اغلب ما، پارک ها و باغ های شهرهای پرآوازه ایران را چون باغ های شیراز و اصفهان را خوب می شناسیم و روزی را به بازدید از آن ها اختصاص می دهیم. اما به غیر از این شهرهای زیبا و نام آشنا، در شهرهای دیگر ایران نیز پارک های باصفایی وجود دارد که هم از نظر تاریخی و هم از نظز طبیعی بسیار ارزشمند و دیدنی هستند.
در برنامه های ایرانگردی، نباید از هیچ منطقه ای غافل شد، چراکه این دیار چهار فصل در هر نقطه ای رنگ و بویی متفاوت دارد.
یکی از قدیمی ترین پارک های ایران، در استان همدان و در ملایر واقع شده و نه تنها راوی طبیعت و آب و هوای این شهر است، بلکه از تاریخ این شهر نیز قصه ها دارد.
پارک سیفیه در شمال شرقی ملایر و در دامنه کوه گرمه قرار گرفته و امروز یکی از جاذبه های گردشگری و تفریحی این شهر است.
با کارناوال همراه شوید تا بازدیدی از این پارک زیبا داشته باشیم…
چرا پارک سیفیه ؟
– بازدید یکی از قدیمی ترین پارک های کشور
– قدم زدن در زیر سایه درختان چنار سربه فلک کشیده
– رفتن بر سر مزار نوه فتحعلی شاه قاجار
آشنایی با پارک سیفیه
ملایر شهری در غرب ایران است با قدمتی چندین هزار ساله. در دوره قاجار، نهاوند و تویسرکان یکی از توابع این شهر بودند.
در بخش شمال شرقی شهر، پارک وسیعی وجود دارد که یادگاری از دوره قاجار در این شهر می باشد که در سال 1384 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
یکی از نوادگان فتحعلی شاه به نام عبدالمحمد میرزا سیف‌الدوله، روزی از کرمانشاه به سمت تهران در حرکت بود که تصمیم به استراحتی یک روزه در شهر ملایر گرفت. وی بعد از این توقف این شهر را از دولت خرید و در آن به ساخت و ساز مدرسه و مسجد و بیمارستان و… برای فقرا پرداخت.
سیف الدوله در سال 1304 با توجه به تازه تاسیس بودن شهر ملایر، عدم امکانات رفاهی مناسب و آب و هوای گرم منطقه، دستور ساخت پارکی را در دامنه کوه گرمه صادر کرد.
این پارک در زمینی به وسعت ده هکتار با طراحی مهندسین ایتالیایی ساخته شد. نام این پارک را به حرمت بانی آن، سیفیه نهادند تا همیشه نامش باقی بماند. نامی که برای اهالی ملایر و گردشگران این شهر، یادآور آبادانی این شهر است.
پارکی به سبک ایتالیایی
مهندسین ایتالیایی بنا به درخواست سیف الدوله، پارکی با شکوه را به سبک معماری پارک های ایتالیایی یعنی به شکل های صلیبی و بیضی ساختند. اما چهارچوب کلی باغ ایرانی است و تاثیراتی از معماری پیش از صفویه و قاجار نیز در آن دیده می شود.
( برای آشنایی با باغ های ایرانی مطلب ساختار باغ های ایرانی ؛ شاهکار هنر و معماری ایران باستان را بخوانید. )
پارکی به این بزرگی باید منبع آبی غنی داشته باشد تا درختان و دو استخر آن همیشه سیراب باشند و برای مردم طراوت و تازگی را به ارمغان آورند. پس از مقنیان یزدی درخواست شد تا قناتی را در کوه های اطراف (در 8 کیلومتری زرک) حفر کنند و آب آن را به پارک انتقال دهند.
در این بوستان در هر قسمت با توجه به نیاز آن از مصالح متفاوتی استفاده شده؛ سنگ، گِل، چوب، آجر، خشت، ساروج، کاشی و ملاط گچ مصالح کار شده در این پارک هستند.
ساختمان و مسجدی در این پارک وجود دارد که سیف الدوله در آنرا بنا داشته و در ساختمان آن زندگی می کرده است.
گردشگران در ملایر، حتما یک روز را به این پارک اختصاص می دهند.
دریاچه مصنوعی سیفیه
دریاچه ای مصنوعی بزرگ با امکانات مناسب کمی بالاتر از پارک در سال های اخیر ساخته شده که یکی از جاذبه های توریستی ملایر می باشد و هرروز اهالی و گردشگران از این دریاچه بازدید می کنند و با قایق های پدالی در دریاچه مصنوعی گشت می زنند.
ساختمان سیف الدوله
ساختمانی آجری در جنوب این پارک می بینید که روزگاری محل زندگی سیف الدوله بوده و با درخواست وی از دربار ناصرالدین شاه، در بلندی تپه مناجات ساخته شد. در حال حاضر این ساختمان به دفتر پارک و امور اداری اختصاص داده شده است.( متاسفانه برخی از درب و پنجره های آن سرقت شده).
مقبره سیف الدوله
در محوطه پارک که روزگاری سیف الدوله در آن سکونت داشت، بنایی برروی مزارش ساخته و خانه ای ابدی شد برای وی و نوه اش امیرالموید که مالک اصلی این بوستان و اراضی اطراف بود و هفت قبر دیگر. داخل بنا عکس هایی از سیف الدوله، امیر المؤید و خاندانش و یک تابلو مزین به آیات قرآنی دیده می شود.
مقبره سیف الدوله پلانی چهارضلعی دارد و متشکل از یک اتاق بزرگ و گنبدی برفراز آن و چهار اتاق به اضلاع 4 متری با پوشش نیم گنبدی است. از درون هریک از اتاق ها به وسیله دو دَر می توان به خارج بنا رفت. همچنین می توان به سمت مقبره سیف الودله در اتاق بزرگ راه پیدا کرد.
در داخل مقبره تابلویی بزرگ که بر روی آن آیاتی از قرآن نگاشته شده به چشم می‌خورد. همچنین چند عکس از سیف‌الدوله، امیر المؤید و افراد خانواده وی مشاهده می‌شود.
جاذبه های پارک سیفیه
در حال حاضر این پارک یکی از جاذبه های تفریحی و توریستی غرب کشور و یکی از کهن ترین پارک های ایران است.
پارک سیفیه با داشتن درختان چنار کهنسال و سربه فلک کشیده، در فصول مختلف سال، مناظری کم نظیر دارد. بسیاری برای دیدن آرامگاه سیف الدوله به این پارک می آیند و بسیاری دیگر برای لحظه ای استراحت و آرامش در فضای فرح بخش باغ سیفیه.
علاوه بر این پارک سیفیه دارای حوضچه‌ها و آبنما و آبشار، شهر بازی، سینمای 4 بعدی، جنگل مصنوعی بر روی تپه‌ها و … می باشد.
پاییز در پارک سیفیه
زمستان در پارک سیفیه
سرگذشت پارک
در اوایل دوره مشروطیت در بیشتر نقاط ایران هرج و مرج و نابسامانی مشاهده می شد. ملایر نیز از این هرج و مرج در امان نبود و آشوب ها خسارات بسیاری را به این پارک وارد ساخت و چندین بار مورد غارت و تجاوز قرار گرفت. سیف الدوله هربار دست از کار نکشیده و پارک و عمارتش را دوباره برپا می کرد. او تا آخر عمر در این پارک زندگی کرد. پس از او مویدالدوله نوه ی او عهده دار و مالک این اراضی شد، وی نیز مانند پدربزرگ خود تا لحظه مرگ مراقب اراضی خود بود و درنهایت این باغ را به شهرداری ملایر واگذار کرد.
آشنایی با سیف الدوله
سیف الدوله، نوه چهل و هشتم فتحعلی شاه و فرزند سلطان احمد میرزا عضدالدوله بود. وی اراضی ملایر را از دولت خرید و به آبادانی آن همت گمارد. وی پس از خرید ملایر درآمد خود را از شهر وقف ساخت بیمارستان و کمک به فقرا و نیازمندان و در راه ماندگان کرد. وی فردی خیرخواه و مردم دوست بود که حتی علوفه کاروان هایی که از این شهر عبور می کردند را تامین می نمود. وی در وصیت خود آورده که:
” اگر احکام شرع مقدس اسلام و عاطفه پدر و فرزندی مانع نبود بجز ثلث اموال تمامی اموالم را وقف می نمودم.”
بخش عمده شهر به وی اختصاص دارد. برخی از نوادگان او همچنان در این شهر زندگی می کنند اما بسیاری از آن ها به خارج ایران مهاجرت کرده اند.
سیف الدوله در سال 1339 از دنیا رفت و بنا به وصیت خود که گفته بود :
“اگر پیک اجل در تهران سر رسید مرا در آرامگاه خود در تهران و اگر در ملایر سررسید در تپه مناجات همان جایی که نیت خرید و وقف املاک خالصه را نمودم و آرامگاه خود را بدست خود احداث نمودم مرا دفن نمائید.” در عمارت پارک به خاک سپرده شد.
دغدغه های کارناوال
پارک سیفیه هویت شهر ملایر است و درختان چنارش قدمتی صد ساله دارند و با روزها خوش و ناخوش این خطه نفس کشیده و عمرها صرف زنده ماندن آن ها شده؛ اما شوربختانه چندی پیش به علت واهی آفت زدگی درختان، تعدادی از آن ها را قطع کرده تا نمای هتل در حال ساخت بهتر باشد. در صورتی که درمان آفت درخت، برای گیاه پزشک و متخصصین امر، کاری ناشدنی نبوده؛ امیدواریم در آینده شاهد این چنین رفتارهایی نباشیم و درختان تنومند سیفیه به زندگی خود ادامه دهند.
دسترسی به پارک
آدرس: شمال شرقی ملایر. انتهای بلوار پارک. مقبره یا پارک سیف الدوله
موقعیت پارک سیفیه روی نقشه
سخن آخر
تا به حال به ملایر سفر کرده اید؟
از پارک سیفیه و مقبره سیف الدوله بازدید نموده اید؟
نظرات خود را به اشتراک بگذارید.
