سخت است دقیقا بخواهیم بگوییم چطور می‌شود که از فردی خوش‌مان می‌آید. شاید لبخند جذابش باشد، شاید خوش‌‌صحبتی طرف باشد، یا شاید هم فقط به این خاطر است که کنار او راحت هستیم؛ هرچه هست، فقط می‌دانیم که از او خوش‌مان می‌آید. اما محققان این حوزه، برخلاف بنده و شما، با پاسخ‌های این‌چنینی راضی نمی‌شوند؛ آنها سال‌هاست که تلاش می‌کنند تا عواملی را که باعث جلب‌توجه فردی به فرد دیگر می‌شود، دقیقا مشخص کنند.

آنچه در این مقاله می‌خوانید، بعضی از جذاب‌ترین یافته‌های محققان هستند که گرد آورده‌ایم. اگر می‌خواهید از زاویه‌ی جدیدی به دوستی‌های خود نگاه کنید، این مقاله را تا انتها بخوانید. در ضمن این یافته‌ها کمک‌تان می‌کنند تا روابط جدید بهتر و البته سریع‌تری هم با آدم‌های دیگر برقرار کنید.

حتما بخوانید:

• چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنیم؛ آشنایی با 11 نکته واقعا کاربردی
• 8 توصیه برای اینکه رفتارها و حرف‌های دیگران را به خودتان نگیرید
• چطور از دید دیگران کسل‌کننده نباشیم؟

1. از حرکات شخص مقابل‌تان تقلید کنید

این استراتژی آینه‌کردن (mirroring) نامیده می‌شود که عبارت است از تقلید ماهرانه‌ی رفتار شخص مقابل. هنگام صحبت کردن با دیگران، تلاش کنید زبان بدن، حرکات و حالت‌های چهره‌ی آنها را تقلید کنید.

محققان دانشگاه نیویورک، در سال 1999 اثر آفتاب‌پرست (Chameleon Effect) را مستند کردند. براساس اثر آفتاب‌پرست، آدم‌ها رفتار یکدیگر را به‌صورت ناخودآگاه تقلید می‌کنند.

محققان مذکور طی آزمایشی، 72 زن و مرد را موظف به انجام کاری کردند. البته آنها یک نفر را هم در کنار هرکدام از 72 نفر به‌عنوان همکار قرار دادند. این افرادِ همکار که درحقیقت برای محققان کار می‌کردند، دو دسته بودند؛ یا رفتار همکارشان را تقلید می‌کردند یا نمی‌کردند. محققان هم این تعاملات دوطرفه را فیلم‌برداری می‌کردند. در پایان این تحقیق، محققان از شرکت‌کننده‌ها خواستند میزان علاقه‌‌شان را به کسی که با آنها کار کرده بود بیان کنند.

همان‌طور که انتظار می‌رفت، شرکت‌کنندگانی که همکاران‌شان حرکات آنها را تقلید می‌کردند، بیشتر از آنها خوش‌شان آمده بود.

2. اگر از کسی انتظار دارید با شما دوست شود، بیشتر اطرافش باشید

طبق اثر نمایش محض (Mere-Exposure Effect)، آدم‌ها کسانی را دوست دارند که آنها را بیشتر می‌شناسند.

در نمونه‌ای، به‌عنوان مصداق این موضوع، روان‌شناسان دانشگاه پیتزبورگ از چهار خانم خواستند تا نقش دانشجو را در کلاس روان‌شناسی آن دانشگاه بازی کنند. هرکدام از این چهار خانم تعداد دفعات مختلفی در کلاس حاضر شدند. وقتی محققان عکس این چهار نفر را به دانشجویان مرد کلاس نشان دادند، آنها خانمی را که بیشتر از بقیه در کلاس دیده بودند، بیشتر دوست داشتند؛ حتی با وجود آنکه با هیچ‌یک از این چهار نفر هیچ برخوردی هم نداشته‌اند.

3. از دیگران تعریف کنید

آدم‌ها صفاتی را که شما برای توصیف دیگران در جمع استفاده می‌کنید، با شخصیت خودتان پیوند می‌دهند. این پدیده را انتقال خودبه‌خود ویژگی (Spontaneous Trait Transference) می‌نامند.

مطالعه‌ای در مجله‌ی روان‌شناسی شخصیتی و اجتماعی (Journal of Personality and Social Psychology) حاکی از آن است که «انتقال خودبه‌خود ویژگی» حتی زمانی که افراد می‌دانند فلان ویژگی ربطی به کسانی که درباره‌شان صحبت می‌کنند ندارد هم صادق است.

گرچن روبین، نویسنده‌ی کتاب «پروژه‌ی شادی» می‌گوید: «هرآنچه درباره‌ی دیگران می‌گویید، روی تصور دیگران از شما تأثیر می‌گذارد.»

اگر شخص دیگری را اصیل و مهربان توصیف کنید، دیگران شما را هم با همان صفات می‌شناسند. برعکسِ این هم صادق است. اگر مدام پشت‌سرِ دیگران بد بگویید، دوستان‌تان کم‌کم آن ویژگی‌های منفی را با شناخت‌شان از خودِ شما پیوند می‌دهند.

4. سعی کنید احساسات مثبت را به نمایش بگذارید

واگیر عاطفی (Emotional Contagion) شرایطی را توصیف می‌کند که افراد به‌شدت تحت‌تأثیر حالات دیگران هستند. براساس مقاله‌ای منتشرشده از دانشگاه اوهایو و دانشگاه هاوایی، آدم‌ها می‌توانند احساسات دوروبری‌های خود را به‌طور ناخودآگاه حس کنند.

نویسندگان این مقاله معتقدند این امر محتملی است، چون ما به‌طور طبیعی حرکات و حالات چهره‌ی دیگران را تقلید می‌کنیم، که این تقلید به‌نوبه‌ی خود باعث می‌شود چیزی شبیه به حس آنها را هم درون خودمان تجربه کنیم.

اگر می‌خواهید دیگران وقتی کنار شما هستند احساس خوبی داشته باشند، برای انتقال احساسات مثبت به آنها تلاش کنید.

5. گرم برخورد کنید و شایستگی‌تان را به‌رخ بکشید

روان‌شناسان دانشگاه پرینستون و همکاران‌شان مدل محتوای کلیشه‌ای (Stereotype Content Model) را پیشنهاد کردند. این نظریه می‌گوید مردم دیگران را براساس گرمای وجود و شایستگی‌شان قضاوت می‌کنند.

بنابر این مدل، اگر بتوانید خودتان را به دیگران گرم نشان دهید، برای مثال دوستانه و غیررقابتی رفتار کنید، آنها احساس خواهند کرد که می‌توانند به شما اعتماد کنند. اگر شایسته به‌نظر برسید، برای مثال وضعیت اقتصادی یا تحصیلی خوبی داشته باشید، افراد تمایل بیشتری می‌یابند تا به شما احترام بگذارند.

ایمی کادی (Amy Cuddy)، روان‌شناس دانشگاه هاروارد می‌گوید، باید اول گرما و بعد شایستگی را نشان بدهید؛ به‌ویژه در مناسبات تجاری.

کادی در کتابش با عنوان حضور (Presence) می‌نویسد: «از دیدگاه تکاملی، انسان به‌منظور بقا باید بداند که آیا فلانی شایسته‌ی اعتمادش هست یا نه.»

6. گاهی عیب‌های خود را آشکار کنید

بنابر اثر سرریز (Pratfall Effect)، افراد بعد از ارتکاب اشتباه، بیشتر از شما خوش‌شان می‌آید؛ اما فقط درصورتی‌که اعتقاد داشته باشند شما فرد شایسته‌ای هستید. آشکارکردن اینکه آدم کامل و بی‌نقصی نیستید، شما را در چشم اطرافیان‌تان واقعی‌تر و آسیب‌پذیرتر جلوه می‌دهد.

الیوت آرانسون، محقق دانشگاه تگزاس در آستین، برای نخستین بار وقتی متوجه این موضوع شد که روی تأثیر اشتباهات ساده بر حس جاذبه مطالعه می‌کرد. او از دانشجویان پسرِ دانشگاه مینه‌سوتا خواست به صدای ضبط‌شده‌ی کسانی گوش دهند که مشغول امتحان دادن بودند.

وقتی افراد مربوط امتحان را به‌خوبی پشت سر می‌گذاشتند، اما در انتهای مصاحبه فنجان قهوه را واژگون می‌کردند، دانشجویان امتیاز بیشتری به دوست‌داشتنی‌بودن آنها می‌دادند، اما وقتی امتحان را خوب می‌دادند، ولی قهوه‌ای نمی‌ریختند، یا امتحان را بد می‌دادند و قهوه را می‌ریختند، امتیاز کمتری می‌گرفتند.

7. روی ارزش‌های مشترک تأکید کنید

طبق مطالعه‌ای قدیمی از تئودور نیوکامب، مردم بیشتر جذب کسانی می‌شوند که شبیه خودشان هستند. این پدیده به اثر جاذبه‌ی شباهت (Similarity-Attraction Effect) معروف است. نیوکامب در آزمایش خود، نگرش موردهای آزمایشی‌اش را نسبت به موضوعات بحث‌برانگیزی همچون سیاست ثبت کرد. سپس آنها را برای زندگی مشترک در کنار هم به خانه‌ای برد که متعلق به دانشگاه میشیگان بود.

آنها در پایان مدت اقامت‌شان، هم‌خانه‌ایِ خود را با وجود نگرش‌های مشابهی نسبت به موضوعات ثبت‌شده بیشتر دوست داشتند.

جالب اینکه مطالعه‌ی جدیدتری از محققان دانشگاه ویرجینیا و دانشگاه واشینگتن در سنت لوئیس حاکی از آن است که سربازان نیروی هوایی که ویژگی‌های شخصیتی منفی مشابهی با هم دارند، بیشتر از سربازانی که ویژگی‌های مشابه مثبت دارند، از یکدیگر خوش‌شان می‌آید.

8. آنها را لمس کنید

لمس زیرآستانه‌ای (Subliminal Touching) زمانی رخ می‌دهد که شما فرد مقابل را طوری لمس می‌کنید که حتی خودش هم متوجه نمی‌شود. از مثال‌های چنین لمس‌هایی می‌توان به ضربه‌ی آرامی اشاره کرد که در دیدارهای دوستانه به پشت طرف مقابل می‌زنید، یا لمس کردن بازوی کسی هنگام صحبت‌کردن؛ چنین لمس‌هایی باعث می‌شوند طرف مقابل حس خوشایندتری نسبت به شما داشته باشد.

در مطالعه‌ای فرانسوی، مردان جوانی گوشه‌های خیابان می‌ایستادند و با خانم‌های عابر صحبت می‌کردند. نرخ موفقیت این مردان جوان در برقراری ارتباط، وقتی هنگام صحبت‌کردن به‌جای صرفا ایستادن، بازوی آنها را هم به‌آرامی لمس می‌کردند، دو برابر می‌شد.

مطالعه‌ای در دانشگاه می‌سی‌سی‌پی و کالج رودز، اثرات لمس را روی مقدار انعام پیشخدمت‌هایی که دست یا شانه‌ی مشتری‌ها را هنگام برگرداندنِ باقی پول لمس می‌کردند، بررسی کرد. در این آزمایش مشخص شد، پیشخدمت‌هایی که چنین کاری می‌کردند، انعام بسیار بیشتری نسبت به کسانی که چنین ارتباطی با مشتریان‌شان نداشتند، دریافت می‌کردند.

9. لبخند بزنید

در مطالعه‌ای در دانشگاه وایومینگ، تقریبا 100 دانشجوی دختر دوره‌ی کارشناسی به عکسِ خانم دیگری در یکی از این چهار حالت نگاه کردند: با لبخند در وضعیتی که ریلکس نشسته، با لبخند و دست‌به‌سینه، بدون لبخند در وضعیت ریلکس یا بدون لبخند و دست‌به‌سینه. نتایج این مطالعه نشان دادند که خانمِ داخل تصویر زمانی بیشتر موردعلاقه‌ی بقیه بود که لبخند بر لب داشت؛ صرف‌نظر از اینکه وضعیت بدنش چگونه باشد.

اخیرا هم محققان دانشگاه استنفورد و دانشگاه دویسبورگ اسن متوجه شدند، دانشجویانی که صرفا از طریق اینترنت با هم در ارتباط هستند و فقط تصویر پروفایل یکدیگر را می‌بینند، هرچه آن تصویر پروفایل لبخند بزرگ‌تری را به نمایش بگذارد، حس مثبت‌تری نسبت به ارتباط با شخص مربوط دارند.

مطالعه‌ی دیگری هم حاکی از آن است که اگر در اولین ملاقات با کسی لبخند بزنید، می‌توانید اطمینان داشته باشید که او بعدا شما را به یاد خواهد آورد.

10. شخص مقابل را طوری ببینید که خودش دوست دارد دیده شود

افراد دوست دارند طوری دیده شوند که با باورهایشان درباره‌ی خودشان هم‌راستاست. نظریه‌ی خودآزمایی (Self-Verification Theory) این پدیده را تشریح می‌کند. همه‌ی ما به‌دنبال تأیید دیدگاه‌های خود هستیم، چه مثبت باشند و چه منفی.

طی مجموعه مطالعاتی در دانشگاه استنفورد و دانشگاه آریزونا، از شرکت‌کنندگانی با دیدگاه‌های مثبت و منفی نسبت به خودشان، پرسیده شد بیشتر دوست دارند با افرادی ارتباط داشته باشند که دیدی مثبت نسبت به ایشان دارند یا منفی؟

شرکت‌کنندگانی که دید مثبتی نسبت به خود داشتند، افرادی را ترجیح دادند که دید سطح بالاتری نسبت به آنها داشته باشند، اما کسانی که دید منفی نسبت به خود داشتند، منتقدان را ترجیح می‌دادند. بنابراین احتمالا آدم‌ها دوست دارند با کسانی ارتباط برقرار کنند که در راستای شناخت آنها از هویت خودشان بازخوردی ارائه می‌کنند.

تحقیق دیگری حاکی از آن است که وقتی باورهای آدم‌ها درباره‌ی ما موازی با باورهای خودمان است، روابط‌مان با آنها جریان بهتری می‌یابد. احتمالا به این خاطر است که حس می‌کنیم ما را می‌فهمند، که همین از دلایل صمیمیت محسوب می‌شود.

11. رازی را با آنها در میان بگذارید

خودافشاگری (Self-Disclosure) یکی از بهترین تکنیک‌های ایجاد رابطه است.

در مطالعه‌ای به سرپرستیِ محققان دانشگاه ایالتی نیویورک در استونی بروک، مدرسه‌ی عالی روان‌شناسی خانواده‌ی کالیفرنیا، دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز و دانشگاه ایالتی آریزونا، دانشجویان در قالب گروه‌های دونفره درآمدند و به آنها گفته شد 45 دقیقه صرف شناخت یکدیگر کنند.

محققان به برخی از گروه‌های دونفره تعدادی سؤال دادند که بسیار عمیق و شخصی بودند. برای مثال، یکی از سوالاتِ معمولی این بود: «نظرت درباره‌ی رابطه‌ات با مادرت چیست؟» به بقیه‌ی گروه‌های دونفره سوالاتی از جنس سؤالات روزمره داده شد. برای مثال، یکی از سؤالات این بود: «کدوم تعطیلات رو خیلی دوست داری؟ چرا؟»

در پایان این آزمایش، دانشجویانی که سؤالات شخصی‌تر پرسیده بودند، احساس خیلی نزدیک‌تری به یکدیگر داشتند تا دانشجویانی که حرف‌های روزمره زده بودند.

خود شما هم می‌توانید این تکنیک را برای شناخت شخص دیگری به‌کار بگیرید. برای مثال، می‌توانید با سؤالات آسان شروع کنید (مثل آخرین فیلمی که دیده است) و بعد کم‌کم به سؤال درمورد کسانی برسید که در زندگی‌شان اهمیت زیادی دارند. وقتی اطلاعات صمیمانه‌ای را با کسی به‌اشتراک می‌گذارید، احتمال بیشتری دارد که خودش را به شما نزدیک احساس کند و در آینده هم به شما اعتماد بیشتری بکند.

12. نشان دهید که رازشان را هم نگه می‌دارید

محققان دانشگاه فلوریدا، دانشگاه ایالتی آریزونا و دانشگاه مدیریت سنگاپور در دو آزمایش نشان دادند که افراد هم برای اعتمادکردن و هم معتمدبودن در روابط‌شان، ارزش زیادی قائل هستند.

ثابت شد که وقتی افراد دوست ایده‌آل یا حتی کارمند ایده‌آل خود را در ذهن‌شان به تصویر می‌کشند، این دو ویژگی از اهمیت زیادی برخوردارند.

سوزان دگز وایت از دانشگاه ایلینوی شمالی می‌گوید: «معتمدبودن از چندین جزء تشکیل شده، ازجمله صداقت، قابلیت اعتماد و وفاداری. اگرچه تک‌تکِ اینها در روابط موفق مهم هستند، صداقت و قابلیت اعتماد مهم‌ترین ویژگی‌ها در قلمروی دوستی محسوب می‌شوند.»

13. شوخ‌طبعی خود را نشان دهید

تحقیقی از دانشگاه ایالتی ایلنوی و دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لس‌آنجلس حاکی از آن است که صرف‌نظر از اینکه افراد به دوست خوبی فکر می‌کردند یا همسری ایده‌آل، در هر صورت شوخ‌طبعی از اهمیت زیادی برخوردار است.

مطالعه‌ی دیگری از محققان در دانشگاه دوپال و دانشگاه ایالتی ایلنوی نشان داد که وقتی برای نخستین بار با کسی آشنا می‌شوید، شوخی‌کردن باعث می‌شود طرف مقابل بیشتر از شما خوشش بیاد. در حقیقت، این مطالعه عنوان کرد که سرگرمی‌های طنزآمیز (مثل اینکه چشم کسی را ببندید و به او یاد بدهید که مثلا چگونه برقصد!) می‌توانند جذابیت عاطفی را هم افزایش دهند.

14. به او اجازه بدهید درباره‌ی خودش صحبت کند

محققان دانشگاه هاروارد اخیرا متوجه شده‌اند که صحبت درباره‌ی خود، می‌تواند ذاتا رضایت‌بخش باشد، همان‌طور که غذا و پول چنین هستند.

در مطالعه‌ای، محققان از شرکت‌کنندگان خواستند در یک دستگاه تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی (fMRI) بنشینند و به سؤالاتی درباره‌ی دیدگاه‌های خودشان یا دیدگاه‌های دیگران پاسخ بدهند. از شرکت‌کنندگان خواسته شده بود یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان‌شان را هم با خود بیاورند. این شخص صرفا کنار دستگاه fMRI می‌نشست. در بعضی موارد، به شرکت‌کنندگان گفته شده بود که پاسخ‌هایشان به آن دوست یا عضو خانواده به‌اشتراک گذاشته خواهد شد؛ در بقیه‌ی موارد، پاسخ‌ها محرمانه حفظ می‌شدند.

نتایج نشان دادند وقتی شرکت‌کنندگان اطلاعات را به‌طور عمومی مطرح می‌کردند، آن قسمت‌هایی از مغز که با انگیزش و پاداش ارتباط داشتند، فعال‌تر بودند، اما وقتی درباره‌ی خودشان هم صحبت می‌کردند، درحالی‌که هیچ شنونده‌ای حضور نداشت، باز هم فعال بودند.

به‌عبارت دیگر، اگر به‌جای آنکه مدام درمورد خودتان حرف بزنید، به طرف مقابل اجازه بدهید داستان‌هایی از زندگی خودش را برای‌تان تعریف کند، خاطرات مثبت‌تری از این معاشرت در ذهن او به‌ جا می‌گذارید.

15. کمی آسیب‌پذیر باشید

جیم تیلور از دانشگاه سان فرانسیسکو می‌گوید صراحت عاطفی یا در مقابل آن، کمبود این حس است که شکل‌گیری یا شکل‌‌نگرفتن رابطه بین دو نفر را تشریح می‌کند.

با‌این‌حال تیلور می‌گوید: «البته صراحت عاطفی، ریسک آسیب‌پذیری خود در مقابل دیگری را هم به‌دنبال دارد و شما نمی‌دانید آیا طرف مقابل این را می‌پذیرد و او هم خودش را بروز می‌دهد، یا دست رد به سینه‌ی صداقت شما می‌زند و برخورد دیگری نشان می‌دهد.»

شاید این ریسک ارزشش را داشته باشد. همان مطالعه‌ی مربوط به دانشگاه ایالتی ایلنوی و دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لس‌آنجلس که در بالا به آن اشاره شد، عنوان می‌کند که روشنی و صراحت، ویژگی‌های مطلوب و مهمی در افراد ایده‌آلی هستند که با آنها معاشرت می‌کنیم. فرقی نمی‌کند این طرف مقابل، صرفا یک دوست باشد یا همسر آینده!

16. با رفتارتان نشان بدهید که از او خوش‌تان می‌آید

مدتی است روان‌شناسان از پدیده‌ای صحبت می‌کنند با نام «تقابل دوست‌داشتن» (reciprocity of liking). این پدیده می‌گوید اگر فکر کنیم کسی ما را دوست دارد، ما هم او را دوست خواهیم داشت.

برای مثال در مطالعه‌ای مربوط به سال 1959 میلادی که در مجله‌ی روابط انسانی (Human Relations) به چاپ رسید، به بعضی شرکت‌کنندگان در یک بحث گروهی گفته شده بود که فلانی و بهمانی نسبت به آنها ابراز علاقه کرده‌اند. محقق این افراد را به‌طور تصادفی انتخاب کرده بود.

بعد از اتمام بحث، شرکت‌کنندگان نشان دادند کسانی که بیشتر از بقیه دوست‌شان داشتند، همان‌هایی بودند که گفته شده بود به ایشان ابراز علاقه کرده‌اند.

اخیرا محققان دانشگاه واترلو و دانشگاه منیتوبا متوجه شدند وقتی از دیگران انتظار داریم ما را بپذیرند، رفتار گرم‌تری نسبت به آنها داریم، در نتیجه شانس دوست‌داشته‌شدن از طرف ایشان را بسیار بالاتر می‌بریم. بنابراین حتی اگر مطمئن نیستید طرف مقابل‌تان چه حسی نسبت به شما دارد، طوری رفتار کنید که انگار از او خوش‌تان می‌آید، احتمالا او هم از شما خوشش خواهد آمد.