روابط ایران و عراق در سایه تحریم‌های آمریکا

به گزارش المانیتور، وضع دوباره تحریم های آمریکا تهران را مجبور کرده به دنبال راه هایی برای کاهش تاثیرات منفی آن باشد. طبق گفته مقامات ایرانی، یکی از این استراتژی ها افزایش روابط و تجارت با همسایگان است.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم، این کار برای ایران تازه نیست. سیاست ایران همواره گسترش روابط با همسایگان خود بوده است. روابطی مانند سرمایه گذاری در افزایش اتکاء متقابل به انرژی .ولی در گذشته پایه اساسی سیاست منطقه‌ای بیشتر بر ملاحظات امنیتی استوار بود، این بار تجارت و دلایل اقتصادی را هم شامل می شود. ولی این استراتژی در چند جنبه با چالش روبرو است. در واقع معاون رئیس اتاق بازرگانی ایران_چین، مجیدرضا حریری، اخیراً از استراتژی تمرکز بر همسایگان مستقیم انتقاد کرد و به درگیری‌ها و اختلافات بین ایران و برخی از این همسایه ها اشاره کرد .

ولی تهران می‌تواند از تجارت و سرمایه‌گذاری‌های نزدیک‌تر با چند تا از همسایگانش سود ببرد. بهترین آنها روابط ایران با عراق است .

اغراق نیست که بگوییم روابط ایران و عراق قابل ملاحظه ترین محور منطقه‌ای در غرب آسیا است. این دو کشور 8 سال در دهه 1980 در زمان ریاست جمهوری صدام حسین با هم جنگیدند ولی توانستند ارتباطی منحصر به فرد شامل گسترش روابط اقتصادی برقرار کنند. در واقع در هفت ماه اول سال شمسی، عراق مهمترین بازار صادرات غیرنفتی ایران بود (6 میلیارد دلار) .

ایران و عراق نه تنها بیشترین مرز مشترک را با هم دارند، بلکه نزدیکی های فرهنگی، قومی و مذهبی هم بینشان وجود دارد. در حالی که وجود ذخایر وسیع هیدروکربن می تواند دلیلی برای رقابت این دو کشور باشد، ولی تاحالا بخش انرژی این دو را به هم نزدیک تر کرده است. مخصوصاً اینکه ایران منابع وسیع گاز طبیعی دارد که عراق برای تولید برق نیازمند آن است .

اهمیت نقش ایران در تامین انرژی عراق برای دولت آمریکا هم شناخته شده است. بنابراین به عراق معافیت 45 روزه برای واردات گاز طبیعی و برق از ایران داده است. این معافیت باید تمدید شود چون جایگزین های محدودی برای صادرات فعلی ایران به عراق وجود دارد. واضح است که در طولانی مدت جایگزینی برای ایران پیدا خواهد شد ولی سوال اینجاست که آیا عراق برای ساکت کردن آمریکا روابط عمیق خود با ایران را به خطر می اندازد؟ تعادل بین این دو برای بغداد سخت است چون به هر دو قدرت نیاز دارد .

ایجاد یک سناریوی برد-برد محدود به برق و گاز طبیعی ایران نمی شود. تعداد زیادی میادین نفتی مشترک وجود دارد که در حال ساخت هستند.هر دو طرف توافق کرده‌اند که مشترکا از این میادین استفاده کنند و در سود آن نیز شریک باشند. این میادین نفتی فرصت خوبی برای ایران است تا بر روی آخرین تکنولوژی های مورد استفاده شرکت های بین المللی در طرف عراقی این میادین مطالعه کند .

علاوه بر بخش انرژی، سرمایه‌گذاری‌های دوطرفه بسیاری هم وجود دارد که روابط دو طرف را محکم‌تر می‌کند. مانند سرمایه گذاری در سایت های مذهبی شیعه در عراق، سرمایه گذاری در مراکز بهداشتی در مناطق مرزی برای جذب توریسم پزشکی از طرف عراق، تاسیس بازارهای مرزی، ....

تمام این واقعیت ها و طرح ها اکنون با وضع دوباره تحریم های آمریکا بر ایران به چالش افتاده است. البته تمام فعالیت ها قابل تحریم نیستند، ولی فعالیت هایی که تحت تاثیر تحریم ها قرار میگیرند، برای عراق چالشی به وجود می آورد که چگونه بین دو طرف تعادل ایجاد کند. سایر کشورهای همسایه مثل ترکیه هم با این چالش روبرو هستند .

آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران در آخرین نشست خود با رئیس جمهور عراق گفت:« یک عراق قوی و مستقل برای ایران اهمیت دارد». این جمله نشان دهنده حساسیت سیاسی این مسئله است. یکی از دلایل این حساسیت این است که ایران هرچه بیشتر برای همسایگانش یک شریک تجاری و منبع انرژی و مرکز تجارت باشد، تحریم آن و نادیده گرفتنش سخت تر می شود .

بنابراین مشخص است که سیاست بیمار ترامپ علیه ایران باعث می‌شود این کشور هر چه بیشتر روابطش با همسایگان را محکم تر سازد .