بازار خودرو پس از افزایش نرخ ارز با افزایش قیمت مواجه شد، البته تنها نرخ ارز در آن تاثیر گذار نبود، بلکه افزایش باعث بهانه‌ای برای خودروسازان شد و آن‌ها در بازاری که تقاضا برای خودرو وجود داشت، عرضه آن را متوقف کردند و این موضوع باعث افزایش قیمت در بازار خودرو شد و این اتفاق فقط به نفع دلالان است. این روزها موضوع افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو مطرح است و خودروسازان به دنبال کسب مجوز افزایش قیمت هستند، اما چند نکته باید مورد نظر قرار گیرد:
1- تجربیات سال‌های گذشته حاکی از آن است که وجود تقاضا مازاد در بازار خودرو نتیجه پایین نگهداشتن قیمت خودرو، عدم عرضه کافی خودرو، تبدیل خودرو از یک کالای مصرفی به کالای سرمایه‌ای، عدم کارکرد فعالیت بازارهای پول و سرمایه و در نتیجه عدم امکان حفظ قدرت خرید مردم از طریق سرمایه گذاری در این بازار‌ها است.
2- با افزایش قیمت دلار از 3800 تومان به 16 هزار تومان و سپس کاهش آن به حدود 11 هزار تومان، حداقل قیمت نهادههای تولیدی مورد استفاده در تولید خودرو که مرتبط با نرخ مرجع ارز هستند، بین دو تا سه برابر شده است و قیمت نهادههای تولید غیرمرتبط با نرخ ارز هم افزایش یافته‌اند. با این تغییرات قیمت نهاد‌ه‌ها، اصرار بر ثابت ماندن قیمت خودرو و به تبع آن قیمت قطعات مورد استفاده در حوزه خودرو منجر به کاهش تولید و در نتیجه تعطیلی واحد‌های قطعه‌ساز می‌گردد.
3- عدم افزایش قیمت خودرو باعث شده تا خودروسازان به عناوین مختلف از جمله عدم امکان تامین قطعات انگیزه‌ای برای تکمیل خودروهای نیمه‌تمام و عرضه آن به بازار نداشته باشند.
4- با توجه به اینکه خودروسازان در زمان ثبت نام هیچ قیمت قطعی را برای خودروهای ثبت نامی اعلام نکرده‌اند، عدم صدور مجوز برای پیش‌فرش بیشتر خودرو توسط هیئت دولت فاقد هرگونه توجیهی است.
5- منظور کردن 15 و یا 18 درصد سود سالیانه توسط خودروسازها برای مبالغ پیش پرداختی خریداران با واقعیت‌های بازار سازگاری نداشته و نیاز است که این نرخ به حدود 22درصد برسد.
6- عدم الزام خودرسازان به پرداخت خسارت تاخیر تادیه (دیرکرد) در صورتی‌که پرداخت‌های آن‌ها به قطعه‌سازها از یک مدت مشخصی بیشتر شود، منجر به اجحاف خودروسازها به قطعه‌سازان می‌شود.
7- عدم تلاش خودروسازان برای تولید صددرصد قطعات خودروهای پرتیراژ زمینه را برای تکرار تحریم و تشدید آن را فراهم می‌کند.
8- فشار به خودروسازها برای فروش املاک و مستغلات غیرمرتبط برای اصلاح ساختار مالی خودروسازان و عدم تحمیل فشار اضافی به سیستم بانکی جهت تامین نقدینگی خوردسازها کاملا ضروری است.
9- مخالفت با تعدیل قیمت خودرو به بهانه فشار به مردم توسط دولت و یا مجلس بیش از آن‌که کمکی به مردم باشد، باعث تعطیلی بیشر قطعه‌سازان و فلج شدن صنعت خودروساز می‌شود.
10- اگر چه کاهش تعرفه واردات خودرو به رقابتی شدن فضای کشور در صنعت خودرو کمک می‌کند، ولی افزایش تقاضا برای واردات خودروهای خارجی منجر به فشار بیشتر به ارز (افزایش تقاضای ارز ) و افزایش قیمت آن می‌گردد و در شرایط فعلی کشور چندان توجیهی ندارد. در این شرایط بهتر است زمینه برای تقویت تولید داخلی و رقابتی شدن فضای کشور با حمایت از تولیدات داخلی انجام شود، البته باید خودورسازان نیز ملزم به افزایش و ارتقاء کیفیت تولیدات خود کنند.
*عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز
