دی. ان .ای باستانی زندگی در گذشته را بازگو نمی کند

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، نشست تخصصی «پژوهش های دی. ان. ای باستانی ایران نظریه و عمل» به همت پژوهشکده باستان شناسی در محل پژوهشگاه برگزار شد.

متئو ویلیام از مرکز دی. ان. ای باستانی استرالیا دانشگاه آدلاید یکی از سه مرکز معتبر ژنتیک دنیا و عضو هیات باستان شناسی فصل سوم کاوش محوطه استرک جوشقان کاشان که هم اکنون جریان دارد، در این نشست به معرفی این مرکز و آنچه تا به حال از جمعیت های باستانی ایران به دست آمده پرداخت.

او با اشاره به تحولی که دی. ان. ای باستانی در علم به وجود آورده است گفت : دی. ان. ای باستانی را می توان از دندان، استخوان، مو و ... استخراج کرد.

به گفته این استاد دانشگاه، دی. ان. ای نمونه برداری شده در طی فرآیندی با الگوی دی. ان. ای باستانی مقایسه و درنهایت مشخص می شود که باستانی است یا خیر.

او تعلق تنها 5 درصد دی. ان. ای دریافتی به  جسم انسان یا حیوان مورد آزمایش را از مشکلات اصلی این کار دانست و تصریح کرد : 95درصد دی. ان. ای دریافتی متعلق به موجوداتی است که در خاک وجود دارند.

ویلیام با اشاره به سختی های استخراج یک دی. ان. ای باستانی گفت : در نمونه برداری از یک استخوان برای استخراج دی. ان. ای باید دقت کرد زیرا که یک نمونه خاص بوده و سایر قسمت ها ممکن است آن کیفیت را نداشته باشند.

 وی با بیان این نکته که منبع قابل نمونه برداری پایان پذیر است تصریح کرد :باید توجه داشت میزان ماندگاری دی. ان. ای در نقاط مختلف استخوان نیز یکی نیست.

او با اشاره به 4مقاله که با استفاده از اطلاعات دی. ان. ای باستانی در نقاط مختلف  ایران به چاپ رسیده است به بررسی تاریخ ژنتیک ایران در دوره های مختلف پرداخت و گفت :بر اساس یافته ها، جمعیت ایران پیش از دوره کشاورزی خیلی بزرگ بوده که با جمعیت های دیگر اختلاط ژنتیک داشته یعنی بسته و کوچک نبوده و ریشه ای بزرگ داشته است.

به گفته وی، افریقایی ها از نظر ژنتیکی متعلق به یک جمعیت باستانی متعلق به دوره زمانی طولانی بوده اند ولی ریشه جمعیت اقیانوسیه به گروه  کوچکی باز می‌گردد که با جمعیت اطرافیانش تعادل ژنتیک نداشته است.

ویلیام با بیان این نکته که در پیش از نو سنگی جمعیت‌ها در اروپا متمایز هستند و هر چقدر جلو می‌آییم تمایز کمتر و اختلال ژنتیک بیشتر می‌شود این امر را در نتیجه آمیزش های نزدیکتر دانست.

او گفت :در مقایسه خاور میانه و اروپا میزان شباهت ژنتیک بیشتر است که این میزان تمایز ژنتیک را نشان می دهد که هر اندازه کمتر باشد جمعیت‌ها نزدیکتر هستند.

وی در ادامه به مقایسه نمونه‌های ایران با 4نمونه دیگر پرداخت و گفت: هر اندازه در طول زمان جلو می‌آییم تمایز ژنتیک کمتر شده است.

او افزود :در دوران نو سنگی در منطقه زاگرس جمعیتی کاملا متفاوت از جمعیت آناتولی و لوانت می کرده و در دوره های جدید ترمثل مفرق رابطه ژنتیک بیشتر می شود ولی باید مشخص شود چه مکانیزمی پشت این رابطه است.

وی تصریح کرد : با بدست آوردن دی. ان. ای باستانی در تلاشیم تاریخ حیات نمونه و منطقه‌ای را که در آن زندگی می‌کنیم به دست آوریم و مدلی از زندگی گذشته بسازیم که البته دقیقا به ما نمی‌گوید چه اتفاقی افتاده ولی می تواند ما را راهنمایی کند.