منظره ای سرسبز را تصور کنید که چشم اندازی زیبا از مزارع چای، شالیزارها و زیتون را پدید آورده است. سرزمینی که می توانید صبح زود به سمت آبشارهایی زیبا حرکت کنید و صبحانه ای محلی را در کنار ان میل کنید. زمانی که در جنگل ها قدم می زنید می توانید از درخت ها هلو و زرد آلو بکنید و طعم شیرین این میوه ها را در دهان خود تجربه کنید. این ها سخنان یاسمین خان ( Yasmin Khan ) از مجله ی بریتانیایی گاردین بود که درباره ی سفر خود به ایران و تجربه ی گردشگری غذایی در این کشور بیان کرده است. وی از شمال تا جنوب کشورمان را سفر کرده و بیشتر غذاهای محلی را امتحان کرده است.
در ادامه با او همراه می شویم و گوش به سخنان و خاطراتش از #سفر به ایران می سپاریم.
همراه با کارناوال باشید.
سفر خوشمزه من
در طول سفری که به ایران داشتم شاهد برخوردی بسیار شایسته و مناسب از سوی مردم این کشور بودم، تا جایی که هر وقت به شهری می رسیدم مردم مرا به داخل خانه های خود دعوت و با غذایی گرم و لذیذ از من پذیرایی می کردند. آنها حتی دستورات غذایی خود را با من به راحتی و به صورت کامل در میان می گذاشتند. شما زمانی که به کشور دیگری سفر می کنید بهترین راه برای برقراری ارتباط با مردمان آن دیار، نشستن بر سر سفره ی غذا و همراهی کردن آن ها می باشد.
جالب است که قبل از سفر به ایران و آشنا شدن با فرهنگ غذایی ایرانی ها تصور می کردم که غذاها باید تند و پر از ادویه باشند ولی حقیقت امر چیز دیگری بود. غذاهای ایرانی کاملا ملایم و آرامش بخش هستند و در کنار ترشی ها، نوشیدنی های محلی و زعفران و لیمو عمانی طعمی شگفت انگیز به خود می گیرد. ایرانیان نوعی غذا دارند به نام خورش که بیشتر اوقات بسیار ماهرانه طبخ و با برنج باید میل شود. از موادی که در خورش استفاده می شود می توان سبزیجات، گیاهان، آجیل و میوه ی خشک شده اشاره کرد.
فرهنگ غذایی هر منطقه در ایران متفاوت می باشد و از مواد خاصی برای طبخ استفاده می کنند.
آغاز سفر ؛ تبریز…
سفر من از تبریز زیبا آغاز شد که در شمال غرب ایران واقع شده است. محلی که برای قرن ها محل اتصال فرهنگ آشپزی بسیاری از اقوام بوده و همینطور چهار راه تجارت اتصال قفقاز، شرق میانه و اروپا به حساب می آمده است. تبریز پایتخت و محل حکومت یکی از کهن ترین امپراطوری های ایرانی بوده است. تبریز به دلیل برخوردار بودن از بازارهای بزرگ و تاریخی مشهور می باشد به همین دلیل در طول تاریخ اجناسی از چین و هند از طریق جاده ی ابریشم به بازارهای شهر تبریز می رسیدند و فروخته می شدند. مانند انواع ادویه جات و ترشیجات.
امروزه بازار بزرگ تبریز در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته و محلی است برای تجربه ی غذاهایی خوشمزه مانند کوفته تبریزی. برای پخت این کوفته باید برنج و لپه جداگانه پخته و سپس به همراه گوشت چرخ کرده و سبزیجات مخصوص مخلوط شود و از یک سری ادویه جات استفاده می کنید و بعد یک عدد تخم مرغ آب پز را داخل آن کوفته های گردالی شکل می گذارند. در برخی اوقات از آلو و زرشک نیز به جای تخم مرغ استفاده می شود. و در آخر نیز این کوفته ها را در یک سس مخصوص که متشکل است از گوجه فرنگی، پیاز داغ، ادویه و مقداری آب بر روی گاز قرار می دهند تا بپزد.
این شهر همچنین می تواند مکانی مناسب برای لذت بردن از تجربه ی خوردن غذاهای خیابانی باشد. من به همراه یک دانشجوی رشته ی روانشناسی به نام یاسمین بهمنی در اطراف ائل گلی در حال گشت و گذار بودیم و هر از گاهی او از من درخواست می کرد تا از غذاهایی که توسط افرادی با گاری و دکه فروخته می شد خریداری کنیم. یکی از خوشمزه ترین غذاهایی که در خیابان خوردم ترکیبی بود از تخم مرغ آب پز، سیب زمینی آب پز که به همراه کره، چغندر بنفش و همچنین نعناع درون ساندویچ ( لقمه ) سرو می شد.
به سمت شمال ایران
بعد از تبریز به سمت شمال ایران و استان گیلان حرکت کردم. سواحل دریای خزر، تپه ها و جنگل هایی سرسبز در انتظار من بودند. گیلان به دلیل ماهی های آب شیرین رودخانه ای و همینطور ماهی خاویار معروف می باشد. غذاهای مردم گیلان نیز مانند طبیعتش سبز است و به همین دلیل مکانی مناسب برای زندگی افراد گیاهخوار به حساب می آید.
به نظر می رسد بادمجان و سیر در هر وعده ی غذایی در کنار مقدار زیادی گشنیز تازه، جعفری و شوید مصرف می شود. به دلیل وجود این سبزی ها غذایی در این منطقه طبخ می شود که کوکو سبزی نام دارد. من عصر روز سفر خود را در کنار یک کشاورز محلی گذراندم. وی مرد مهربانی بود و به من طرز تهیه ترشی تره که یک خورش به حساب می آید را آموخت. برای پختن این خورش او از سبزیجات تازه ای استفاده کرد که خودش در باغ کاشته بود و البته مهارت در پخت این غذا از اهمیت بالا و ویژه ای برخودرا می باشد.
گیلان غذاهای معورف و محبوب زیادی دارد، مانند فسنجان، که مرغ آب پز را در یک سس شیرین که مخلوطی از گردو و انار است طبخ می کنند. زمانی که به رستوران های گیلان وارد می شوید با فضایی سنتی و آرامش بخش مواجه خواهید شد که صدای موسیقی گیلکی به گوش می رسد و در برخی از شب ها شاهد برگزاری جشن های فرهنگی گیلکی خواهید بود.
از جاذبه های طبیعی گیلان می توان به دریاچه و تفرجگاه لاهیجان اشاره کرد که محلی مناسب برای پیاده روی به حساب می آید. سفر به شمال ایران در صورتی که کلوچه نخورید پایان نمی یابد. این خوراکی خوشمزه از گردو و دارچین تشکیل شده که یکی از معروف ترین نوع آن در شهر فومن پخته می شود که در جنوب غرب استان گیلان قرار گرفته است. ممکن است زمانی که در شهر قدم می زنید دکه ها و مغازه های کوچکی را ببینید که چای سیاه می فروشند، مطمئن باشید کلوچه با چای سیاه بسیار لذیذ خواهد بود.
تهران ، پایتخت ایران
تهران رستوران های مجلل و لوکس زیادی دارد که غذهایی محلی و حتی سوشی را سرو می کنند. ولی نکته ی جالبی که باید به آن اشاره کرد این است غذایی به نام دیزی در تهران وجود دارد که مخلوطی است از گوشت، نخود، لوبیا، پیاز، رب گوجه فرنگی و آب گوشت. این غذا در ظروف سفالی از جنس خاک رس سرو می شود و دستور پخت آن باز می گردد به صدها سال پیش و پخت آن چند ساعت به طول می انجامد.
در شمال تهران منطقه ای وجود دارد به نام دربند که جشن هایی محلی در آن برگزار می شود. این منطقه در کوه پایه های رشته کوه البرز واقع شده که شامل مسیرهایی پیچ در پیچ برای پیاده روی می باشد. در طول مسیر مغازه ها و رستوران های جذابی را می توان یافت که غذاهایی محلی و یا خوراکی هایی ترش مانند لواشک، آلوچه و … را به فروش می رسانند.
در رستوران ها غرفه هایی ساخته شده که کف آن را فرش ایرانی انداخته اند و نشستن بر روی آن و نوشیدن چای بعد از صرف غذا میتواند بسیار لذت بخش باشد.
مرکز ایران
من در سفر خود به مرکز ایران از مزارع زعفران، گلاب و باغ های انار دیدن و در جشن گلابگیری نیز شرکت کردم. نکته ای برایم در طول سفر بسیار جالب بود؛ من با تاریخ باغداری در کشور ایران آشنا شدم. میوه ی انار نزد ایرانیان از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و به آن علاقه مند هستند تا جایی که در افسانه ها می توان ردی از آن یافت. بطور مثال گفته می شود اسفندیار بعد از خوردن دانه های انار شکست ناپذیر شد.
امروزه بطور مثال در شب یلدا ایرانیان در کنار یکدیگر انار می خورند و برای خوشمزه تر کردن آن از گلپر استفاده می کنند.
در طول مسیر به شیراز، شهر شعر و ادب رسیدم و از باغ ارم که پر است از گل های رنگارنگ و محمدی دیدن کردم. گل های محمدی بومی ایران می باشند و از 2500 سال پیش، از این گل ها گلابگیری می کردند. امروزه از گلاب در دسری به نام فالوده و برای طعم دادن به رشته های ورمیشل استفاده می شود.
حافظیه یکی از حیرت انگیز ترین مکان هایی بود که از آن دیدن کردم و با شاهین که یک اتومبیل فروش محلی بود آشنا شدم.
ما مشرف به آرامگاه حافظ نشستیم و شربت گلاب به دست از محیط اطراف لذت می بردیم. مرکز ایران همچنین محل مناسبی است برای کاشت پسته و غذاهایی که توسط مردمان محلی در این منطقه طبخ می شود عمدتا شیرین می باشند.
در تمامی شهرهای ایران بستنی فروشی های وجود دارند که انواع اقسام از آن ها را درست می کنند و به فروش می رسانند. به یاد دارم که در سفر خود به اصفهان بستنی گرفتم و در کنار پل خواجو از میل کردن آن لذت بردم.
به سمت جنوب
آخرین مقصد در سفر من به ایران شهر بندرعباس در جنوب و حاشیه ی خلیج فارس بود. به این شهر همیشه خورشید در حال تابیدن است و هوای شرجی و گرمی نیز دارد. در طول تاریخ ادویه جاتی که از کشور هند وارد ایران می شده است از مسیر بندرعباس گذر می کرده تا جایی که در بسیاری از غذاهای محلی می توان ادویجات زیادی را دید. غذاهای محلی بندر عباس ترکیبی شگفت انگیز از غذاهای عربی، هندی و ایرانی می باشند. میوه های گرمسیری مانند انبه، آناناس و گواو نیز در بنرعباس به فروش می رسند.
من در سفر خود به این شهر از بازار روز دیدن کردم، محلی که پر است از انواع اقسام ماهی و میگو و همینطور میوه جات که مردانی برای فروش آن ها فریاد می زنند و اجناس خود را تبلیغ می کنند. بازاری مخصوص فروش ماهی در کنار ساحل قرار قرار گرفته که روبروی ان پر است از رستوران هایی که ساندویچ هایی با محوریت اصلی حیوانات دریایی مانند ماهی و میگو را به فروش می رسانند.
مردمان شهر به شکل عجیبی مهمان نواز هستند تا جایی که از من دعوت می کردند تا برای صرف غذا به خانه هایشان بروم.
در آخر به کسانی که می خواهند به کشوری پر از شگفتی و غذاهایی خوشمزه سفر کنند من ایران را پیشنهاد می کنم.
سخن آخر
شاهد سفر یک گردشگر خارجی از نشریه ی گاردین به ایران بودیم و خاطرات او را به همراه هم شنیدیم.
آیا غذایی مد نظر شما است که این گردشگر از آن سخن نگفته؟
نظر شما درباره ی دیدگاه این گردشگر در رابطه با غذاهای ایران چیست؟