قرآن و طهاردرباره علت و انتخاب اوصاف و اسامی قرآن، دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. مفسّر بزرگ، ابوالفُتوح رازی (م 552 ق) در مقدمه کتاب تفسیرش، برای قرآن 43 نام آورده است. «حَرالِّی» یکی از دانشمندان بزرگ علوم قرآنی، کتابی در این باره نوشته و در آن، نود اسم یا وصف برای قرآن ذکر کرده است. هر یک از اسم های قرآن، به ابعاد ویژه ای از عظمت وجودی معجزه ابدی خاتم پیامبران دلالت دارد. بعضی از اسامی این کتاب آسمانی عبارتند از: قرآن، فرقان، نور، بصائر، ذکر، رحمت، شفاء، حکیم، مجید، مبارک، مُهَیْمِن، عظیم، برهان و نور«قرآن» مشهورترین نام کتاب آسمانی ما مسلمانان است. این واژه، به معنای خواندن است و در آغاز، به صورت وصفی برای کتاب آسمانیِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به کار رفته، ولی به تدریجْ اسم خاصّ آن شده است.
این وصف از این رو است که خداوند این کتاب را برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله خوانده است؛ هم چنین این کتابْ مرتبه ای از کلام الهی است و چون مرتبه اعلا و مقام حقیقیِ آن بسی بالاتر از آن است که در قالب لفظ بگنجد، خداوند بر مردم منّت نهاده و آن را به اندازه ای که به صورت الفاظ خواندنی درآید، تنزل داده است تا مردمان معانی آن را درک کنند.
1- «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کرِیمٌ * فِی کتابٍ مَکنُونٍ * لا یمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ». (واقعه، 77 تا 79)آنچه او (محمّد «ص ») آورده قرآن کریم است * و این آیات در کتاب مستوری جای دارد * و این کتاب را جز پاکان نمی توانند مس کنند.
2ـ قرآن، غیر قابل شکست
«إِنَّهُ لَکتابٌ عَزِیزٌ * لا یأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَینِ یدَیهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِیلٌ مِنْ حَکیمٍ حَمِیدٍ». (فصّلت، 41 و 42)این کتاب به حقیقت غیر قابل شکست است * و هرگز حوادث گذشته و امروز و آینده عالم نمی تواند راه ورودِ باطل را در آن باز کند، زیرا از جانب خدای حکیم و ستوده صفات نازل شده است.
10ـ محکم و متشابه
«هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیک الْکتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ». (آل عمران، 7)او خدایی است که نازل کرد بر تو (ای پیامبر) قرآن را، که قسمتی از آن آیات محکمات است که اصل کتابند و قسمتی دیگر آیات متشابهات است (که باید در دریافت معانی آنها، چارچوب محکمات مراعات گردد).
11ـ طریق نزول قرآن
«وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ عَلی مُکثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِیلاً ». (اسراء، 106)و قرآن که آن را بخش بخش فرو فرستادیم، تا به تدریج و به آهستگی، آن را بر مردمان فرو خوانی.
12ـ شب قدر، نزول قرآن
«إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ». (قدر، 1)ما آن (قرآن) را در شب قدر نازل کردیم.
13ـ عظمت قرآن
«لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیةِ اللَّهِ»( حشر، 21).اگر این قرآن را بر کوهی نازل می کردیم، آن را می دیدی که از ترس خدا فرو افتاده خورده است.
14ـ تدبیر در قرآن
«کتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیک مُبارَک لِیدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیتَذَکرَ أُولُوا الْأَلْبابِ». (ص، 29)کتابی فرخنده بر تو فرو فرستادیم، تا در آیات آن تدبیر کنند و خردمندان از آن پند گیرند.
15ـ قرآن از طرف خداوند
«قَدْ جاءَکمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ کتابٌ مُبِینٌ». (مائده، 15)از طرف خدا، نور و کتاب آشکاری به سوی شما آمد.
16ـ وحی کلام الهی به سوی رسول خدا (ص)
«وَ أُوحِی إِلَی هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ». (انعام، 19)این قرآن بر من وحی شده تا شما و تمام کسانی را که این قرآن به آنها می رسد بیم دهم (و از مخالفت با فرمان خدا بترسانم).
17ـ همه چیز در قرآن
«ما فَرَّطْنا فِی الْکتابِ مِنْ شَی ءٍ ثُمَّ إِلی رَبِّهِمْ یحْشَرُونَ». (انعام،38)ما هیچ چیز را در این کتاب، فرو گذار نکردیم سپس همگی به سوی پروردگارشان محشور می گردند.
18ـ تصدیق کننده
«وَ هذا کتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَک مُصَدِّقُ الَّذِی بَینَ یدَیهِ». (انعام، 92)و این (قرآن) کتابی است پربرکت، که آنچه را پیش از آن آمد تصدیق می کند.
19ـ هدایت مردم بوسیله قرآن
«المص * کتابٌ أُنْزِلَ إِلَیک فَلا یکنْ فِی صَدْرِک حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکری لِلْمُؤْمِنِینَ». (اعراف، 1)المص. (بعضی در تفسیر آن گفته اند خدای مهربان صاحب اقتدار بردبار) ای رسول کتابی بزرگ برای تو نازل شد پس تو دلتنگ و رنجه خاطر (از انکار مردم) مباش تا مردمان را به آیات عذابش بترسانی و اهل ایمان را به بشاراتش یادآور شوی.
20ـ تمسّک به قرآن
«وَ الَّذِینَ یمَسِّکونَ بِالْکتابِ وَ أَقامُوا الصَّلوةَ إِنَّا لا نُضِیعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِینَ». (اعراف، 170)و آنها که به کتاب (خدا) تمسّک جویند و نماز را برپا دارند (پاداش بزرگی خواهند داشت، زیرا) ما پاداش مصلحان را ضایع نخواهیم کرد.
21ـ حقایق کتاب قرآن
«یا أَهْلَ الْکتابِ قَدْ جاءَکمْ رَسُولُنا یبَینُ لَکمْ کثِیراً مِمَّا کنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکتابِ وَ یعْفُوا عَنْ کثِیرٍ قَدْ جاءَکمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ کتابٌ مُبِینٌ * یهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ یخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یهْدِیهِمْ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ». (مائده، 15و16)ای اهل کتاب! پیامبر ما، که بسیاری از حقایق کتاب آسمانی را که شما کتمان می کردید روشن می سازد، به سوی شما آمد؛ و از بسیاری از آن، (که فعلاً افشای آن مصلحت نیست) صرف نظر می نماید. (آری)، از طرف خدا، نور و کتاب آشکاری به سوی شما آمد * خداوند به برکت آن، کسانی را که از خشنودی او پیروی کنند، به راههای سلامت، هدایت می کند، و به فرمان خود، از تاریکی ها به سوی روشنایی می برد؛ و آنها را به سوی راه راست، رهبری می نماید.
22ـ انذار کننده
«وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما ینْبَغِی لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکرٌ وَ قُرْآنٌ مُبِینٌ * لِینْذِرَ مَنْ کانَ حَیا وَ یحِقَّ الْقَوْلُ عَلَی الْکافِرِینَ». (یس، 69و70)و ما به اوشعر نیاموختیم و سزاوار او نیست. نیست آن مگر یاد آوری و قرآن روشنگر* تا انذار کنی کسی را که زنده است و محقق گردد گفتار بر کافرین.
23ـ کتمان قرآن کریم
«إِنَّ الَّذِینَ یکتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَیناتِ وَ الْهُدی مِن بَعْدِ ما بَینَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکتابِ أُولئِک یلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یلْعَنُهُمُ اللاَّعِنُونَ». (بقره، 159)کسانی که دلایل روشن، و وسیله هدایتی را نازل کردیم، بعد از آن که در کتاب برای مردم بیان نمودیم کتمان کنند، خدا آنها را لعنت می کند، و همه لعن کنندگان نیز، آنها را لعن می کنند.
24ـ قدرت نمایی قرآن در مقابل جن و انس
«قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً». (اسرا، 88)بگو اگر انس و جن گرد آیند برای این که مثل قرآن را بیاورند؛ نمی آورند اگر چه برخی پشتیبان بعضی دیگر باشند.
25ـ اگر قدرت دارید ده سوره بیاورید
«أَمْ یقُولُونَ افْتَرَیهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَیاتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کنْتُمْ صادِقِینَ * فَإِلَّمْ یسْتَجِیبُوا لَکمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ وَ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ». (هود، 13و14)آیا می گویند آن را به دروغ بافته و به خدا نسبت داده ای بگو پس بیاورید ده سوره مثل آن دروغ بستها را و بخوانید و دعوت کنید هر که را که می توانید، غیرخدا، اگر راستگویانید پس اگرپاسخ ندادند به شما پس بدانید که آن بر اساس علم خداوند نازل شده است و این که معبودی جز او نیست پس آیا تسلیم شدگانید؟.
26ـ قرآن به زبان عربی
«وَ إِنَّهُ لَتَنْزِیلُ رَبِّ الْعالَمِینَ * نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ * عَلی قَلْبِک لِتَکونَ مِنَ الْمُنْذَرِینَ * بِلِسانٍ عَرَبِی مُبِینٍ » (شعراء، 192 تا 195)مسلماً این (قرآن) از سوی پرورگار جهانیان نازل شده است * روح الامین آن را نازل کرده است * بر قلب (پاک) تو، تا از انذار کنندگان باشی * آن را به زبان عربی نازل کرد.
27ـ وحی الهی
«وَ ما کانَ هذَا الْقُرْآنُ أَنْ یفْتَری مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لکنْ تَصْدِیقَ الَّذِی بَینَ یدَیهِ وَ تَفْصِیلَ الْکتابِ لا رَیبَ فِیهِ مِنْ رَبِّ الْعالَمِینَ». (یونس،37)شایسته نبود (و امکان نداشت) که این قرآن بدون وحی الهی به خدا نسبت داده شود، ولی تصدیقی است برای آنچه پیش از آن است (از کتب آسمانی) و شرح وتفصیلی بر آنها است شکی در آن نیست و از طرف پروردگار جهانیان است.
28ـ نسبت دروغ به قرآن
«أَمْ یقُولُونَ افْتَریهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کنْتُمْ صادِقِینَ».)یونس، 38(آیا آنها می گویند قرآن را به دروغ به خدا نسبت داده است؟! بگو اگر راست می گویید یک سوره همانند آن بیاورید و غیر از خدا، هر کس را می توانید (به یاری) طلبید.
29- قرآن سخن راست
«ما کانَ حَدِیثاً یفْتَری وَ لکنْ تَصْدِیقَ الَّذِی بَینَ یدَیهِ وَ تَفْصِیلَ کلِّ شَی ءٍ وَ هُدی وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ».(یوسف، 111)اینها داستان دروغین نبود؛ (بلکه وحی آسمانی است و) هماهنگ است با آنچه پیش روی او (از کتب آسمانی پیشین) قرار دارد؛ و شرح هر چیزی (که پایه سعادت انسان است)؛ و هدایت و رحمتی است برای گروهی که ایمان می آورند.
30ـ مَثَل های قرآن
«وَ لَقَدْ ضَرَبْنا لِلنَّاسِ فِی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کلِّ مَثَلٍ لَعَلَّهُمْ یتَذَکرُونَ * قُرْآناً عَرَبِیا غَیرَ ذِی عِوَجِ لَعَلَّهُمْ یتَّقُونَ» (زمر، 27و28)و به تحقیق برای مردم در این قرآن هرگونه مَثَل زدیم شاید متذکر شوند * قرآنی عربی بدون کژی شاید تقوا پیشه کنند.
31ـ قرآن با عظمت
«وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً سُیرَتْ بِهِ الْجِبالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ أَوْ کلِّمَ بِهِ الْمَوْتی بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِیعاً» (رعد،31)اگر بوسیله قرآن کوهها به حرکت در آیند یا زمینها قطعه قطعه شوند یا بوسیله آن با مردگان سخن گفته شود (باز هم ایمان نخواهند آورد) ولی همه کارها در اختیار خدا است.
32ـ کتاب آشکار
«الر تِلْک آیاتُ الْکتابِ وَ قُرْآنٍ مُبِینٍ». (حجر، 1)الرـ این است آیات کتاب خدا و قرآنی که راه حق و باطل را روشن و آشکار می گرداند.
33ـ قرآن معجزه رسول خدا (ص)
«بِالْبَیناتِ وَ الزُّبُرِ وَ أَنْزَلْنا إِلَیک الذِّکرَ لِتُبَینَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یتَفَکرُونَ». (نحل، 44)به هر رسولی معجزات و کتب و آیات وحی فرستادیم و بر تو قرآن را (که جامع و کاملترین کتاب الهی است) نازل کردیم تا بر امّت آنچه فرستاده شده بیان کنی، باشد که عقل و فکرت کار بندند. (و در دو عالم سعادت یابند).
34ـ روح القدس
«قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّک بِالْحَقِّ لِیثَبِّتَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هُدی وَ بُشْری لِلْمُسْلِمِینَ». (نحل،102)تو (ای رسولِ ما، به کافران) بگو که این آیات را روح القدس از جانب پروردگار من به حقیقت و راستی نازل کرد تا اهل ایمان را در راه خدا ثابت قدم گرداند و برای مسلمین هدایت و بشارت باشد.
35ـ اختلاف در قرآن
«أَ فَلا یتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اخْتِلافاً کثِیراً».( نساء، 82)آیا پس تدبّرنمی کنند در قرآن و اگر از جانب غیر خداوند بود هر آینه درآن اختلاف فراوانی می یافتند.
36ـ طلب مبارزه
«قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً * وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فِی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کلِّ مَثَلٍ فَأَبی أَکثَرُ النَّاسِ إِلاَّ کفُوراً». (اسرا،88 و 89)بگو ای پیامبر که اگر جن و انس متّفق شوند که مانند این قرآن کتابی بیاورند هرگز نتوانند هرچند همه پشتیبان یکدیگر باشند و همانا ما در این قرآن برای مردم هرگونه مثال (و بیان روشن) آوردیم (تا مگر هدایت شوند لیکن) اکثر مردم بجز از کفر و عناد از هر چیز امتناع کردند.
37ـ اقامة حق و راستی
«وَ بِالْحَقِّ أَنْزَلْناهُ وَ بِالْحَقِّ نَزَلَ وَ ما أَرْسَلْناک إِلاَّ مُبَشِّراً وَ نَذِیراً وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ عَلی مُکثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِیلاً». (اسراء، 105و106)و ما این آیات (قرآن عظیم) را به حق فرستادیم و برای اقامه حق و راستی نازل شد و نفرستادیم تو را جز برای آنکه مؤمنان را بشارت به رحمت حق دهی و کافران را از عذاب الهی بترسانی. و قرآنی را جزء جزء بر تو فرستادیم که تو نیز بر امت بتدریج قرائت کنی (و با صبر و تأنی به هدایت خلق بپردازی) این قرآن کتابی از تنزیلات بزرگ ماست (و مشتمل بر حقایق و علوم بی شمار است).
38ـ هدایت خلق
«وَ کذلِک أَنْزَلْناهُ آیاتٍ بَیناتٍ وَ أَنَّ اللَّهَ یهْدِی مَنْ یرِیدُ». (حج، 16)و ما همچنین (مانند سایر کتب آسمانی) آیات روشن این قرآن بزرگ را (برای هدایت خلق) فرستادیم و خدا هر که را بخواهد هدایت می کند.
39ـ وفاء به وعده
«لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَیکمْ کتاباً فِیهِ ذِکرُکمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ». (انبیاء،10)ما بر شما کتابی نازل کردیم که وسیله تذکر (و بیداری) شما در آن است! آیا نمی فهمید.
40ـ قرآن، مایه عبرت خلق
«وَ لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَیکمْ آیاتٍ مُبَیناتٍ وَ مَثَلاً مِنَ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکمْ وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ». (نور، 34)همانا ما برای (هدایت و سعادت) شما آیاتی روشن نازل گردانیدیم. و داستانی از آنان که پیش از شما در گذشتند برای عبرت خلق و موعظه برای اهل تقوی فرستادیم.
41ـ نشانه های روشن برای هدایت خلق
«لَقَدْ أَنْزَلْنا آیاتٍ مُبَیناتٍ وَ اللَّهُ یهْدِی مَنْ یشاءُ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ». (نور، 46)همانا آیات و ادله بسیار روشن (برای هدایت عموم خلق) فرستادیم و خدا هر که را خواهد به راه راست هدایت می کند.
42ـ رها کردن قرآن
«وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً». (فرقان، 30)در آن روز رسول به شکوِه امّت در پیشگاه ربّ العزّة عرض کند بار الها تو آگاهی که امّت من این قرآن بزرگ تو را به کلّی متروک و رها کردند (و پیرو کافران شدند).
43ـ اعتراض کافران به قرآن
«وَ قالَ الَّذِینَ کفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَةً کذلِک لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَک وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِیلاً * وَ لا یأْتُونَک بِمَثَلٍ إِلاَّ جِئْناک بِالْحَقِّ وَ أَحْسَنَ تَفْسِیراً». (فرقان،32و 33)و کافران گفتند: «چرا قرآن یک جا بر او نازل نمی شود؟!» این بخاطر آن است که قلب تو را بوسیله
آن محکم داریم، و (از این رو) آن را به تدریج بر تو خواندیم. آنان هیچ مَثَلی برای تو نمی آورند مگر این که ما حق را برای تو می آوریم، و تفسیری بهتر (وپاسخی دندان شکن که در برابر آنان ناتوان شوند).
44ـ منّت بر مؤمنین
«لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهُمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ یتْلُوا عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَ یزَکیهِمْ وَ یعَلِّمُهُمُ الْکتابَ وَ الْحِکمَةَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ». (آل عمران، 164)خدا بر اهل ایمان منّت گذاشت که رسول از خود آنها در میان آنان برانگیخت که بر آنها آیات خدا را تلاوت کند و نفوس آنان را از هر نقص و آلایش پاک گرداند و بر آنها احکام شریعت و حقایق حکمت بیاموزد هر چند از آن پیش گمراهی آنان آشکار بود.
45ـ حجّت آشکار
«فَقَدْ جاءَکمْ بَینَةٌ مِنْ رَبِّکمْ وَ هُدی وَ رَحْمَةٌ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ کذَّبَ بِآ یاتِ اللَّهِ وَ صَدَفَ عَنْها سَنَجْزِی الَّذِینَ یصْدِفُونَ عَنْ آیاتِنا سُوءَ الْعَذابِ بِما کانُوا یصْدِفُونَ». (انعام، 157)پس برای شما هم از جانب پروردگارتان حجت آشکار و هدایت و رحمت رسید. اکنون ستمکارتر از کسی که آیات خدا را تکذیب کند کیست؟ و متجاوزتر از روی گردان از اطاعت حق کدام است؟ به زودی آنان را که از آیات ما روی گردانده و مخالفت کرده اند به عذاب سخت مجازات می کنیم، و این عذاب کیفر اعراض از آیات ماست.
46ـ کتابِ دانش
«وَ لَقَدْ جِئْناهُمْ بِکتابٍ فَصَّلْناهُ عَلی عِلْمٍ هُدی وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ». (اعراف، 52)بر مردمان کتابی فرستادیم که در آن هر چیزی را بر اساس دانش تفصیل دادیم و این کتاب راهنما و رحمت است برای آنان که ایمان می آورند.
47ـ کتاب محکم
«الر * تِلْک آیاتُ الْکتابِ الْحَکیمِ». (یونس، 1)این است آیات کتاب محکم که به حق و راستی گویاست.
48ـ نزول قرآن بر قلب رسول خدا
«فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلی قَلْبِک بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقاً بَینَ یدَیهِ وَ هُدی وَ بُشْری لِلْمُؤْمِنِینَ». (بقره، 97)جبرئیل به اذن خدا این کتاب را بر قلب تو نازل کرد تا تصدیق کننده کتب قبل و هدایت و بشارت دهنده مؤمنین باشد.
49ـ یادآورِ حق
«وَ ما هُوَ إِلاَّ ذِکرٌ لِلْعالَمِینَ». (قمر، 52)کتاب الهی جز پند و حکمت و یادآور برنامه های حق چیز دیگری نیست.
50ـ بشارت برای مؤمنین
«تِلْک آیاتُ الْقُرْآنِ وَ کتابٍ مُبِینٍ * هُدی وَ بُشْری لِلْمُؤْمِنِینَ». (نمل، 1و2)این آیات قرآن و کتاب روشن خداست که هدایت و بشارت برای اهل ایمان است.
51ـ بی اعتنایی به قرآن
«وَ لَمَّا جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِّما مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِیقٌ مِّنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکتابَ کتابَ اللَّهِ وَراءَ ظُهُورِهِمْ کأَنَّهُمْ لا یعْلَمُونَ». (بقره، 101)و هنگامی که فرستاده ای از سوی خدا به سراغشان آمد، و با نشانه هایی که نزد آنها بود مطابقت داشت، جمعی از آنان که به آنها کتاب (آسمانی) داده شده بود، کتاب خدا را پشت سر افکندند؛ گویی هیچ از آن خبر ندارند.
52ـ قرآن کتاب آسمانی
«الَّذِینَ آتَیناهُمُ الْکتابَ یتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِک یؤْمِنُونَ بِهِ وَ مَنْ یکفُرْ بِهِ فَأُولئِک هُمُ الْخاسِرُونَ». (بقره، 121)کسانی که کتاب آسمانی به آنها داده ایم (یهود و نصاری) آن را چنان که شایسته آن است می خوانند؛ آنها به پیامبر اسلام ایمان می آورند؛ و کسانی که به او کافر شوند، زیانکارانند.
53ـ پیمان بستن با قرآن
«وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکتابَ لَتُبَینُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لا تَکتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اشْتَرَوْا بِهِ ثَمَناً قَلِیلاً فَبِئْسَ ما یشْتَرُونَ». (آل عمران،187)و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که خدا، از کسانی که کتاب (آسمانی) به آنها داده شده، پیمان گرفت که حتماً آن را برای مردم آشکار سازید و کتمان نکنید! ولی آنها، آن را پشت سر افکندند؛ و به بهای کمی فروختند؛ و چه بد متاعی می خرند.
54ـ خضوع و خشوع با شنیدن کلام الهی
أُولئِک الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِمْ مِّنَ النَّبِیینَ مِنْ ذُرِّیةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّیةِ إِبْراهِیمَ وَ إِسْرائِیلَ وَ مِمَّنْ هَدَینا وَ اجْتَبینا اِذا تُتْلی عَلَیهِمْ آیاتُ الرَّ حمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکیاً». (مریم، 58)آنها پیامبرانی بودند که خداوند مشمول نعمتشان قرار داده بود، از فرزندان آدم، و از کسانی که با نوح بر کشتی سوار کردیم، و از دودمان ابراهیم و یعقوب، و از کسانی که هدایت کردیم و برگزیدیم. آنها کسانی بودند که وقتی آیات خداوند رحمان بر آنان خوانده می شد به خاک می افتادند، در حالی که سجده می کردند و گریان بودند.
55ـ تفکر در قرآن
«أَ فَلَمْ یدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جاءَهُمْ مّا لَمْ یأْتِ آباءَهُمُ الْأَوَّلِینَ». (مؤمنون، 68)آیا آنها در این گفتار نیندیشیدند، یا این که چیزی برای آنان آمده که برای نیاکانشان نیامده است؟!.
56ـ قرآن بهترین سخن
«اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کتاباً مُّتَشابِهاً مَثانِی تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی ذِکرِ اللَّهِ ذلِک هُدَی اللَّهِ یهْدِی بِهِ مَنْ یشاءُ وَ مَنْ یضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ». (زمر، 23)خدا بهترین سخن را نازل کرده، کتابی که آیاتش (در لطف و زیبایی و عمق و محتوا) همانند یکدیگر است؛ آیاتی مکرّر دارد (با تکراری شوق انگیز) که از شنیدن آیاتش لرزه بر اندام کسانی که از پروردگارشان می ترسند می افتد؛ سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا می شود؛ این هدایت الهی است که هر کس را بخواهد با آن راهنمایی می کند؛ و هرکس را خداوند گمراه سازد، راهنمایی برای او نخواهد بود!
57ـ تدبّر در قرآن
«أَ فَلا یتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها». (محمد (ص)، 24)آیا آنها در قرآن تدبر نمی کنند، یا بر دلهایشان قفل نهاده شده است؟!
58ـ هماهنگی قرآن با کتب دیگر
«وَ مِنْ قَبْلِهِ کتابُ مُوسی إِماماً وَ رَحْمَةً وَ هذا کتابٌ مُّصَدِّقٌ لِّساناً عَرَبِیا لِّینْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَ بُشْری لِلْمُحْسِنِینَ». (احقاف، 12)و پیش از آن، کتاب موسی که پیشوا و رحمت بود (نشانه های آن را بیان کرده) و این کتاب هماهنگ با نشانه های تورات است در حالی که به زبان عربی و فصیح و گویاست، تا ظالمان را بیم دهد و برای نیکوکاران بشارتی باشد.
59ـ خاشع در مقابل کلام الهی
«أَ لَمْ یأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَ لا یکونُوا کالَّذِینَ أُوتُوا الْکتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کثِیرٌ مِّنْهُمْ فاسِقُونَ». (حدید، 16)آیا وقت آن نرسیده است که دلهای مؤمنان در برابر ذکر خدا و آنچه از حق نازل کرده است خاشع گردد؟! و مانند کسانی نباشند که در گذشته به آنها کتاب آسمانی داده شد سپس زمان طولانی بر آنها گذشت و قلبهایشان قساوت پیدا کرد؛ و بسیاری از آنها گنهکارند.
60ـ سجده برای قرآن
«قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذا یتْلی عَلَیهِمْ یخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّداً * وَ یقُولُونَ سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولاً * وَ یخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ یبْکونَ وَ یزِیدُهُمْ خُشُوعاً». (اسراء،107تا 109)بگو: «خواه به آن ایمان بیاورید، و خواه ایمان نیاورید، کسانی که پیش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامی که (این آیات) بر آنان خوانده می شود، سجده کنان به خاک می افتند... آنها (بی اختیار) به زمین می افتند و گریه می کنند؛ و (تلاوت این آیات همواره) بر خشوعشان می افزاید.
61ـ تلاوت قرآن
«وَ ما تَکونُ فِی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ کنَّا عَلَیکمْ شُهُوداً».( یونس، 61)(ای پیامبر) در هر حالی باشی و آنچه از قرآن بخوانی و آن عملی که تو و امّتت به جا آورید ما شاهدان شما خواهیم بود.
62ـ قرآن و پناهگاه
«وَ اتْلُ ما أُوحِی إِلَیک مِنْ کتابِ رَبِّک لا مُبَدِّلَ لِکلِماتِهِ وَ لَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً». (کهف، 27)(ای پیامبر) آنچه به تو از کتاب پروردگارت وحی شده تلاوت کن، هیچ چیز سخنان او را دگرگون نمی سازد و ملجأ و پناهگاهی جز او نمی یابی.
63ـ مأمور بر تلاوت قرآن
«أُمِرْتُ أَنْ أَکونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ». (نمل، 91)مأمور شده ام که از مسلمانان باشم و قرآن را (بر شما) تلاوت کنم.
64ـ وحی الهی
«اُتْلُ ما أُوحِی إِلَیک مِنَ الْکتابِ». (عنکبوت، 45)(ای پیامبر) آنچه از کتاب (قرآن) به تو وحی شده است تلاوت کن.
65ـ مداومت بر قرآن
«فَاقْرَؤُا ما تَیسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ ». (مزمّل، 20)آن مقدار از قرآن که برای شما میسّر است تلاوت کنید.
66ـ آداب قرائت قرآن
«فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجِیمِ». (نحل، 98)هنگامی که قرآن می خوانی از شرّ شیطان مطرود به خدا پناه ببر.
67ـ آموختن قرآن
«...کونُوا رَبَّانِیینَ بِما کنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکتابَ وَ بِما کنْتُمْ تَدْرُسُونَ». (آل عمران،79)شما که کتاب را تعلیم می دهید و در آن تحقیق می کنید، خداپرست و ربّانی باشید.
68ـ فصاحت قرآن
«وَ کذلِک أَنْزَلْناهُ حُکماً عَرَبِیا». (رعد، 37)و همچنین ما قرآن را کتابی با حکمت و فصاحت عربی فرستادیم.
69ـ مایه هدایت
«وَ ما أَنْزَلْنا عَلَیک الْکتابَ إِلاَّ لِتُبَینَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ وَ هُدی وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ». (نحل، 64)و ما این قرآن بزرگ را بر تو نفرستادیم مگر برای این که حقیقت را در آنچه مردم اختلاف می کنند روشن کنی و برای اهل ایمان هدایت و رحمت باشی.
70ـ آداب ظاهری قرآن
«...وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً». ( مزمل، 4)قرآن را با درنگ و خوش آهنگ بخوان.
71ـ اسرار سوره نور
«سُورَةٌ أَنْزَلْناها وَ فَرَضْناها وَ أَنْزَلْنا فِیها آیاتٍ بَیناتٍ لَعَلَّکمْ تَذَکرُونَ». (نور، 1)این سوره را فرستادیم و (احکامش را) فریضه بندگان کردیم و در آن آیات روشن (توحید و معارف الهی) نازل ساختیم. باشد که بندگان متذکر آن حقایق شوند.
72ـ نزول سورة حمد
«وَ لَقَدْ آتَیناک سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ». (حجر، 87 )ما به تو سوره حمد و قرآن عظیم دادیم.
73ـ نخستین آیه
«اِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّک الَّذِی خَلَقَ». (علق، 1)(ای پیامبر) بخوان به نام پروردگارت که آفریده است.
آثار قرآن
74ـ نجات از ظلمات به سوی نور
«الر کتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیک لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ». (ابراهیم، 1)این کتاب را به سویت فرستادیم تا مردم را از ظلمات بیرون آورده به سوی نور هدایت کنی.
75ـ افشاگری مجرمین
«وَ کذلِک نُفَصِّلُ الْآیاتِ وَ لِتَسْتَبِینَ سَبِیلُ المُجْرِمِینَ». (انعام، 55)و این گونه آیات را مفصّل بیان می کنیم تا راه گناهکاران آشکار شود.
76ـ انکار آیات الهی
«إِنَّ الَّذِینَ یکفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ یقْتُلُونَ النَّبِیینَ بِغَیرِ حَقٍّ. .. فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ». (آل عمران، 21)کسانی که به آیات خدا کفر می ورزند و انبیاء را به ناحق می کشند... آنان را به عذابی دردناک بشارت ده.
77ـ پربرکت
«وَ هذا کتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَک فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّکمْ تُرْحَمُونَ». (انعام،155)و این کتابی است پربرکت، که ما (بر تو) نازل کردیم. از آن پیروی کنید و پرهیزگاری پیشه نمایید، باشد که مورد رحمتِ (خدا) قرار گیرید.
78ـ برای هدایت مؤمنین
«وَ لَقَدْ جِئْناهُمْ بِکتابٍ فَصَّلْناهُ عَلی عِلْمٍ هُدی وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ». (اعراف، 52)ما کتابی برای آنها آوردیم که (اسرار و رموز) آن را با آگاهی شرح داد یم. (کتابی) که مایه هدایت و رحمت برای جمعیتی است که ایمان آوردند.
79ـ حکم کننده بین مردم
«إِنَّا أَنْزَلْنا إِلَیک الْکتابَ بِالْحَقِّ لِتَحْکمَ بَینَ النَّاسِ بِما أَراک اللَّهُ». (نساء، 105)همانا نازل کردیم کتاب را به حق تا تو حکم کنی بین مردم به آنچه خداوند به تو ارائه داده است.
80ـ مبشّر و منذّر
«فَإِنَّما یسَّرْناهُ بِلِسانِک لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِینَ وَ تُنْذِرَ بِهِ قَوْماً لُدًّا». (مریم، 97)و نازل کردیم بر تو کتاب را بیان کننده برای هر چیز و هدایت و رحمت و بشارت برای مسلمانان، پس ما آن را آسان کردیم به زبان تو تا بشارت دهی به متّقین و انذار دهی مردم سرسخت را.
81ـ مایه هدایت
«وَ ما أَنْزَلْنا عَلَیک الْکتابَ إِلاَّ لِتُبَینَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ وَ هُدی وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ». (نحل، 64)و ما این قرآن بزرگ را بر تو نفرستادیم مگر برای این که حقیقت را در آنچه مردم اختلاف می کنند روشن کنی و برای اهل ایمان هدایت و رحمت باشی.
82ـ تبلیغ رسالت
«إِنَّ فِی هذا لَبَلاغاً لِقَوْمٍ عابِدِینَ». (انبیاء، 106)این قرآن برای اهل عبادت تبلیغ رسالت خواهد کرد.
83ـ بیدار سازی مردم
«طه * ما أَنْزَلْنا عَلَیک الْقُرْآنَ لِتَشْقی * إِلاَّ تَذْکرَةً لِمَنْ یخْشی * تَنْزِیلاً مِمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَ السَّماواتِ الْعُلی». (طه، 1 تا 3)طه * ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را به زحمت بیفکنی * آن را فقط برای یادآوری کسانی که از (خدا) می ترسند نازل ساختیم.
84ـ مایه هدایت و سعادت
«وَ هذا ذِکرٌ مُبارَک أَنْزَلْناهُ أَ فَأَنْتُمْ لَهُ مُنْکرُونَ». (انبیاء، 50)و این قرآن کتابی است با اندرز و تشکر و برکت بسیار که ما آن را (برای هدایت و سعادت خلق) فرستادیم آیا شما آن را انکار خواهید کرد؟
85ـ پیرو قرآن
«إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکرَ وَ خَشِی الرَّحْمنَ بِالْغَیبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَ أَجْرٍ کرِیمٍ». (یس، 11)اندرزت فقط برای کسی سودمند افتد که پیرو آیات قرآن شده، و در نهان از قهر خدا بر خود بترسد، این چنین کسی را به مغفرت و لطف و کرم خدا بشارت ده.
86ـ راهنما و پند آموز
«ص وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکرِ». (ص،1)ص ـ قسم به قرآنی که پند آموز عالمیان و راهنمای ایشان به معارف و حقایق الهی است.
87ـ یادآورِ خواسته ای الهی
«وَ إِنَّهُ لَذِکرٌ لَک وَ لِقَوْمِک وَ سَوْفَ تُسْأَلُونَ». (زخرف، 44)و بدان که قرآن برای تو و مؤمنان پندآموز و یادآور تمام خواسته های الهی است، و در قیامت از شما نسبت به مسؤلیتی که در برابر قرآن داشتید سؤال می شود.
88ـ جدا کننده حق از باطل
«نَزَّلَ عَلَیک الْکتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَینَ یدَیهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِیلَ مِنْ قَبْلُ هُدی لِلنَّاسِ وَ أَنْزَلَ الْفُرْقانَ». (آل عمران، 3و4)خدایی است که قرآن را به راستی به سوی تو فرستاده، که دلیل راستی کتب آسمانی پیش از او باشد، و قبل از قرآن تورات و انجیل را فرستاد برای هدایت مردم، و کتابی که به طور کامل جدا کننده حق از باطل است فرستاد.
89ـ قرآن، کتابِ شفا برای مؤمنین
«قُلْ هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدی وَ شِفاءٌ وَ الَّذِینَ لا یؤْمِنُونَ فِی آذانِهِمْ وَقْرٌ وَ هُوَ عَلَیهِمْ عَمًی أُولئِک ینادَوْنَ مِنْ مَکانٍ بَعِیدٍ». (فصلت، 44)به آنان بگو این قرآن برای اهل ایمان هدایت و شفاست، و آنان که ایمان نمی آورند گوشهایشان از شنیدن کلام حق سنگین است بر آنها موجب کوری و جهل و گمراهی است و آن مردم از مکانی بسیار دور (از سعادت و ایمان) به این کتاب دعوت می شوند.
90ـ نزول قرآن بر کوه
«لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیةِ اللَّهِ وَ تِلْک الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَفَکرُونَ». (حشر، 21)(ای رسول) اگر ما این قرآن عظیم الشأن را (به جای دلها خلق) بر کوه نازل کردیم مشاهده می کردی که کوه از ترس خدا خاشع و ذلیل متلاشی می گشت و این مثال را (در قرآن) برای مردم بیان می کنیم باشد که اهل عقل و فکرت شوند.
اوصاف قرآن
91ـ یادآورِ خواسته های الهی
«وَ إِنَّهُ لَذِکرٌ لَک وَ لِقَوْمِک وَ سَوْفَ تُسْأَلُونَ». (زخرف، 44)و بدان که قرآن برای تو و مؤمنان پندآموز و یادآور تمام خواسته های الهی است، و در قیامت از شما نسبت به مسؤلیتی که در برابر قرآن داشتید سؤال می شود.
92ـ فرقان
«تَبارَک الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ لِیکونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیراً». (فرقان، 1)زوال ناپذیر است و پر برکت است کسی که قرآن را بر بنده اش نازل کرد تا جهانیان را انذار کند (و از عذاب و کیفر الهی بترساند).
93ـ رحمت
«وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ». (اسراء، 82)و ما آنچه که از قرآن فرستیم شفای دل و رحمت الهی برای اهل ایمان است.
94ـ نور
«یا أَیهَا النَّاسُ قَدْ جاءَکمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّکمْ وَ أَنْزَلْنا إِلَیکمْ نُوراً مُبِیناً». (نساء، 174)ای انسانها! برای راهنمایی شما، از جانب خدا برهانی محکم آمد و آن رسول و معجزات اوست و نوری تابان برای شما فرستادیم.
95ـ ارشاد
«یهْدِی إِلَی الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ». (جن، 2)(این قرآن مردم را) به راه خیر و صلاح هدایت می کند، بنابراین ما به آن ایمان آوردیم.
96ـ شفا
«یا أَیهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْکمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکمْ وَ شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ وَ هُدی وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ». (یونس، 57)ای مردم! به تحقیق آمد شما را پند و موعظه از جانب پروردگارتان و درمان آنچه در سینه هاست و هدایت و رحمت برای مؤمنین.
97ـ حکمت
«ذلِک نَتْلُوهُ عَلَیک مِنَ الْآیاتِ وَ الذِّکرِ الْحَکیمِ». (آل عمران،58)این سخنان که بر تو می خوانیم، از آیات الهی و ذکر حکمتهای خداوند حکیم است.
98ـ بشارت
«وَ نَزَّلْنا عَلَیک الْکتابَ تِبْیاناً لِکلِّ شَی ءٍ وَ هُدی وَ رَحْمَةً وَ بُشْری لِلْمُسْلِمِینَ». (نحل، 89)
ما بر تو قرآن را فرستادیم، تا حقیقت هر چیز را بیان کند و راه حق را از باطل بنماید و برای مسلمانان هدایت و رحمت و بشارت باشد.
99ـ مُهَیمِن
«وَ أَنْزَلْنا إِلَیک الْکتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَینَ یدَیهِ مِنَ الْکتابِ وَ مُهَیمِناً عَلَیهِ». (مائده، 48)همانا ما نازل کردیم به سوی تو کتاب را به حق، که تصدیق کننده کتابهای پیش است و نگهبان آنها.
100ـ موعظه
«هذا بَیانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدی وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِینَ». (آل عمران، 138)این قرآن بیان خواسته های حق برای مردم، و هدایت و اندرز برای متّقین است.
101ـ مُبین
«طس تِلْک آیاتُ الْقُرْآنِ وَ کتابٍ مُبِینٍ * هُدی وَ بُشْری لِلْمُؤْمِنِینَ». (نمل، 1و2)این آیات قرآن و کتاب روشن خداست * که هدایت و بشارت برای اهل ایمان است.
102ـ نزول قرآن در ماه مبارک رمضان
«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدی لِلنَّاسِ وَ بَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ». (بقره،185)(روزه در چند روز محدود) ماه رمضان است، ماهی که قرآن برای راهنمایی مردم و نشانه های هدایت، و فرق میان حقّ و باطل، در آن نازل شده است.
103ـ هدی
«ذلِک الْکتابُ لا رَیبَ فِیهِ هُدی لِلْمُتَّقِینَ». (بقره، 2)این کتاب بی هیچ شک راهنمای پرهیزکاران است.
104ـ حق
«وَ یرَی الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِی أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبِّک الْحَقُّ وَ یهْدِی إِلی صِراطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ». (سباء، 6)می بینند کسانی که دارای علم اند آنچه به سوی تو از جانب پروردگارت نازل شده حق است و هدایت می کند به راه خداوند عزیز و حمید.
105ـ میزان بین مردم
«لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکتابَ وَ الْمِیزانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ». (حدید، 25)به تحقیق فرستادیم پیامبران خود را با دلایلی روشن و فرو فرستادیم با آنان کتاب و ترازو تا مردم به عدالت برخیزند.
106ـ فصیح بودن قرآن
«وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فِی هذَا الْقُرْآنِ لِیذَّکرُوا وَ ما یزِیدُهُمْ إِلاَّ نُفُوراً». (اسراء، 41)و ما این قرآن را به انواع سخنان فصیح و بلیغ نیکو بیان کردیم تا خلق متذکر شوند و از این پند گیرند و (لیکن بدان را) به جز نفرت و شقاوت حاصلی نیفزود.
107ـ کتابِ حق
«إِنَّا أَنْزَلْنا عَلَیک الْکتابَ لِلنَّاسِ بِالْحَقِّ فَمَنِ اهْتَدی فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یضِلُّ عَلَیها وَ ما أَنْتَ عَلَیهِمْ بِوَکیلٍ». (زمر، 41)همانا ما نازل کردیم بر تو کتاب را برای مردم به حق. پس کسی که هدایت یافت به نفع اوست و آن که گمراه شد پس همانا به زیان اوست و تو کارگزار آنان نیستی.
108ـ سخن رسا
«هذا بَلاغٌ لِلنَّاسِ وَ لِینْذَرُوا بِهِ وَ لِیعْلَمُوا أَنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ لِیذَّکرَ أُولُوا الْأَلْبابِ». (ابراهیم، 52)این سخن رسایی است برای مردم و برای آنکه بدان بیم داده شوند و برای آن که بدانند که جز خدای یکتا خدایی نیست و تا خردمندان پند گیرند.
109ـ قرآن عظیم الشأن
«إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیک الْقُرْآنَ تَنْزِیلاً». (دهر، 23)ای رسول، محقّقاً ما این قرآن عظیم الشأن را بر تو فرستادیم.
110ـ حفاظت از قرآن
«إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ». (حجر، 9)این ذکر فرو فرستاده ماست، و ماییم که او را از هر حادثه حفظ می کنیم.
