نوذر شفیعی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص لزوم بهره برداری مناسب دستگاه سیاست خارجی کشور از موقعیت ایجاد شده در خصوص تمایل دو کشور چین و هند به خرید نفت از ایران علیرغم خواست و فشار دولت آمریکا اظهار داشت: به نظر من برای پی بردن به این مسئله که چرا چین و هند خواستند همچنان با ایران همکاری هایی را در حوزه انرژی بخصوص نفت داشته باشند پی برد، باید به رویکرد سیاست خارجی آن دو کشور و نوع نگاه و وضعیتی که آنها در آن قرار دارند توجه کرد.
عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی افزود: هندی ها به لحاظ تئوریک سیاست خارجی رئالیسم نوکلاسیک را در پیش گرفته اند، این نوع از سیاست خارجی کشورها را در دو سطح مورد مطالعه قرار می دهد، اول در سطح داخلی و بخصوص در نظر گرفتن نیازهای داخلی هر کشور و دوم سطح بین المللی یعنی نوع رابطه آنها با کشورهای دیگر.
وی گفت: از سال 2005 هندی ها در ارتباط با آمریکا یک خط مشی اصولی را در پیش گرفتند و به آنها اعلام کردند که علاوه بر آنکه نیاز دارند با کشورهای مختلف در ارتباط باشند باید بتوانند بخشی از نیازهای داخلی خود را هم از طریق کشورهای مختلف تامین کنند. برای همین بود که آمریکایی ها به هند اجازه دادند که متناسب با نیاز داخلی خود با ایران در ارتباط باشند یعنی هندی ها موفق شدند هم نیاز داخلی خود را تامین کنند و هم روابط خود را با آمریکا حفظ کنند.
کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه سیاست خارجی چین در برابر آمریکا برگرفته از رئالیسم تهاجمی است، ادامه داد: در این نوع از سیاست خارجی، کشورهایی مثل آمریکا در صدد هستند ممانعت هایی را برای قدرت های نوظهور همچون چین و هند ایجاد کنند و مانع از رشد و پیشرفت آنها شوند چرا که این قدرت های نوظهور می توانند موقعیت قدرت هژمون را به خطر اندازند.
شفیعی افزود: هند و چین می دانند که با تبعیت از خواست آمریکا مبنی بر عدم همکاری با ایران به عبارتی خود را در برابر آمریکا تضعیف می کنند و به این معنا می توانیم همکاری این دو کشور با ایران را در قالب رقابت آنها با آمریکا تفسیر کنیم.
وی بیان کرد: نکته دیگر اینکه هند و چین به عنوان دو قدرت منطقه ای با یکدیگر رقابت دارند و هر یک در تلاشند تا با انجام اقداماتی خود را قدرت منطقه ای نشان دهند، به طور مثال چینی ها می خواهند در حوزه اقیانوس هند و دریای عمان نفوذ پیدا کنند و هندی ها در رقابت با آنها تلاش دارند به منطقه چابهار ایران نفوذ کنند و این بدان معنا است که محرومیت یکی از این دو کشور در همکاری با ایران به منزله ضعیف تر شدن آن کشور و بالعکس خواهد بود، بنابراین ایران برای آنها به عنوان یکی از زمینه های رقابت منطقه ای به حساب می آید.
شفیعی گفت: اگر دستگاه تصمیم گیری ایران به این نکته توجه داشته باشد که اساسا مبنای سیاست خارجی این دو کشور چیست و پس از پی بردن به آن با چین و هند به نحو مناسب تر و حساب شده تری وارد تعامل شود، می تواند از نیازهای هر یک از آن دو در داخل کشورشان و همچنین از رقابت های منطقه ای میان پکن و دهلی نو به سود خود بهره برداری کند.
عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تصریح کرد: هند و چین هر دو تمایل دارند به عنوان قدرت های بزرگ جهانی مطرح باشند و یکی از شرایط تبدیل شدن به قدرت بزرگ، تبدیل شدن به قدرت منطقه ای است. بنابراین ایران می تواند از این خواست و نیاز این دو کشور به سود خود استفاده کند و این بدان معناست که ما می توانیم با امتیاز دادن به این دو کشور در حوزه های مورد علاقه آنها هر چه بیشتر در جلب نظر این دو کشور در خصوص همکاری با ایران گام برداریم.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از ویژگی های قدرت های بین المللی برخورداری از اعتبار و ارزش پول آنها در مبادلات جهانی است، ادامه داد: ایران می تواند از ظرفیت یوان چین و روپیه هند استفاده کند، یعنی این انگیزه ای که چین و هند در تبدیل کردن ارز محلی خود به ارز رایج بین المللی دارند، می تواند برای ایران فرصت هایی را در پی داشته باشد که این موضوع بیشتر برای چینی ها صادق است چرا که به نسبت هند تمایل بیشتری برای بدل شدن به یک قدرت بین المللی را دارند.
کارشناس مسائل بین الملل در پایان خاطرنشان کرد: امروزه همه کشورها تمایل دارند که به طور مستقل عمل کرده و منابع درآمدی متنوعی داشته باشند و به عبارتی تمام تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار ندهند. این تمایل کشورها برای تنوع بخشی به درآمدهایشان یکی دیگر از آن فرصت های ایجاد شده برای ایران و هر کشور دیگری در عرصه بین المللی است که می تواند پای کشورهای مختلفی را به بازارهای نفت، بورس، سرمایه گذاری و دیگر عرصه های تجاری در کشورمان باز کند و البته تحقق این مهم درک بیشتر مسئولان مرتبط با این حوزه را می طلبد تا بتوانیم از این ظرفیت ها به دنبال تامین حداکثر منافع ملی باشیم.
