اعظم کنجشکی- مترجم
اگر کودک صبح‌ها زود بیدار می‌شود، در مهدکودک فعالیت زیادی با دوستانش انجام می‌دهد، به همراه مادر یا پدرش به خرید می‌رود و ... حتی اگر در کالسکه‌اش همراه شما می‌خوابد، مقدار خواب او به اندازه کافی نیست.
او واقعا نیاز دارد حتما بعد از ظهر کمی بخوابد تا انرژی مورد نیازش را دوباره به دست آورد. کاری که شما باید به عنوان مادر یا پدر کودک انجام دهید این است که جابه‌جایی‌های غیر ضروری را تا حد امکان محدود کنید.
با همسرتان هماهنگ باشید تا در زمانی که یکی در حال نگهداری از کودک است، دیگری به کارهای خودش بپردازد. هر چقدر کودک کمتر خسته باشد، او خواب نیمروزی راحت‌تر و کوتاه‌تری را تجربه خواهد کرد.
برای مثال، باید به کودک بگویید: «تو امروز در کالسکه‌ات خوابیدی، اما کمی هم بعدازظهر بخواب».
مقدار خواب نیمروزی مناسب برای هر سن
در هفته‌های اول تولد کودک، او شب و روز را با هم اشتباه می‌گیرد و به این دلیل که هنوز ساعت داخلی بدن او تنظیم نشده است، ولی به مرور این مساله درست می‌شود؛ تا در دو سالگی که ریتم خواب کودک شبیه خواب بزرگسالان می‌شود.
کودکان تا سن شش سالگی به خواب نیمروزی نیاز دارند. مدت زمان خواب نیمروزی کودک به تدریج با بزرگ‌تر شدن کودک کاهش می‌یابد.
کودک شما ریتم خواب منظمی
در طول روز ندارد!
معمولا یک نوزاد تازه متولد شده، بیشتر روز را خواب است. بین چهار ماهگی تا شش ماهگی، کودک بین سه تا چهار بار در روز می‌خوابد.
حدود شش تا نه ماهگی، همچنان مدت زمان خواب در طی روز طولانی است و به سه قسمت تقسیم می‌شود: در انتهای صبح، اول بعد ازظهر و در انتهای روز.
در ابتدا بین نه ماهگی تا دوازده ماهگی، خواب انتهای روز حذف می‌شود. بین پانزده ماهگی تا هجده ماهگی خواب صبحگاهی از برنامه کودک به کنار می رود.
از این به بعد فقط خواب نیمروزی در ابتدای بعدازظهر باقی می‌ماند که بسته به ویژگی‌های بدنی هر کودک تا سه تا شش سالگی ادامه پیدا می‌کند تا اینکه در بعضی از کودکان به طور کامل حذف می‌شود.
بهتر است که پیش از موعد، خواب نیمروزی از برنامه روزانه کودک حذف نشود، چرا که این خواب برای سلامت کودک ضروری است.
خواب کوتاه نیمروزی در ابتدای بعدازظهر برای کودک شما مزایای بسیاری دارد. پزشکان توصیه می‌کنند که به بیدارنگه داشتن کودکان اصرار نورزید.
خواب نیمروزی ریتم بیولوژکی رشد کودک را تنظیم می‌کند
در همه افراد چه کودک و چه بزرگسال، میزان سطح هوشیاری در ابتدای بعدازظهر کاهش می‌یابد.
دقیقا بعد از خوردن ناهار، به صورت طبیعی و فیزیولوژیکی بدن به کمی استراحت نیاز دارد.
این کاهش سطح انرژی به دلیل انجام شدن عملیات هضم در معده نیست، بلکه بیشتر ریتم بیولوژیکی ذاتی است که به طور خودکار برنامه‌ریزی شده است.
رومی‌های باستان از این الزام طبیعی پیروی می‌کردند و بعد از به صدا درآمدن ششمین ساعت بعد از بیداری و بعد از ناهار مدت زمانی را به استراحت اختصاص می‌دادند.
امروزه شاهد این هستیم که در بسیاری از کشورها به استثنای چند کشور محدود خواب نیمروزی برای بزرگسالان حذف شده است: یکی از این کشورها که به خواب نیمروزی اهمیت می‌دهند ژاپن است که در آن بسیاری از شرکت‌ها، سالن‌هایی را برای خواب نیمروزی کارمندان خود در نظر گرفته‌اند و بر این باور هستند که این خواب نیمروزی بازده کاری کارمندان را افزایش می‌دهد.
شاید بزرگسالان بتوانند به هر ترتیبی با این عملکرد طبیعی بدن مبارزه کنند (چه خوب و چه بد) ولی برای کودکان این ممکن نیست.
اکثر قریب به اتفاق کودکان تا پنج سالگی برای بهبود سلامت، ثبات احساسی و کیفیت یادگیری‌شان به این خواب نیمروزی نیاز مبرم دارند.
خواب نیمروزی کودک را برای خواب عمیق شبانه آماده می‌کند
اگر کودکی هنگامی که به خواب نیمروزی نیاز دارد، نخوابد، معمولا تحریک‌پذیر، تهاجمی، عصبانی و ... می‌شود؛ در نتیجه به احتمال زیاد در انتهای بعدازظهر به خواب خواهد رفت و در پی آن در زمان خواب شبانه، او سرحال‌تر و پر انرژی‌تر از آن است که بخواهد بخوابد.
خواب شبانه برای برطرف کردن کمبود انرژی در طی روز است و بهم خوردن ریتم خواب نیمروزی، خواب شبانه را مختل می‌کند.
خواب نیمروزی به موقع و به اندازه، بهترین کمک برای این است که کودک شبی آرام را تجربه کند.
خواب نیمروزی استرس و اضطراب روزانه کودک را کاهش می‌دهد. دقت کنید که خواب نیمروزی به همان اندازه که مفید است می تواند مخرب باشد اگر خواب کودک بعد از ساعت 15:30 بعد از ظهر بیشتر ادامه پیدا کند و طولانی شود، خواب عمیق شبانه که بعد از ساعات طولانی از بیداری و فعالیت رخ می‌دهد، دچار اختلال می‌شود.
یادتان باشد کودک خود را بعد از یک ساعت تا یک ساعت و نیم خواب در بعدازظهر بیدار کنید، چرا که مدت نامناسب خواب نیمروزی او را عصبی و پرخاشگر می‌کند.
این مدت زمان ورود به چرخه یک خواب عمیق دیگر است. با اینکار از قطع خواب او در زمانی که کودک در خواب عمیق است جلوگیری می‌کنید؛ چرا که بیدارشدن در هنگام خواب عمیق
بی‌قراری کودک را به دنبال دارد. درحالیکه هدف از خواب بعدازظهر آرامش و انرژی گرفتن کودک است.
خواب نیمروزی به استراحت بدن و مغز کودک کمک می‌کند
دراز کشیدن به تنهایی کمک می‌کند جسم کودک (که در تمام روز در حالت عمودی و فعالیت است) استراحت کند.
ستون مهره‌های کودک چه در حالت نشسته و چه در حالت ایستاده، تحت فشار است، برخی از عضلات بدن او دائما در حال فعالیت هستند، گردش خون گاهی بر اثر این مسائل دچار مشکل می‌شود.
در حالیکه در حالت دراز کشیده، همه این مسائل برعکس است.
کودک با بستن چشمش برای لحظاتی اطلاعاتی به مغزش مخابره نمی‌کند و به مغز اجازه استراحت داده می‌شود که برای رشد مغز در این دوره از زندگی که هر لحظه آن همراه با یادگیری یک مطلب جدید است، ضروری است.
مطالعات بر روی کودکان نشان می‌دهد که خواب نیمروزی هوشیاری بیشتری را برای کودکان بعد از خواب نیمروزی تا قبل از خواب شبانه به ارمغان می‌آورد.
خواب نیمروزی احتمال هراس‌های شبانه کودک را کاهش می‌دهد
هرگاه کودک در بعدازظهر نخوابد، دچار کمبود خواب سبک می‌شود که با خواب سبک در ابتدای خواب شبانه جبران می شود.
در نتیجه در این حالت کودک دو چرخه خواب سبک را در خواب شبانه خود تجربه می‌کند که خطر اتفاق افتادن هراس‌های شبانه (اختلال خواب کودکان که معمولا با جیغ زدن و گریه کردن آن‌ها و اعلائم اضطراب همراه هست.
برخلاف کابوس که معمولا در هنگام خواب عمیق رخ می‌دهد، هراس‌های شبانه کودکان در خواب سبک اتفاق می‌افتد) کودک در ابتدای آن را افزایش می‌دهد.
در هنگام حمله هراس‌های شبانه، کودک معمولا شروع به فریاد زدن می‌کند و حتی حضور پدر و مادر هم گاه او را آرام نمی‌کند.
این مساله تجربه‌ای ناخوشایند را خصوصا برای والدین به همراه دارد، چرا که کودک به طور معمول فردا هنگامی که بیدار می‌شود، چیزی را به خاطر نمی‌آورد.
خواب نیمروزی راهی مناسب برای مقابله با هراس‌های شبانه کودک است.
چند مشکل در صورت تنظیم نبودن ریتم خواب نیمروزی کودک
* کودک شما بعد از خواب طولانی نیمروزی، بی‌قرار، بداخلاق و نق‌نقو می‌شود.
او گرسنه نمی‌شود و دائم می‌خواهد بازی کند. گاهی پیش می‌آید بعد از خوابیدن در بعدازظهر او برای چندین ساعت نمی‌خوابد.
در حالیکه شما ترجیح می‌دهید برای بیشترین استفاده از روزتان و بودن با کودکتان، ساعت خواب کودکتان با شما تنظیم باشد.
* وقتی او در طی روز به مدت طولانی می‌خوابد، دیگر به راحتی نمی‌توان او را قبل از ساعت نه شب خواباند.
اگر خواب نیمروزی کودک طولانی نشود، در نتیجه او شب می‌تواند به سرعت و راحت بخوابد.
