس آرماترز)، «باد برمی‌خیزد» The Wind Rises (استودیو جیبلی)
برنده: «منجمد»
برخی «منجمد» را بازگشتی غیر متجانس به دوره کلاسیک “دیزنی” با موسیقی درخشان و کلامی قوی می‌بینند. برای دیگران این فقط ماسکی پرزرق‌وبرق بر روی آرمان‌های قدیمی است: قهرمانان زن همه زیبا لاغراندام و جسور هستند و ایده آزادی که زنان را دیوانه می‌کند چندان قابل‌قبول نیستند. هرکدام از این نظر‌ها که درست باشد این مسئله قابل‌انکار نیست که «منجمد» واقعاً سرگرم‌کننده است و به زیبای پویانمایی شده؛ اما میل شخصی من با «باد برمی‌خیزد» همراه است (این فقط یک نظر شخصی است؛ هر جا پای استودیو جیبلی در میان باشد رأی من آنجاست).
ـ 2015:
نامزدها: «6 قهرمان بزرگ» Big Hero 6 (والت دیزنی)، «غول‌های جعبه‌ای» The Boxtrolls (لایکا)، «چگونه اژدهای خود را تربیت کنیم 2» How to Train Your Dragon 2(دریم وُرکز)، «ترانه‌های دریا» Song of the Sea (کارتون سالون)، «افسانه شاهدخت کاگویا» Kaguya Hime no Monogatari The Tale of the Princess Kaguya (استودیو جیبلی)
برنده: «6 قهرمان بزرگ»
«6 قهرمان بزرگ» اولین فیلم ابرقهرمانی مارولیِ دیزنی فیلم خوبی است و لیاقت به رسمیت شناخته شدن و تقدیر را دارد. این داستانی خیال برانگیز و پرانرژی است؛ اما در میان دیگر نامزد‌ها از جایگاه پایین‌تری برخوردار است. «ترانه‌های دریا» و «افسانه شاهدخت کاگویا» انتخاب‌های بهتری از «6 قهرمان بزرگ» بودند و لیاقت بیشتری برای برد داشتند.
ـ 2016:
نامزدها: «درونِ بیرون» Inside Out (پیکسار)، «انومالیسا» Anomalisa (پارامونت پیکچر)، «پسر و دنیا» O Menino E O Mundo (فیلم دِ پاپِل)، «وقتی مارنی آنجا بود» When Marnie Was There (استودیو جیبلی)، «شان گوسفند» Shaun the Sheep Movie (آردمن انیمیشن)
برنده: «درونِ بیرون»
فکر می‌کنم برای اعضای آکادمی تنها نام “پیکسار ” و گاهی “دیزنی ” کافی است تا رأی خود را صادر کنند و همین‌که «انومالیسا» فیلم عجیب کافمن به این لیست راه یافته باید از آن‌ها تقدیر کرد. اشتباه نکنید، «درونِ بیرون» یک شاهکار است و به هیچ‌وجه قصد ندارم ارزش‌های آن را نادیده بگیرم اما کم‌کم به این نتیجه می‌رسم که هرچقدر هم نامزدهای دیگر خوب باشند امکان رقابت با استودیوی محبوب آکادمی را ندارند.
ـ 2017:
نامزدها: «زوتوپیا» ‌Zootopia (والت دیزنی)، «موآنا» Moana (والت دیزنی)، «کوبو و دوتار» Kubo and the Two Strings (لایکا)، «لاک‌پشت قرمز» The Red Turtle (واید بانچ و استودیو جیبلی)، «زندگی من به‌عنوان یک کدو» My Life As A Zucchini (آر آی تی اِی)،
برنده: «زوتوپیا»
این یکی ساده است؛ «کوبو و دوتار» باید می‌برد اما هرچه بیشتر به لیست نامزدها و برندگان اسکار نگاه می‌کنم بیشتر به این باور می‌رسم که رأی‌دهندگان آکادمی به همان میزان که “پیکسار ” را دوست دارند به همان میزان از “لایکا” خوششان نمی‌آید یا شاید هم از استاپ موشن دل‌خوشی ندارند؛ اما بازهم باید از آن‌ها برای قرار دادن «لاک‌پشت قرمز» در لیست تشکر کرد. در آخر باید اضافه کنم که جای انیمیشن «نام تو» Your Name در لیست نامزدها به‌شدت خالی است.