پس از دوران دفاع مقدس و با ورود هواپیماهای ایلوشین به کشورمان پایگاه هوایی شیراز به محل اصلی استقرار این هواپیماها تبدیل شد و از آن زمان به بعد، اورهال هواپیماهای C-130 و ایلوشین نیروی هوایی در این پایگاه هم، انجام می‌شود.
برای سوال اول بفرمایید که اینجا دقیقا کجاست و چه کاری انجام می‌شود؟
- سرهنگ آزاد مهر: اینجا بخش اورهال (باز آماد) هواپیماهای ترابری C-130 پایگاه هوایی شهید دوران نهاجا است. این هواپیما باید هر سال یک بار مورد بازبینی و اورهال قرار گیرد که معمولا این پروسه 6 ماه به طول می‌انجامد.
در اورهال دقیقا چه کاری انجام می‌شود؟
- سرهنگ آزاد مهر: در اورهال تمامی پنل‌های هواپیما باز شده و بازدیدهای خاصی از هواپیما مانند بازدیدهای ان دی آی، بازدیدهای ظاهری و نهایتا هواپیما مورد کروژن زدایی و رنگ آمیزی قرار می‌گیرد.
در اورهال معمولا چه قطعاتی از هواپیما تعمیر و یا تعویض می‌شود و آیا موتور هواپیما هم مورد تعمیر و یا تعویض قرار می‌گیرد؟
- سرهنگ آزاد مهر: موتور هواپیما شامل پروسه اورهال نمی‌شود. بازدید موتور هواپیما بر اساس ساعت پرواز انجام می‌شود. گاهی ممکن هواپیما وارد اورهال شود ولی موتورهایش هنوز به ساعت پرواز مورد نظر نرسیده باشد. موتورهای هواپیمای C-130 بعد از 3500 ساعت پرواز مورد اورهال قرار می‌گیرد. اورهال موتورهای این هواپیما توسط شرکت یاشی و فرماندهی آماد نهاجا انجام می‌شود.
آیا توان تعمیر و اورهال موتورهای این هواپیما در داخل کشور وجود دارد؟
- سرهنگ آزاد مهر: تعمیر و اورهال موتورهای این هواپیما در داخل کشور انجام می‌شود. تمام اورهال هواپیماهای C- 130 در داخل کشور انجام می‌شود.
بیشتر، کار روی کدام قطعات است که کار را برای شما سخت می‌کند؟
- سرهنگ ناصری: کار ما اورهال کردن هواپیماست. هر چهار سال یک بار چه هواپیما پرواز کرده باشد چه پرواز نکرده باشد، برای تعمیر و اورهال زمینگیر می‌شود. در اورهال نزدیک به 24 مرحله روی این هواپیما انجام می‌شود. این مراحل از این کامینگ وارد هواپیما می‌شود و تا می‌رسیم به بدنه هواپیما، کنترل فرامین، لندینگ گیرها و این قسمت تماما دی‌پنل می‌شود تا ما بازدید اصلی را شروع کنیم. قطعات بازشده توسط شعبه (NDI) مورد ترک یابی قرار می‌گیرد. کار این شعبه این است که قسمت‌های اصلی و حساس هواپیما مانند ارابه فرود هواپیما ستون اصلی، سکان‌های عمودی و افقی هواپیما را مورد ترک یابی قرار می‌دهد.
پس از این مرحله، اگر ایرادی بود آن را برطرف کرده و تعمیر می‌کنیم. پس از آن نوبت تنظیم سیستم کنترل فرامین هواپیما و قطعات مختلف آن می‌رسد. پس از طی تمامی این مراحل، هواپیما در اختیار گردان نگهداری قرار می‌گیرد. بسته به ایراداتی که هواپیما دارد بین 6 تا 8 ماه پروسه اورهال آن طول می‌کشد.
آیا این مدت زمان با استاندار جهانی مطابقات دارد؟
- سرهنگ ناصری: الان همتای ما شرکت یاشی در تهران مشغول اورهال این هواپیما است. ما پیش از انقلاب در این پایگاه اورهال انجام نمی‌دادیم اما پس از انقلاب و از سال 1374 مبنای اورهال را در این پایگاه گذاشتیم و تاکنون حدود 40 هواپیما را در شیراز اورهال کردیم.
البته مواردی هم بوده است که بنا به نیاز این هواپیما را در مدت زمان 4 ماه اورهال کردیم که یک رکورد محسوب می‌شود.
تاکنون شده است که در فرآیند اورهال به قطعه‌ای بر بخورید که نتوانید آن را تعمیر کنید؟
- سرهنگ ناصری: خیر. اورهال یعنی انجام کارهای سنگین روی هواپیما. مثلا شده است که ما بال هواپیما را تعویض کرده‌ایم و یا تعمیر سنتروینگ هواپیما را انجام داده‌ایم.
قبل از انقلاب هم این امکان وجود داشت که نیروهای ایرانی هم در حوزه تعمیرات سنگین هواپیما وارد شوند؟
- سرهنگ ناصری: قبل از انقلاب، قطعات تامین می‌شد و ما کارمان را انجام می دادیم. اما ما در سطح نیروی هوایی مجاز به انجام اورهال نبودیم. این کار در صنایع هوایی یاشی و با کمک مستشاران آمریکایی انجام می‌شد.
نیروهایی که الان کار اورهال را انجام می‌دهند کجا آموزش دیده‌اند؟
- سرهنگ ناصری: اورهال یک برنامه خاص خودش را دارد. ما کارت‌ها و کتاب‌های مورد نیاز را از شرکت یاشی تهیه کردیم. یکسری از نیروها در شرکت یاشی آموزش دیده‌اند و پس از آن نیروهای دیگر را آموزش داده‌اند. جوانان در کنار ما کار می‌کنند و ما هم بر کار آنها نظارت می‌کنیم.
این دفترچه ها چیست؟
- سرهنگ ناصری: به این کارت‌ها ورک کارت( work card) می‌گویند. این کارت‌ها مشخص می‌کند که اورهال هواپیما از چه مرحله‌ای شروع شده و در چه جایی پس از اتمام پرواز آزمایشی تمام می‌شود؛ این کارت‌ها توسط شرکت سازنده تعریف شده است.
البته این چک لیست‌ها به مرور زمان و با توجه به تجریبات نیروها به روز شده است، به صورتی که ما حدود 140 کارت به چک لیست‌های این هواپیما اضافه کرده‌ایم. مثلا هم اکنون در هواپیماهایی که در حال اورهال هستند نیز با توجه به ایرادات جدیدی که در آنها بوجود می‌آید و تجربیات نیروها، تعداد جدیدی کارت اضافه خواهد شد.
قطعات مورد نیازتان را از کجا تامین می‌کنید و آیا آنها ساخت داخل هستند؟
- سرهنگ آزاد مهر: در پایگاه قسمتی به نام جهاد خود کفایی وجود دارد و خدمات فنی قائم که با کمک شرکت‌های بخش خصوصی و دانشگاه‌های کشور قطعات مورد نیاز را تامین می‌کنند. معمولا در حوزه بدنه تاکنون پیش نیامده است که به قطعه‌ای نیاز داشته باشیم و در تهیه آن با مشکل مواجه شده باشیم. اما در قطعات الکترونیک موضوع متفاوت است و در صنایع الکترونیک ساخته می‌شود.
پس می‌شود اینطور گفت که آنچه شرکت سازنده در حوزه مصرفی ساخته بود الان تماما ایرانی است؟
- سرهنگ آزاد مهر: بله، این قطعات تماما ایرانی است. بسیاری از سیستم‌های ناوبری قدیمی هواپیما امروز تغییر یافته است. البته تامین این قطعات در حوزه ناوبری توسط فرماندهی آماد نهاجا انجام می‌شود و این سیستم‌ها کاملا ایرانی است.
در حوزه سیستم اویونیک و الکترونیک هواپیما چه اقداماتی انجام می‌دهید؟
- سرهنگ زینل زاده: در حوزه الکترونیک اکثر کارها را نیروهای خودمان انجام می‌دهند و در بعضی قسمت‌ها مانند بروز رسانی سیستم رادیویی هواپیما با تهران هماهنگ می‌شویم و آنها کار را انجام می‌دهند و در حوزه‌هایی مانند رادیو و رادار هواپیما هم ارتقاهایی انجام شده است و با سیستم‌هایی قدیمی فرق می‌کند.
رادار این هواپیما هم مورد ارتقا قرار گرفته است. البته رادار این هواپیما کاملا تعویض نشده بلکه قطعاتی از آن تعویض شده‌اند. قبلا رادار این هواپیما لامپی بوده که امروزه دیگر اینگونه نیست. البته این توان در داخل پایگاه وجود دارد. الان رادار ساخته شده توسط کارکنان پایگاه روی یکی از هواپیماهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد که قابل استفاده روی C- 130 هم هست.
اگر امروز رادار هر کدام از این هواپیماها مشکلی پیدا کند رادار بومی جایگزین داریم؟
- سرهنگ آزاد مهر: بله. الان این رادار ساخته شده و چند سالی است که در حال استفاده است.
شما در فرآیند کارهایی که انجا می‌دهید تاکنون از تیم‌های دانشگاهی و شرکت‌های خصوصی کمک گرفته‌اید؟
- سرهنگ آزاد مهر: از کانال خدمات فنی پایگاه نمایشگاه‌هایی برای عرضه توانمندی‌های شرکت‌ها زده می‌شود تا آنها بتوانند قابلیت‌های خود رابه نمایش بگذارند.
اگر در اروهال بدنه مشکلی پیش بیاید چه کار می‌کنید؟
- سرهنگ آزاد مهر: توانمندی این کار هم وجود دارد. در یکی از هواپیماها که آتش گرفته بود تمام بدنه از نو ساخته شد و مشکلی از نظر تعمیر بدنه نداریم. در اورهال کار اصلی روی بنده هواپیما و بال انجام می‌شود و ما در این حوزه هیچ مشکلی نداریم. البته بحث رده بندی سوانح هم وجود دارد.
در سوانح سنگین که میزان صدمات زیاد است با همکاری شرکت اوج نهاجا اورهال انجام می‌شود اما اینکه نیاز باشد برای تعمیر به شرکت سازنده و یا کشورهای خارجی مراجعه کنیم چنین چیزی وجود ندارد. تمام کار در این قسمت نوسط نیروهای داخلی انجام می‌شود.
در تعمیراتی که انجام می‌دهید آیا شده که به مشکلی بربخورید که از کشورهای دارنده این هواپیما کمک فنی و تخصصی بخواهید؟
- سرهنگ آزاد مهر: خیر. تا به حال چنین چیزی را نداشته‌ایم.
- سرهنگ ناصری: سنتروینگ، کابین، ارابه‌های فرود و سایر قطعات هواپیما را که تعمیر کرده‌ایم، قطعاتش را خود بچه‌های ما ساخته‌اند. البته قطعاتی که ساخته می‌شود ابتدا توسط ما آزمایش می‌شود و پس از آن که ما تایید کردیم آن قطعه به تولید می‌رسد. بارها شده قطعاتی را ساخته‌اند که در ابتدا مورد تایید ما نبوده است و پس از رفع ایرادات توسط ما بکار گیری شده است.
هواپیمایی هم داریم که قابل استفاده نباشد و بخواهید از قطعات آن استفاده کنید؟
- سرهنگ آزاد مهر: این موضوع یک تعریف خاص دارد. برخی هواپیماها هستند که آن را سانحه سخت (کرش) اعلام می‌کنند که در این صورت برخی قطعات هواپیما که از قطعات اصلی نباشند قابل استفاده هستند آن هم با مجوزهای خاص.
شما روی سوانح هم بررسی می‌کنید؟
- سرهنگ آزاد مهر: معمولا تیم‌های بررسی سانحه داریم که ترکیبی از نفرات پروازی و فنی هستند. بله ما این کار را انجام می‌دهیم.
تیم‌هایی برای انجام ارتقا لازم روی هواپیما هم دارید؟
- سرهنگ آزاد مهر: نیازمندی‌هاست که این ارتقاها را پیش می‌آورد. مثلا در بحث سوخت رسانی چون هواپیماهای سوخت رسان را در اختیار داریم روی این موضوع برای C- 130 کار نشده است و C-130 هم توان سوخت رسانی به بالگرد را دارد اما اگر نیاز باشد توان انجام این کار را داریم. در حوزه پرتاب بمب ازC- 130 بر اساس نیازی که احساس شد این کار انجام شد و این ارتقا هم در پایگاه مهرآباد صورت گرفت.
الان چند هواپیما در دست تعمیر دارید؟
- سرهنگ آزاد مهر: یکی از هواپیماهای ما در حدود 85 درصد است یکی هم در حدود 60 درصد است و چند هواپیمای دیگر را هم در دست اورهال داریم.
تا به حال شده که اروهال یک هواپیما به جایی برسد که نیاز به کار 24 ساعته داشته باشد؟
- سرهنگ آزاد مهر: در مراحل آخر اورهال، کار 24 ساعته انجام می‌شود. وقتی اورهال به یک بخش‌هایی که می‌رسد سازمان روی آن هواپیما حساب می‌کند به همین خاطر اواخر اورهال کار 24 ساعته انجام می‌شود. البته برخی مواقع هم بوده است که به دلیل برطرف نشدن برخی نیازمندی‌ها، کار با تاخیر انجام شده است.
تاکنون کشورهای استفاده کننده این هواپیما از شما در خواست کمک کرده‌اند؟
- سرهنگ آزاد مهر: معمولا این مراودات با بیرون را شرکت‌هایی مانند یاشی دارند و چند سال پیش برای چند کشور آفریقایی این کار را کردند که نیروهای ما هم به صورت مامور با آنها رفتند. ولی اینکه مستقیما از پایگاه رفته باشند نه چنین چیزی نبوده است.
می‌شود گفت که دانش اورهال C-130 را به صورت بومی در اختیار داریم؟
- سرهنگ آزاد مهر: اگر این توانمندی را نداشته باشیم در یک پروسه 4 ساله زمینگیر می‌شویم. این کار طی سالیان متمادی در حال انجام است و هر روز هم بهتر شده است. بعد از اتمام زمان 4 سال، هیچ کس مجاز نیست که این هواپیما را از زمین حتی در مواقع اضطراری بلند کند.
قرار است نیروهای جوان توسط پیشکسوتان آموزش ببینند؟
- سرهنگ آزاد مهر: در کنار پیشکسوتان نیروهای جوان هم آموزش می‌بینند. هر کدام از پیشکسوتان یک تیم دارند که پس از آموزش نیروهای جوان در آنها بکارگیری می‌شوند.
