خبرگزاری فارس: محمد حقی مدیر انتشارات کتابستان معرفت در گفتگو با خبرنگار کتاب و ادبیات درباره گرانی سرسام‌آور کاغذ در حوزه چاپ و نشر کتاب و راهکار مقابله با آن اظهار داشت: مسئله‌ای که در حال حاضر با آن درگیر هستیم این است که کاغذی که در نمایشگاه کتاب با قیمت 80 هزار تومان تهیه می‌کردیم، الان در بازار 260 یا 270 هزار تومان تهیه می‌کنیم، یعنی با این هزینه‌های تولید تقریبا باید قیمت کتاب را دو برابر می‌کردیم.
* تدبیر کتابستان معرفت برای خرید راحت مردم
وی تصریح کرد: ما به عنوان ناشر با این مشکل مواجهیم، ولی محصول ما باید توسط مخاطب خرید شود، در این جهات و برای اینکه با عدم فشار به مخاطب مواجه نشویم از سودحاصل از چاپرا به حداقل رساندیم.
به گفته این ناشر، تلاش کردیم فشار روی قیمت کتاب را بکاهیم. منطق بازار می‌گفت: باید افزایش 100 درصدی داشته باشیم، اما ما تنها 25 درصد قیت کتاب‌هایمان را افزایش دادیم، از سوی دیگر راه جدیدی را مدنظر قرار دادیم و آن اینکه تغییری در قطع برخی آثارمان ایجاد کنیم.
مدیر کتابستان معرفی یادآرو شد، در واقع قطعی که برای یک کتاب 900 صفحه‌ای رقعی بود را با ویراست جدید و صفحه آرایی دوباره تغییر دادیم تا این بار با قطع وزیری و قیمت کمتر عرضه شود؛ بنابراین راهکار دوم ما تغییر در قطع برخی کتاب‌ها بود تا در قیمت‌ها شاهد کاهش باشیم.
* مدتی کاغذ پیش خرید کردیم
حقی در پاسخ به این سوال که پس از نمایشگاه کتاب کاغذ را چطور تهیه کردید؟ مشکلات چه بود، گفت: پس از نمایشگاه کتاب تقریبا قیمت‌ها از 80 به 120 و 160 و 200 و 260 برای کاغذ رسیدیم، البته در پارتی 300 بند از یکی از واردکنندگان با قیمت مناسب خریدیم، اما این میزان یک سوم تولید ما بود و کفاف دهنده نبود، اما مسئله این است کاغذ بالک که مورد مصرف ماست، این نوع کاغذ به سختی یافت می‌شود برای همین در مدتی اقدام به پیش خرید کردیم و دو ماه بعد کاغذهایمان را تحویل گرفتیم، چون قیمت در این صورت پایین‌تر بود ناچار شدیم دو ما انتظار بکشیم، اما الان 30 کتاب آماده داریم که یا مراحل آماده سازی را می‌گذراند و یا در مرحله چاپ هستند، ولی متاسفانه کاغذ نیست یا با قیمت بالا در بازار موجود است.
* برخی از تکنیک‌های سرمایه‌داری استفاده می‌کنند تا سود بیشتر ببرند
وی با بیان اینکه ارز اختصاص یافت به واردکنندگان هم مشخص است، بنگاه‌ها هم مشخص هستند، اما گویا این میان اراده‌ای برای برخورد از سوی سازمان تعزیرات و ارشاد نیست، گفت: همه چیز در سایت‌ها و فضای مجازی مشخص است، برآورد‌ها می‌گوید تا یک سال و نیم آینده کاغذ داریم، اما، چون اراده‌ای بر برخورد نیست، دارنده کاغذ از تکنیک‌های سرمایه‌داری استفاده می‌کند و کالای خویش را برای افزایش تقاضا نگه می‌دارد، تا کالا گران شود بعضا از عنوان «مهارت» هم برای آن استفاده می‌شود، الان به نظر من کاغذ باید بندی 120 تومان باشد، تمام عناصر وارد کننده هم سود ببرند دست آخر باید با 120 تومن به دست مصرف کننده برسد.
* سلطان کاغذ داریم
حقی با اشاره به اینکه کسی نیست که با دلال‌ها مقابله کند، تصریح کرد: اینکه الان کاغذ با قیمت 250 تومن عرضه می‌شود نشان از عدم نظارت دارد، معتقدم همانطور که در سکه و طلا سلطان سکه داشتیم در بازار کاغذ هم با سلطان کاغذ مواجهیم. چون قصد دارند سودشان را بالا ببرند.
به گفته حقی، ما هیچ کاغذ وارداتی با ارز آزاد به ایران نداریم، کاغذ با ارز آزاد بندی 260 تومان می‌شود، در حالی که وارداتی با ارز آزاد اتفاق نیفتاده است؛ در واقع افراد با ارز دولتی کاغذ خریداری کرده‌اند، اما با ارز آزاد آن را به بازار تزریق می‌کنند.
* به میزان نیاز ناشر به او کاغذ بدهند
وی در پاسخ به اینکه سامانه‌ای که وزارت ارشاد برای ثبت نام ناشران در نظر گرفته تا چه میزان کمک کننده خواهد بود، توضیح داد: در این مسیر راستی آزمایی سخنان ناشر موثر است، ناشر اعلام می‌کند من این تعداد کتاب دارم، با این تیراژ و این تعداد صفحه بنابراین این میزان کاغذ نیاز دارم، اگر سخن ناشر راستی آزمایی شود و به اندازه به او تخصیص یابد می‌تواند کنترل کننده باشد.
* ناشری 300 بند نیاز داشت، ولی 1000 بند کاغذ گرفت!
وی به جداول منتشر شده از سوی وزارت ارشاد اشاره کرد و توضیح داد: روز گذشته جدول منتشره ارشاد را دیدم، در این جدول فردی اعلام کرده این تعداد، کتاب با این میزان صفحه چاپ می‌کنم، اما میزان تخصیص یافته کاغذ به او سه برابر احتیاجش است! (میزان مصرف 300 بند است در حالی که 1000 بند به او داده شده) از سوی دیگر ناشری مصرف زیادی دارد، ولی یک سوم نیاز واقعی‌اش کاغذ به او داده‌اند که ناچار است از بازار آزاد تهیه کند. در اینجا باز هم نابسامی را خواهیم داشت.
مدیر انتشارات کتابستان معرفت با تاکید بر این مهم که ناشر در قیمت‌گذاری و هزینه تولید باید به وحدت رویه برسد، بیان داشت:، اما اگر با دو قید یاد شده کاغذ تخصیص یابد، می‌توانیم بازار را کنترل کنیم، و از مبادی ورودی می‌توانیم کاغذ را تامین و نظارت داشته باشیم، در این صورت نیاز به بازار آزاد نداریم، طبیعتا وقتی در بازار آزاد درخواست کم شود دلال هم قیمت خود را کاهش می‌دهد.
* عادت به مطالعه با کتاب کاغذی است، اما ممکن است در آینده فرزندانمان ما به سمت دیجیتال بروند
این ناشر برگزیده در ادامه درباره روش‌های نوین دیجیتال و کتاب‌های الکترونیک افزود: دوره‌ای در امریکا رشد دو سه درصدی در نسخ دیجیتال را شاهد بودیم، سه، چهار سالی این قصه ادامه یافت، ولی دوباره کتاب کاغذی بالا آمد، گویا تازگی فضای دیجیتال برای مخاطب جذابیت داشت و او را به سمت خود می‌کشاند، اما نمی‌توان 400 صفحه کتاب را با موبایل مطالعه کرد، برآورد بنده برای آثار دیجیتال و فن آوری‌های نوین این است که زمانی که نسل دیجیتال به ساحت مطالعه برسد این اتفاق می‌افتد. نسل دیجیتال یعنی نسلی که همه کارهایش را در فضای دیجیتال انجام می‌دهد.
حقی با بیان اینکه آشنایی با فضای دیجیتال چند سالی است با موبایل‌های هوشمند مورد استقبال و استفاده است، گفت: جامعه کتابخوان ما از 15 تا 70 سال هستند، اما جامعه تربیت شده بیست سال به بالا هستند، ولی این گروه، اما با این فضا تربیت نشده‌اند، عادت به مطالعه شان با کتاب کاغذی است، اما ممکن است برای نسل بچه‌های ما این امر رخ دهد، چرا که بازی‌هایشان در حال دیجیتال شدن است‌و ممکن است آینده مطالعاتی خود را در فضای دیجیتال پیگیری کنند، اما این برنامه‌ها تاثیری تا ده سال آینده در کتاب کاغذی ایجاد نمی‌کند.
وی افزود: بخاطر افزایش قیمت‌ها ما احتمالا با کاهش عناوین و کاهش تیراژ به شکل جدی مواجه خواهیم شد، چرا که ناشر سعی می‌کند کتابی را چاپ کند که بداند مزیت‌های اقتصادی خواهد داشت، چون پول محدود دارد، کتابستان معرفت هم ناچار به انتخاب کتاب‌هاست.
* گرانی کتاب مراجعه به کتابخانه‌های شخصی و عمومی را افزایش می‌دهد
وی به افزایش قیمت خرید و عدم افزایش قدرت خرید مردم اشاره کرد و گفت: وقتی قیمت کتاب بالا می‌رود، اما قدرت خرید جامعه کتابخوان افزایش نیافته است این عدم همسانی در تیراژ نمایان می‌شود، از این رو ناشر به سوی موج دویست و 150 تایی کتاب می‌رود.
به گفته این ناشر، با اطلاع رسانی درباره تازه‌های نشر احتمال دارد مراجعه به کتابخانه‌ها افزایش یابد از سوی دیگر مراجعه به کتابخانه شخصی هم بیشتر شود. هر فردی در کتابخانه‌اش کتاب‌های خوانده نشده دارد، وقتی نمی‌تواند کتاب بخرد سراغ کتاب‌های گذشته می‌رود. پس در صورت گرانی کتاب هم مراجعه به کتابخانه‌های شخصی و عمومی افزایش می‌یابد.
* ناشران تراز مثبت به سمت تراز منفی در حال حرکت هستند
وی در ادامه سخنانی پیرامون آینده نشر و جامعه ناشر هم داشت و توضیح داد: این مسئله به آینده مربوط نیست، باید از زمان حال سخن گفت، در حال حاضر شاهدیم ناشران تراز مثبت به سمت تراز منفی در حال حرکت هستند، در بحث‌های اقتصادی هم دچار افول می‌شوند. از آنچا که نشر قلب تپنده و پرشور نیست ناشری که کار نمی‌کند دیگر به چشم نمی‌آید او ورشکست شده و کتاب جدید منتشر نمی‌کند، چاپ مجدد ندارد و...، ولی مانند شرکت‌اقتصادی اعلام ورشکستگی نمی‌کند.
حقی تصریح کرد: خانه کتاب از ناشرانی که طی دو سال گذشته کتاب منتشر نکرده یا تنها در قیاس با گذشته تنها دو اثر منتشر کرده‌اند آماری را منتشر کند تا بدانیم مسئله صحت دارد، ناشر باید مثلا این تعداد کتاب چاپ مجدد و چاپ اولی در کارنامه داشته باشد در حالی‌که می‌بینیم برخی ناشران اینگونه نیستند و تنها دو یا سه کتاب دارند.
