دریاچه رتبا سنگال ؛ پهنه صورتی آفریقا

اماکن عجیب و غریب در دنیا کم نیستند؛ مگر می توان جلوی طبیعت را در خلق پدیده های خاص و نادر را گرفت؟!

 گاه این اعجاب را می توان در یک صخره دید که همچون یک فیل درآمده آن هم بدون دخالت انسان و کاملا طبیعی : صخره فیلی ایتالیا ؛ جلوه ای از هنر طبیعت.

گاه اما انسان هم در خلق این پدیده های عجیب سهیم می شود و دست در زندگی طبیعت می برد. حاصل دستکاری انسان و هنر طبیعت می شود یک آبفشان زیبا و متحیر کننده که از دل زمین می جوشد و لباسی رنگین بر تن دارد: آبفشان رقصان نوادا ؛ واکنش رنگین طبیعت به دخالت انسان.

این بار به سراغ یکی دیگر از #مکان های عجیب و غریب در دنیا می رویم؛ رودخانه ای که رنگ آبی خود را با پوششی صورتی رنگ عوض کرده است. 

مقصدمان قاره ی آفریقا و شهر سنگال است. در این شهر دریاچه ای وجود دارد که در دنیا شهره است به رنگ خاصی و صورتی که دارد؛ انگار از دنیای قصه ها می آید…

باید به این دریاچه که رتبا ( Retba ) نام دارد، سفر کرد تا شاید بتوان پرده از رازی که دارد برداشت؛ همان رازی که مسبب رنگ صورتی آن شده. شما چه فکر می کنید؟ دلیل این پدیده را یک عامل فرازمینی می دانید یا یک تغییر زیست محیطی و یا …

همراه کارناوال باشید تا با هم به این دریاچه ی زیبا و صورتی سفر کنیم.

چرا دریاچه ی صورتی رتبا ؟

– رنگ این دریاچه با تمام دریاچه های دنیا فرق دارد.

– دریاچه صورتی رتبا، دریاچه ای طبیعی است.

– صورتی بودن رنگ دریاچه رتبا باعث شده تا به یکی از جاذبه های توریستی سنگال تبدیل شود.

آشنایی با دریاچه صورتی رتبا سنگال ؛ Retba

شهرت بسیار دریاچه رتبا دلیل بسیار ساده ای دارد: رنگ صورتی آب های این دریاچه!

این دریاچه که با نام دریاچه صورتی یا ( Lac Rose ) شهرت دارد، کم تر از یک ساعت با شهر داکار، پایتخت کشور سنگال فاصله دارد و درست در شمال شبه جزیره کیپ ورت ( Cap Vert ) قرار گرفته است. این دریاچه با تپه های باریکی از اقیانوس اطلس جدا شده است، از سطح دریا 0٫9 متر ارتفاع داشته و حداکثر عمقی 3 متری و حدود 3 کیلومتر مربع وسعت دارد. ساحل دریاچه رتبا 11 کیلومتر است و هیچ شهر بزرگی در اطراف این دریاچه صورتی دیده نمی شود.

از آن جا که این دریاچه بسیار به اقیانوس اطلس نزدیک است، غلظت نمک بالایی دارد و این غلظت نمک بالا به نوبه خود مسبب جذب جلبک های خاصی به نام دونالیالا سالینا می شود. دلیل صورتی رنگ بودن این دریاچه نیز همین جلبک ها هستند. 

امروزه دریاچه صورتی رتبا در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. 

کمی بیش تر از جلبک آب صورتی کن!

درون دریاچه رتبا جلبک های بسیاری با نام دونالیالا سالینا ( Dunaliella salina ) وجود دارد که باعث رنگ صورتی و منحصر به فرد این دریاچه می شوند. این جلبک ها برای جذب نور که آغاز کننده حیات برای آن هاست، رنگ دانه هایی قرمز رنگ تولید می کنند. وجود این رنگ دانه ها و تعداد بالای این جلبک ها در آب دریاچه رتبا باعث می شود که در نهایت دریاچه را صورتی رنگ ببینیم. 

این جلبک های شور دوست، همان طور که از نامشان پیداست قابلیت آن را دارند تا در دریاها و آب های بسیار شور زندگی کنند و به غلظت بالای نمک محیط سازگار یافته اند. پیش از آن که به قابلیت های جالب توجه و منحصر به فرد این جلبک بپردازیم خوب است قدری در مورد اسمز و فشار اسمزی بیش تر بدانید. هنگامی که دو مایع با غلظت های مختلف توسط غشائی نیمه تراوا از یک دیگر جدا شده باشند، مایع رقیق تر و با غلظت کم تر تمایل دارد تا با عبور از غشاء نیمه تراوا، وارد محلول غلیظ تر شود. با این حساب فشار اسمزی به فشاری گفته می شود که باید بر مایع رقیق وارد شود که از ورودش به مایع غلیظ تر جلوگیری کند. بدن اغلب جانداران توانایی زنده ماندن در آب های بسیار شور را ندارد، چرا که فشار اسمزی بدن این جانداران به قدری نیست که در برابر این غلظت بالا مقاومت کرده و در نهایت منجر به مرگ جاندار می شود.

حالا می توان دریافت سازگار یافتگی این جلبک ها به چه گونه است، در واقع خصوصیت شوردوستی این جلبک، مانعِ از بین رفتن جلبک ها در آب بسیار شور دریاچه است و نحوه سوخت و ساز و فرآیند زندگی این جلبک ها به نحوی است که با تجمع و غلظت بالای گریسول از خود در برابر فشار اسمزی محافظت می کنند. 

معلق در دریاچه صورتی رتبا

گردشگران بسیاری به سنگال و دریاچه رتبا می آیند تا این پهنه صورتی رنگ و جذاب را از نزدیک ببینند. عکاسی و گشت و گذار در اطراف این دریاچه نیز بسیار رایج است. اما هیجان انگیزترین تفریح و جاذبه دریاچه صورتی، معلق ماندن بر روی سطح آب است!

دریاچه را رتبا را به جهت غلظت نمکش بسیار مشابه دریای مرده در فلسطین اشغالی می دانند و شهرت این دریا به سبب آن است که می توانی بر روی آن به صورت غوطه ور باقی بمانی. جالب است بدانید که دریاچه رتبا 1٫5 برابر از دریا مرده هم شورتر است و در نتیجه اگر به سراغ این دریاچه صورتی رنگ رفتید، لذت غوطه ور ماندن بر روی آبی صورتی را از دست ندهید.

منتها از آن جا که غلظت نمک آب دریاچه بسیار بالاست، پیش از آب تنی و غوطه ور شدن در آب رتبا، به جهت جلوگیری از آزرده شدن پوست خود، از روغن و کره های محلی برای پوشش پوست استفاده کنید. 

تفریحات اطراف دریاچه رتبا

بسیاری از گردشگران در اطراف دریاچه رتبا که منطقه ای ساحلی و شنی دارد، به تفریح می پردازند که از آن جمله می توان به موراد زیر اشاره کرد:

1- اسب سواری، شتر سواری: اغلب این امکان وجود دارد تا از اسب ها و شترهای محلی ها برای گردش در منطقه اطراف استفاده کنید.

2- موتور چهار چرخ و آفرود: امکان این را دارید تا از هتل های اطراف دریاچه موتور چهار چرخ و یا ماشین های شاسی بلند را اجازه کنید. اجاره یک ماشین جیپ برای 1 ساعت و نیم با همراهی راهنما چیزی در حدود 25000 فرانک سی اف ای یا 41 دلار می شود. 

3- خرید صنایع دستی محلی: مجموعه ای از صنایع دستی چوبی، جواهرات و آثار هنری دست ساز در اطراف دریاچه رتبا به چشم می خورد که می توانید از محلی ها تهیه کنید.

4- مشاهده حیات وحش اطراف دریاچه

5- ماهیگیری در اقیانوس اطلس

6- شنا در اقیانوس

7- کمپینگ و پیک نیک در طبیعت اطراف دریاچه

8- پرنده نگری

پوشش جانوری دریاچه صورتی رتبا

جالب است بدانید که تنها موجودات زنده دریاچه رتبا، جلبک های دونالیالا سالینا نیستند و ماهی هایی درون این دریاچه صورتی رنگ به چشم می خورند. سازگار یافتگی این ماهی ها برای زنده ماندن در آب های شور دریاچه بسیار جالب توجه است. ماهی های دریاچه رتبا از طریق روش هایی مخصوص به خود نمک اضافی وارد شده به بدن خود را بیرون داده و بدین گونه سطح آب طبیعی بدن خود را حفظ می کنند. البته به سبب شوری غیر معمول آب، ماهی های دریاچه رتبا به طور متوسط 4 بار کوچک تر از ماهی های معمولی در دیگر آب های دنیا هستند. 

رنگ متنوع دریاچه رتبا و بهترین زمان بازدید

رنگ دریاچه رتبا در طول سال بسیار متنوع است و بسته به این که چه زمانی را برای بازدید از این دریاچه انتخاب کنید، با منظره های متفاوتی رو به رو می شوید. 

برخی از گردشگران به دریاچه رتبا رفته و تنها سایه های کم رنگی از صورتی بر روی دریاچه دیده در حالی که برخی دیگر از رنگ صورتی و قرمز دریاچه به وجد آمده اند. از آن جا که بارندگی در این ناحیه بسیار اندک است و میزان تبخیر آب بسیار بالاست و همچنین جریان های سالانه کمی در این محدوده جغرافیایی وجود دارد، بنابراین دریاچه صورتی رنگ رتبا در طی اوقات گرم و خشک سال صورتی رنگ تر از دیگر زمان هاست. در حالی در طی اوقات بارانی رنگ دریاچه بسیار روشن تر می باشد. 

+ به طور کلی رنگ دریاچه رتبا در طی ماه های خشک سال ( آذر تا خرداد ) صورتی تر از ماه های بارانی (تیر تا آبان ) است، چرا که جلبک ها در حضور نور رنگیزه ( رنگدانه ) قرمز رنگ می سازند.

اقامت برای بازدید از دریاچه رتبا

برای اقامت می توانید شهر داکار و یا شبه جزیره کیپ ورت را انتخاب کنید که البته توجه داشته باشید آب و هوا این دو منطقه گرچه بسیار به هم نزدیک اند، اما تفاوت بسیاری دارند. از آن جا که شبه جزیره کیپ ورت در غربی ترین نقطه کشور و در نزدیکی اقیانوس قرار دارد، وزش بادهای سرد اقیانوسی در آن رایج است. تفاوت امکانات نیز در این دو منطقه محسوس است چرا که داکار پایتخت کشور سنگال است. از طرفی اگر بخواهید چند روزی را در کنار دریاچه صورتی بگذرانید، با اقامت در شبه جزیره کیپ ورت دسترسی نزدیک تری به دریاچه خواهید داشت.

چندین اقامتگاه و هتل کوچک در اطراف ساحل دریاچه رتبا وجود دارد که امکانات به روز و تجهیزات مناسبی دارند. به طور مثال برخی از هتل ها دارای اینترنت پرسرعت رایگان، استخر، زمین بازی کودک، سونا، غذای فوق العاده و لژ چادری دارند. از جمله اقامتگاه های اطراف دریاچه می توان به:

هتل ل ترازا (Hotel le Trarza) : شبی 21٫5 دلار

هتل لکریستو رزس (Les Cristaux Roses): شبی 11٫31 دلار

هتل 2 ستاره تولبی (Hotel Toolbi): شبی 12٫11 دلار

لوازم مورد نیاز برای سفر به دریاچه صورتی رتبا

برای بازدید از دریاچه رتبا لوازم زیر کارآمد خواهند بود:

عینک آفتابی

کلاه افتاب گیر

کرم ضد آفتاب

پوشاک مناسب فصل

روغن های مخصوص در صورت شنا در دریاچه

لباس شنا

وضعیت کنونی دریاچه رتبا و کاربری تجاری آن

همان طور که گفته شد دریاچه رتبا درصد نمک بالایی داشته، به طوری که در برخی از مکان ها حدود 40% غلظت نمک دارد. به همین سبب است که به جز جلبک های دونالیالا سالینا موجود زنده دیگری در این دریاچه یافت نمی شود و در حال حاضر تنها کاربردی تجاری و گردشگری دارد. کاربرد تجاری آن به استخراج نمک از سوی محلی ها بر می گردد و نقش توریستی آن هم که کاملا واضح است! 

هنگامی که به این دریاچه می رسید، افراد زیادی را می بینید که در حال کار در دریاچه رتبا و به دست آوردن نمک اند و انبوهی از پشته های نمک در اطراف دریاچه به چشم می خورند. محلی ها از این نمک برای فروش و طبخ غذاهای دریایی خود استفاده می کنند و اغلب غذای ملی و معروف خود به نام تیبودین (Thieboudienne) را نیز با این نمک و ماهی تهیه می کنند. 

این مردمان معمولا شش تا هفت ساعت را در دریاچه صورتی می گذرانند و از آن جا که ساعات زیادی درون این آب های بسیار شور کار می کنند، از روغن های مخصوصی برای حفاظت پوست خود استفاده می کنند. 

حقایقی جالب توجه از دریاچه صورتی 

1) تا سال 2009 آخرین نقطه مسیر مشهور رالی داکار، دریاچه صورتی رتبا بود. پس از این سال به دلیل ناامنی رالی داکار به آمریکای جنوبی منتقل شد. 

2) دریاچه رتبا تنها دریاچه صورتی و اعجاب انگیز دنیا نیست و چندین دریاچه دیگر چون دریاچه ناترون، از آن دست اند. 

3) جلبک دونالیالا سالینا کاملا برای انسان ها بی خظر است و امکان شنا کردن در دریاچه وجود دارد. 

4) دریاچه رتبا تنها دریاچه صورتی جهان نیست و دریاچه صورتی دیگری در غرب استرالیا وجود دارد که به زودی در کارناوال بیش تر از آن خواهید دانست.

5) تنها نقطه سبز رنگ در اطراف این دریاچه صورتی و شور، مزرعه ای است که با آب چاه و به صورت دستی آبیاری می شود.

دسترسی به دریاچه رتبا

دریاچه رتبا در 30 کیلومتری شهر داکار قرار دارد و در کم تر از یک ساعت به این دریاچه صورتی رنگ خواهید رسید.

آدرس: سنگال، داکار، شبه جزیره کیپ ورت، دریاچه رتبا 

Address: Retba Lake,Cap Vert peninsula, Dakar, Senegal

موقعیت دریاچه صورتی رتبا بر روی نقشه

 در زیر ویدیویی از دریاچه صورتی رتبا ببینید:

سخن آخر

با هم دیدیم و خواندیم از دریاچه صورتی. 

شما تا به حال از دریاچه صورتی چیزی می دانستید؟

اگر این مطلب برای شما جذاب بود، خواندن عجیب ترین مکان های دنیا ؛ 15 سیاره روی زمین را به شما توصیه می کنیم. 

دیدگاه های خود را با ما به اشتراک بگذارید و بگویید که چگونه مطالبی را دوست دارید بیش تر در کارناوال بخوانید.