جاذبه های گردشگری شیراز ؛ باغ های تاریخی شهر

برای داشتن سفری مفید و به یادماندنی، بهترین راه، شناخت جاذبه های مقصد است تا در صورت داشتن زمان کافی، همه ی آن ها و در غیر این صورت تعدادی از پربازدیدترین آن ها را برگزید.

شیراز شهری پر از جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که آشنایی با آن ها سفری مفیدتر را برایمان به ارمغان خواهد آورد.

به دنباله مطالب راهنمای سفر به شیراز ، در این مطلب به معرفی باغ های آن خواهیم پرداخت.

وصف باغ های تاریخی و با صفای شیراز را همه ی ما شنیده ایم؛ باغ هایی که در طول تاریخ زندگیشان شاهد وقایای مختلفی بوده اند و امروز در و دیوار این باغ ها با عمارت هایشان، دنیایی از ناگفته ها را در خود حفظ کرده اند. گرداشگران داخلی و خارجی از راه های دور و نزدیک برای بازدید این باغ ها به شهر شیراز می آیند.

در شیراز بالغ بر پنجاه باغ تاریخی وجود داشته که امروز تعدادی از آن ها مخروبه و یا تغییر کاربری داده اند؛ اما برخی از باغ ها تا امروز به زندگی خود ادامه داده و هر روز بر شهرت و آوازه یآن ها اضافه می شود.

کارناوال باغ های قابل بازدید و پابرجای شیراز را برای همراهان خود معرفی می کند.

با کارناوال همراه شوید.

1 ) باغ ارم شیراز

یکی از زیباترین و مشهورین باغ های شیراز، باغ ارم است که هرگردشگری، بی شک از آن بازدید می کند.این باغ مصفا از دوره سلجوقیان و در تمام دوره آل اینجو و آل مظفر برپا بوده است. سروهای بلند قامت، گل های متنوع و زیبا و درخت مشهور سروناز باغ ارم شهرتی جهانی دارد و دل از هر بازدید کننده ای می رباید. باغ ارم را اتابک قراچه حاکم فارس در زمان سنجر پسر ملکشاه سلجوقی احداث کرد.

عمارتی سه طبقه در وسط هسته مرکزی باغ وجود دارد که جالبترین بخش باغ ارم می باشد و در زمان ناصرالدین شاه قاجار بر روی عمارت قبلی ساخته شد. در طبقه ی دوم بنا ایوانی بزرگ با دو ستون بلند و در دوطرف این ایوان دو ایوان کوچکتر دیده می شود. تابلویی از تصاویر شاهنامه فروسی و نبرد شاهان قاجار در پیشانی بنا نقش شده و جلوه ای جالب و تماشایی به عمارت بخشبده است. 

باغ ارم شیراز درپاییز سال1353 در فهرست آثار ملی ایران و در سال 2011  در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

آدرس: بلوار ارم

 تلفن : 0716273647

 ساعت بازدید: از 8 صبح الی  22:30 یکسره آماده پذیرایی از گردشگران است. در ایام تعطیل نیز این باغ باز می باشد.

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 3000 تومان و برای گردشگران خارجی  20000 تومان می باشد.

2 ) باغ جهان نما

باغ جهان نما، باغی است باصفا و زیبا از دوره ی  آل مظفر و آل اینجو (قرن هشتم هجری قمری) در نزدیکی آرامگاه حافظ. این باغ را کهن ترین باغ شیراز می دانند و   همانند باغ دلگشا و باغ ارم پیش از حمله تیمور گورکانی و نیز در دوره صفویه بسیار آباد و مورد توجه بوده؛ درون این باغ نیز عمارتی هشت ضلعی با نمای آجری وجود دارد. این کوشک توسط کریم خان زند در سال 1185 هجری قمری ساخته شد و تا امروز سالم باقی مانده است.

آدرس: چهارراه حافظیه. خیابان قرآن (حافظ)

تلفن: 32275875

ساعت بازدید: 7:30 صبح تا ساعت 22 به صورت یکسره. روزهای جمعه این باغ تعطیل می باشد.
بلیط ورودی:  برای گردشگران داخلی 2000 تومان و برای گردشگران خارجی 15000 تومان می باشد.

3 ) باغ دلگشا

یکی از باغ های دیدنی و تاریخی شیراز، باغ دلگشاست که درختان مرکبات و فواره های زیبایش باعث شهرت آن شده است.
باغ دلگشا، باغی با مساحت حدود 6 هکتار است که در واقع ترکیبی از باغ ارم و جهانما می باشد. باغ در زمینی مستطیل شکل به ابعاد160×360 متر و مسطح با شیب خیلی کم بنا شده و دارای یک محور طولی حرکتی اصلی در میانه ی باغ است که با ورودی و خیابان های عریض اطرفش و درختان بلند و آب نماها و کوشکی در میان باغ، فضای باغ دلگشا را می سازند. محور اصلی باغ به وسیله یک محور فرعی عمود بر آن به چهار قسمت مستطیل شکل تقسیم می شود و کوشک یا کلاه فرنگی در مرکز این تقاطع ساخته شده است.
ورودی های اصلی باغ در امتداد محور اصلی قرار دارند، اما در حال حاضر ورودی های دیگری در امتداد محور فرعی به آن اضافه شده است.
باغچه ای کوچک معروف به باغ طاووس با درختان سرو، کاج و نخل و نارنج در ضلع شمالی باغ می باشد که فاقد عمارت است.
در سراسر باغ درختان نارنج و تعدادی درخت پرتقال کاشته شده که در اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت با شکوفه های سفید و زیبا، باغ را مصفا و عطرآگین می کنند.
باغ دلگشا از آب چشمه قنات آرامگاه سعدی معروف به “گازاران” مشروب می شود.
در مهرماه سال 1381 این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. باغ دلگشا در حال حاضر در مالکیت شهرداری شیراز می باشد.

برای مطالعه بیشتر به باغ دلگشا شیراز ؛ یادگاری از دوره ساسانی رجوع کنید.

آدرس: دامنه کوه فهندژ. درنزدیکی آرامگاه سعدی

تفن: 37309899

ساعت بازدید: 8 صبح الی 10 شب

 بلیط ورودی : برای گردشگران داخلی 2000 تومان و برای گردشگران خارجی 15000 تومان می باشد.

4 ) باغ عفیف آباد

 یکی از زیباترین و قدیمی ترین باغهای شیراز، عفیف آباد یا باغ گلشن در غرب شهر شیراز است. باغی ایرانی با حدود 13 هکتار وسعت، که در طول دوران، سادگی و زیبایی خود را حفظ کرده؛ دور تا دور باغ با دیواری آجری محفوظ شده است. درون این دیوار آجری، باغ آرایی و گل آرایی بسیار زیبا و دیدنی هست که نمونه ارزشمند و کاملی از گل آرایی ایرانی است. درب چوبی ورودی باغ در ضلع شمالی قرار دارد و در بدو ورود به باغ، حوضی مستطیل شکل و بزرگ و درختان اطراف آن چشم را خیره می کند. دو اتاقک با سقف چوبی در دو طرف دالان ورودی وجود دارد که اتاق نگهبانی است.
این باغ در سال 1340هجری شمسی توسط ارتش در مزایده خریداری شد و جزو اموال ارتش محسوب می شود. این مکان قبل از انقلاب محل تفریحگاه امرای ارتش بوده و بعد از انقلاب نیز به موزه نظامی تبدیل شده است. چهار ستون گچی ساده در سردر ورودی با الهام از ستونهای تخت جمشید کار شده و بالای درب نقش دو شیر دیده می شود. پس از گذر از درب ورودی وارد دهلیزی با سقف چوبی که بر پیشانی آن، کاشی های رنگارنگی از صحنه تاج پادشاهان ساسانی کار شده را می بینیم. سپس وارد فضای باغ عفیف آباد می شویم.

 برای مطالعه بیشتر به باغ عفیف آباد شیراز یک اصیل ایرانی رجوع کنید.

 آدرس: خیابان قصرالدشت بالاتر از باغ قدیمی رحمت آباد و در انتهای خیابان عفیف آباد 

تلفن: 36267343

ساعت بازدید: همه روزه از 8:30 صبح الی 12 ظهر و از 16 الی 19٫

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 2000 تومان و برای گردشگران خارجی 15000 تومان می باشد.

5 ) نارنجستان قوام

 در اواسط قرن سیزدهم هجری، قوام السلطنه، حاکم فارس بناهای مختلفی را در محله خود ساخت که به مجموعه باغ قوام شهرت یافت. 

درون باغ قوام، عمارتی با تزیینات فوق العاده دارد که یکی از زیباترین و ارزشمندترین آثار باقی مانده از دوره قاجار در شیراز است. باغ و عمارت در دوره قاجاریه بخش بیرونی خانه بنا بوده و این بنا مخصوص مراجعه رعیت و مردم و محل تشکیل جلسات بزرگان قاجار بوده؛ باغ قوام امروز مملو از درخت های نارنج است که به نارنجستان قوام شهرت یافته است.

زیرزمین این عمارت به موزه آثار باستانی و اشیای اهدایی پروفسور پوپ ( مورخ آمریکایی آثار هنری ایران ) اختصاص داده شده است. این ملک امروز در تملک دانشگاه شیراز می باشد.

آدرس: خیابان لطفعلی خان زند – نرسیده به خیابان زینبیه (فلکه غدیر) 

تلفن: 32220257

ساعت بازدید: همه روزه از 8صبح الی 19 

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 3000 تومان و برای گردشگران خارجی 20000 تومان می باشد.

9 ) باغ جنت

باغی در جنوب شهر شیراز ، اول جاده بوشهر از دوره قاجار باقی مانده که دارای سروهای بلند قامت، آبنماهای سراسری،چمنکاری و گلکاری زیبایی است. در گذشته، بنایی زیبا متعلق به مشیرالملک در این باغ وجود داشته که امروز اثری از آن نیست.

بخشی از این باغ امروز محلی است برای اسکان مسافران نوروزی و همچنین فضایی برای دوچرخه سواران و تمرین های مربوط به این رشته ورزشی است. 

مؤلف فارسنامه ناصری در توصیف باغ جنت این چنین می نویسد:

 باغ جنت از بناهای حاج میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک است. در سال هزار و دویست و شصت و اند در صحرای کشن فرسخی مغربی شهر شیراز از حصاری از چینه کشد و انواع درخت‌ها را در آن کاشت و عمارتی لایق در کنار آن بساخت.

 آدرس: ورودی غربی شیراز. بلوار امیر کبیر

بلیط ورودی: رایگان

10 ) باغ عمارت هفت تنان

 یکی از جاذبه های قدیمی شهر شیراز، باغ هفت تنان است که کریم خان زند در آن عمارتی را برپا کرد. در این باغ هفت عارف به خاک سپرده شده اند که به همین خاطر به این مکان هفت تنان می گویند.

مردم شیراز به باغ هفت تنان ارادت خاصی دارند و در گذشته برای طلب باران و برآورده شدن آرزوهایشان به این باغ می رفتند.

 باغ هفت تنان، در سال 1310 به ثبت ملی رسید.

آدرس: بلوار هفت تنان. روبروی چهل مقام

تلفن: 32277877

ساعت بازدید: از 8 صبح الی 18:30

11 ) باغ هنر شیراز

باغی به وسعت یک هکتار، شهرداری شیراز به هدف توسعه فرهنگ و هنر و استقبال شهروندان شیرازی به خصوص جوانان برپا شد. در این باغ آثاری از هنرمندان شیرازی در غرفه های مختلف به نمایش گذاشته شده است. 

آدرس: خیابان خاتونک

ساعت بازدید: 17 صبح الی 22

از ساعت20:30 الی 23 هر شب اجرای برنامه های متنوع موسیقی سنتی 

بلیط ورودی: رایگان

12 ) باغ پرندگان شیراز

در شیراز باغی وجود دارد که برای علاقه مندان به دنیای جذاب پرندگان و کودکان و نوجوانان بسیار جالب و دوست داشتنی است. باغ پرندگان در بلوار دکتر حسابی دارای 2 هزار پرنده با 300 گونه مختلف از 42 کشورآفریقایی، اروپایی و آسیایی است. 

آدرس : بلوار دکتر محمود حسابی. روبروی گلدشت حافظ شیرازی. کوچه باغ پرندگان
تلفن : 6504652
نمابر : 6504652
ساعات بازدید : همه روزه از ساعت 8صبح تا اذان مغرب. ایام سوگواری و تعطیل رسمی این پارک بسته می باشد.

13 ) باغ مینو

مرحوم ابوالقاسم مهندسی، معمار معروف شیرازی در دوره پهلوی باغی منحصر به فرد با یک عمارت به سبکی متفاوت و متاثر از معماری اروپایی را بنا کرد. با این وجود تمام عناصر معماری ایرانی در آن دیده می شود. بنیاد شهید این باغ را پس از انقلاب مصادره شد و مدرسه ای در آن ساختند؛ اما پس از بررسی دوباره باغ را به مالک آن  (مرحوم محمد نمازی ) پس دادند. مرحوم نمازی نیز سعی کرد باغ و عمارت آن را مرمت کند؛ ولی تصمیم به فروش آن گرفت. باغ مینو در سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

این باغ در سال 1388 توسط بخش خصوصی احداث شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است.

نکته : در سال 1392 تعدادی از پرندگان این باغ به دلیل سرما از بین رفتند و این باغ تعطیل شد. متاسفانه اطلاعات دقیقی از وضعیت کنونی این باغ دسترس نیست.

آدرس:  بزرگراه دکتر حسابی، روبروی شهرک گلدشت حافظ، کوچه باغ پرندگان

( نکته: شوربختانه اطلاعات بازدید این باغ و باغ هایی که در ادامه ذکر شده را در منابع نیافتیم.)

14 ) باغ نو

از باغ های قاجاری شیراز که روزگاری از مهمترین باغ های این شهر محسوب می شده اما در دهه های پیش وسعت اصلی خود را از دست داد و به مخروبه ای تبدیل شد باغ نو شیراز است. تا اینکه با پیگیری های میراث فرهنگی این اثر تاریخی در سال 1382 به ثبت ملی رسید و تلاش شد تا آن را بازسازی کنند.
 آدرس: خیابان قرآن (حافظ)، روبروی باغ جهان نما

15 ) باغ و عمارت شاپوری

عبدالصاحب شاپوری یکی از تاجران بزرگ شیرازی در سال های 1310 تا 1315 باغی داشت  که توسط یکی از معماران برجسته شیراز، ابوالقاسم مهندسی ساخته شده بود. خانواده شاپوری تا دهه هفتاد در این باغ زندگی می کردند، اما پس از آن متروکه شد و سازمان میراث فرهنگی در سال 1370 باغ را خریداری و به ثبت رساند. عمارت این باغ به سبک معماری قاجاری بنا شده و دارای خصوصیت منحصر به فردی می باشد.

آدرس: خیابان انوری. روبروی خیابان اهلی

16 ) باغ سالاریان 

حبیب‌الله‌خان، فرزند رضاخان قوام‌الملک معروف به “سالارالسلطان” باغی را در جنوب شرقی شیراز بنا کرد که بخش هایی از آن تخریب شده ودر حال حاضر در حال مرمت و بازسازی است.

 در میانه باغ عمارتی چهار فصل دو طبقه وجود دارد که در دوره قاجار به باغ اضافه شد و نمونه ی خوبی از  معماری قاجار است.

آدرس: جنوب شرقی شیراز، در ضلع شمالی بولوار سیبویه 

17 )  باغ منشی باشی

این باغ نیز از باغ  و عمارت آن از بناهای زیبای شیراز دوره قاجاریه بوده که در سال 1354 به ثبت ملی رسید. در حال حاضر شرکت مخابرات ایران آن را خریداری و از آن به عنوان میهمان سرا و پارکینگ اختصاصی استفاده می شود.

 آدرس: خیابان فردوسی

( نکته: تصویر ادامه، مربوط به این باغ ها نمی باشد و نمایی از عمارت باغ عفیف آباد در شب است.)

سخن آخر

باغ های تاریخی شیراز بیشتر از این تعداد بوده اند، این تعداد باقی تنها باغ هایی است که تقریبا سالم باقی مانده و قابل بازدید می باشند.

باغ های شیراز را چطور ارزیابی می کنید؟

از کدام یک از این باغ ها، بازدید کرده اید؟

همانطور که در مطلب هم ذکر کردیم، اطلاعات دقیقی از برخی باغ های شیراز در دسترس نیست و جستجوهای ما از منابع معتبر به نتیجه ای نرسید. اگر شما در مورد این باغ ها اطلاعات کاملی دارید، آن را با کارناوال در میان بگذارید.