از خانه بیرون رفته و قدم زنان به سر کوچه می‌روید تا سوار تاکسی بشوید، در راه از کنار ساختمان در حال ساخت همسایه رد می‌شوید که مصالح تازه‌ای جلوی ساختمان ریخته، یک چاله که احتمالا دیروز شهرداری برای کاشت درخت ایجاد کرده، از جلوی مغازه ای رد می‌شوید که وسایلش را داخل پیاده رو چیده، موتور سیکلتی که در پیاده رو پارک شده است؛ حالا تصور کنید که تمام این مسیر را قرار است با چشم بسته و یک عصا در دستتان طی کنید؛ احتمالا در این شرایط، عبور و مرور در دنیای تاریکی که برای شما مناسب سازی نشده بسیار دشوار است.
البته تصور نکنید که یک نابینا سربه هوا و بی‌احتیاط است؛ آنها محتاط ترین انسان های روی زمین هستند اما واقعا چطور باید در شهری که مبلمان شهری ایمنی ندارد رفت و آمد کنند؟ نابینایان جزیی از شهروندان جامعه محسوب شده و دارای حقوق شهروندی هستند پس چرا مناسب سازی در ساختمان ها، وسایل حمل و نقل و جاده ها برای این قشر به خوبی صورت نگرفته است؟
* نابینایان جایی در مبلمان شهری ندارند
ملک جهان دریکنده، متولد 1347 در شهرستان قائمشهر از سال 74 دچار کم بینایی شده اما با وجود این تمام تلاش خود را برای ادامه تحصیل و اشتغال انجام داده است؛ وی که فارغ التحصیل رشته کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی است از برخی رفتارهای عمومی و سوء مدیریت‌ها گله‌مند بوده و به خبرنگار ایسنا می‌گوید: من از درک نامناسب خانواده‌ها، جامعه و مسئولین نسبت به نادیده‌گرفتن نابینایان بسیار ناراحت هستم؛ بسیاری از خانواده‌ها وقتی فرزند معلول دارند می‌گویند او که چشمش نمی‌بیند پس هیچ کاری نمی‌تواند کند، من به خانواده‌ها می‌گویم فرزند نابینای شما استعدادهای زیاد دیگری دارد که می‌توان با کمی حوصله و اندکی هزینه شاهد موفقیت‌های چشمگیری وی باشید.
وی معتقد است: هرچند بهزیستی متولی معلولین و نابینایان است اما متاسفانه نتوانسته آن طور که باید در مورد نابینایان و کم بینایان در جامعه فرهنگ سازی کند؛ مددکاران و روانشناسان بهزیستی فکر می کنند که تنها کمک مادی به نابینایان باید انجام شود اما کمک مشاوره های فکری و روحی برای نابینایان نقش مهم تری دارد؛ خدمات مشاوره ای برای خانواده ها نیز از طریق بهزیستی در راستای فرهنگ سازی در نوع برخورد با این قشر باید صورت گیرد تا نابینایان مانند افراد عادی جامعه پذیرفته شوند.
این خانم کم بینا با اشاره به اینکه نابینایان و کم بینایان در خدمات شهری دچار چالش‌های بسیاری هستند، می‌گوید: هرچند در برخی پیاده رو خیابان های ساری و قائمشهر برای نابینایان مسیری با موزاییک‌های زرد رنگ معین شده اما هنوز چالش و امکانات مبلمان شهری برای نابینایان مرتفع نشده است، به طوری که همین موزاییک‌هایی که شهرداری در پیاده روها قرار داده استاندارد نیست. نابینایان جایی در مبلمان شهری ندارند و این نادیده گرفته شدن از نظر امنیتی و فرهنگی برای این قشر می تواند مشکل ساز باشد.
*ادامه تحصیل راهی دشوار برای نابینایان و کم بینایان
دریکنده در مورد مشکلات درس خواندن یک کم بینا گفت: ادامه تحصیل برای افراد نابینا و کم بینا بسیار دشوار است، آن ها حق دارند به عنوان عضوی از جامعه از این امکانات برخوردار باشند اما مسیر پیشرفت برای این قشر در جامعه کنونی بسیار سخت و طاقت فرسا است.
*نابینایان نیاز به ترحم ندارند
نسیم سیفی مدیرعامل موسسه نابینایان و کم بینایان توانمند در قائمشهر با اشاره به اینکه مشکلاتی که در هنگام آمد و شد برای یک نابینا وجود دارد تنها معضل این افراد نیست به خبرنگار ایسنا می‌گوید: نگاه ترحم آمیز مردم بزرگ ترین مشکل این قشر در جامعه است و همین باعث شده بسیاری از افراد نابینا نتوانند به راحتی در جامعه حضور یابند.
*اشتغال چالش بزرگ افراد نابینا
وی یافتن شغل را دغدغه جدی روشندلان می داند و معتقد است: حتی اگر افراد نابینا در کاری کاملا حرفه ای باشند، کارفرما به راحتی قانع نمی شود که آن ها را به خدمت بگیرد،مشاغل خانگی هم که دردسرهای خاص خود را دارد، پیدا کردن بازار فروش و عدم همکاری بازاریان عرصه را برای این قشر تنگ کرده است؛ بعلاوه در ارگان های دولتی نیز هرچند سهمیه ای به نابینایان اختصاص داده شده اما بسیار کم از تخصص این افراد بهره وری می شود.
مدیر عامل موسسه نابینایان در قائمشهر ادامه می دهد: متاسفانه مستمری نابینایان و کم بینایان آن قدر کم است که هزینه چند روزه آن ها را هم تأمین نمی کند؛این قشر به عنوان یک انسان و موجود اجتماعی حالا با هر نقصی حق زندگی دارند و مانند همه شهروندان جامعه دارای حقوقی هستند که باید آن را مدنظر قرار داد.
سیفی با بیان اینکه کمک هایی از سوی سازمان بهزیستی به افراد نابینا و کم بینا می شود اما این کمک ها مانند سوزن در انبار کاه است و تنها بخش کوچکی از مشکلات این قشر را مرتفع می کند،خاطرنشان می کند: برای ایجاد یک ارتباط موثر بین کم بینایان و نابینایان با جامعه ابتدا باید مبلمان شهری متناسب با نیاز این افراد بهسازی شود.
*نابینایان را بیمه نمی‌کنند!
این مسئول موسسه ادامه می دهد: برخی ارگان ها مانند بیمه افراد کم بینا و نابینا را جز اقشار دارای"ریسک" به حساب می آورند و از بیمه کردن آنها خودداری می کنند که باید به این موارد هرچه سریع تر رسیدگی شود.
سیفی می گوید: مسائل نابینایان و کم بینایان با هم متفاوت است و حتی مشکلات و نیازهای نابینایان مادرزاد و نابینایانی که در سنین بالا بینایی خود را از دست می دهند با یکدیگر فرق دارد.
* کمبود امکانات دغدغه نابینایان مادرزاد
وی با اشاره به اینکه بیشترین مسأله نابینایان مادرزاد در کمبود امکانات و عدم بهسازی مبلمان شهری است، تصریح می کند: کسانی که در سنین بالاتر بینایی خود را از دست می دهند علاوه بر این مسائل، مسئله عدم پذیرش را هم دارند، معمولا این افراد در ابتدا این تصور را دارند که بینایشان باز می گردد اما با عدم تحقق این امر، به مرور زمان گوشه گیر می شوند و حاضر به استفاده از عصای سفید و یادگیری خط بریل نیستند.
سیفی یادآور می شود: رفع این مساله به روحیه افراد و کمک و همکاری خانواده و اطرافیان بستگی دارد، البته می توان از روانشناسان نیز کمک گرفت که کم کم باعث بهبودی و برگشت فرد به جامعه می شود؛ هرچند مواردی هم بوده که این عدم پذیرش رفع نشده و فرد تا آخر عمر به شکل فردی گوشه گیر و گریزان از اجتماع باقی مانده است.
مدیرعامل موسسه نابینایان قائمشهر با بیان اینکه افراد کم بینا معمولا همیشه از عصای سفید استفاده نمی‌کنند و دید کم گاهی در تشخیص به آنها کمک می‌کند، یادآور می شود: برخی اوقات پیش می آید که دیگران مشکل این قشر را درک نکرده و یا اینکه فکر می کنند که فرد تظاهر به ندیدن می‌کند.
سیفی یادآور می شود: همچنین این افراد با مسائل درمانی نیز درگیر هستند به طوری که در بعضی از بیماری های خاص امکان درمان یا بهبود با عمل جراحی وجود دارد که پیدا کردن متخصص مجرب، تهیه هزینه عمل و تشخیص زمان درست عمل از طرف پزشک مسائلی است که با آن رو به رو می‌شوند. موارد بسیاری بوده که عدم مهارت پزشک باعث بدتر شدن اوضاع و یا از بین رفتن بینایی و یا دیر شدن زمان عمل باعث از دست رفتن فرصت بهبودی شده است.
سیفی تاکید می کند: نابینایان و کم بینایان هم مانند بقیه افراد جامعه استعدادهای خاص خودشان را دارند و ما افراد موفق زیادی را در زمینه های علمی، ورزشی و هنری داریم.
گزارش از راضیه عنایتی خبرنگار ایسنا
