مرگ افراد مختلف به علت مصرف مشروب الکلی در چند سال گذشته به اتفاقی عادی در ایران تبدیل شده، اما الکل در چند روز گذشته بطور گسترده در سراسر کشور قربانی گرفته است.
خبر کوتاه و تلخ و تعجب برانگیز است، در چند روز گذشته 302 نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی در 4 استان مسموم شده‌اند که از این تعداد 24 نفر فوت و 3 نفر دچار مرگ مغزی شده‌اند. این آمار را پیرحسین کولیوند سرپرست سازمان اورژانس کشور می‌دهد؛ آماری که نشان می‌دهد که در مقایسه سال‌های گذشته وضعیت بسیار خطرناک‌تر شده است.
شاید یکی از مرگ‌بارترین حوادث این چنینی پیش از اتفاق امسال برای آذرماه سال 87 بود توسط ماده سمی متانول بوده که 12 نفر در بندرعباس جان خود را از دست دادند. با این وجود، به نظر می‌رسد این اتفاق موضوعی عادی در دیگر کشور‌ها هم هست و مشروبات الکلی چه به شکل مستقیم چه به شکل غیر مستقیم جان ده‌ها نفر را گرفته است.
بحران فقط برای ایران است؟
گزارش سازمان جهانی بهداشت که هفته پیش منتشر شد نشان می‌دهد که وضعیت در جهان هم تکان دهنده است، بنا به اعلام این سازمان سالانه مرگ سه میلیون نفر در جهان را رقم می‌زند، بیشتر از مجموع افرادی که بر اثر تصادف جاده‌ای و ایدز جان می‌بازند. آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد الکل مسئول 5 درصد مرگ و میر‌ها در جهان است. این میزان در افراد 20 تا 30 ساله حدود 13.5 درصد است.
از میان 3 میلیون نفری که به دلیل مصرف الکل جان می‌بازند 2.3 میلیون مرد و 0.7 میلیون زن هستند. حدود یک سوم این مرگ‌ها بر اثر آسیب‌های عمدی و غیرعمدی به عنوان مثال تصادف و درگیری فیزیکی رخ می‌دهد. بیماری‌های گوارشی و قلبی-عروقی در رده‌های بعدی قرار دارند.
ولادیمر پزدیاک محقق سازمان جهانی بهداشت در همین باره به گاردین گفت: «متاسفانه استفاده از یک سری از سیاست تاثیرگذار چیزی است که ما در دنیا در این رابطه کم داریم.
مقایسه وضعیت ایران و دیگر کشور‌ها
همین آمار سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که آمار ایران و منطقه خاورمیانه چه از لحاظ مصرف الکل و چه از لحاظ تعداد قربانیان ناشی از آن نسبت به دنیا بسیار کمتر است، البته ممنوعیت مصرف مشروبات الکلی هم در این موضوع نقش مهمی داشته است.
گزارش یورونیوز در این رابطه نوشته است: در بررسی مناطق شش گانه سازمان جهانی بهداشت بالاترین میزان مرگ و بیماری در منطقه اروپا و آمریکا و کمترین آن در مدیترانه شرقی بوده است. با این وجود تحقیقات سازمان جهانی بهداشت سوی مثبتی نیز داشته است چرا که به نظر می‌رسد میزان مصرف الکل در برخی مناطق دنیا از جمله اروپا و آمریکا کاهش یافته است. تغییر سیاست‌گذاری‌ها در زمینه آموزش، تجارت و مالیات بر نوشیدنی‌های الکلی از عواملی است که سبب کاهش میزان مرگ و بیماری شده است.
با این وجود سازمان جهانی بهداشت در این رابطه هشدار داده که در کنار اروپا تعداد قربانیان استفاده از مشروبات الکلی در آسیا هم روبه افزایش است، کارشناسان می‌گویند یکی از دلایل این موضوع استفاده از مشروبات خانگی و تقلبی است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که هفته گذشته در اندونزی به علت نوشیدن مشروبات الکلی که در آن متانول وجود داشت 29نفر جان خود را از دست دادند. دلیل استفاده از این نوع مشروبات الکلی در این کشور فقر و قیمت ارزان آن‌ها شناخته شده است. کارشناسان این کشور می‌گویند دلیل این موضوع قرار دادن مالیات بسیار زیاد روی مشروبات الکی است.
اما نکته قابل توجه در کشور ما سن این افراد است «فاطمه نوروزیان» مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، اعلام کرده این افراد در بازه سنی 17 تا 50 سال بوده‌اند و حتی در میان آن‌ها یک نفر 15 ساله در قشم بستری ثبت شده است؛ بنابراین حضور مصرف‌کنندگان در سنین پایین در حادثه اخیر نیز یکی دیگر از مواردی است که جای اندیشه و تامل بیشتر دارد و زنگ‌های خطر بیشتری را به صدا درمی‌آورد.
نکته دیگری که در حادثه اخیر قابل توجه است، بروز آن در ابعادی نسبتا وسیع و همزمان در چهار استان کشور در ایام محرم است. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی ایران در سالیان سال می‌توان مصادیقی را مشاهد کرد که افرادی در طول سال مشروبات الکلی مصرف می‌کردند، اما در ایام محرم و صفر به عنوان احترام به یک باور عرفی حداقل موقتا دست از چنین کاری می‌کشیدند؛ بنابراین اتفاق اخیر را می‌توان در بستری فرهنگی نیز بررسی کرد.
سازمان جهانی بهداشت پیشبینی کرده که این روند در آینده هم ادامه پیدا می‌کند و تعداد قربانیان در جهان سال به سال افزایش پیدا می‌کند، مگر اینکه کشور‌های مختلف برای مقابله با این موضوع این چنین تدبیری داشته باشند؛ کشور‌ها باید روی مشروبات الکلی مالیات بگذارند و جلوی تبلیغات آن را بگیرند تا جلوی استفاده از مشروبات الکلی را بگیرند.
