فرادیدl رولیهلاهلا ماندِلا، اولین رئیس جمهور آفریقای جنوبی، بود. رولیهلاهلا در روستایی کوچک در آفریفای جنوبی در سال 1918 زاده شد. معلمش اسم انگلیسی «نلسون» را برای او برگزید. نام او در آفریقا هم نام آشنایی نبود و برگزیدن نام انگلیسی برای کودکان در آن روز‌ها متداول بود. پدر نلسون، عضو شورای پادشاهی مردم تمبو بود و از خانواده‌های ثروتمند به شمار می‌آمد.
ماندلا مبارز بزرگ قاره آفریقا محسوب می‌شود. او در طول 27 سال زندان، که بیشتر آن را در یک سلول در جزیره روبن سپری کرد، مشهورترین چهره مبارزه علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی شد.
زندگی مشترک ماندلا و همسرانش
پشتکار در دستیابی به هدف مشخصه اصلی ماندلا بود، ولی این خصیصه برای شریک زندگی او قابل تحمل نبود. اوه لین، اولین همسر نلسون ماندلا بود. آن‌ها در سال 1944 ازدواج کردند. زندگی زناشویی آن‌ها تا سال 1957 ادامه یافت، اما عدم تمایل اوه لین به فعالیت سیاسی، آن‌ها را از هم جدا کرد.
البته حاصل آن ازدواج دو پسر به نام‌های مادیبا (تمبی) و ماکگاتو و دو دختر که هر دو ماکازیوه نام داشتند، بود که البته دختر اول آنان در 9 ماهگی درگذشت، لذا آنان دومین دختر خود را نیز
ماکازیوه نامیدند.
وینی، همسر دوم ماندلا بود؛ آن‌ها در 1957 با هم ازدواج کردند. وینی برخلاف اوه لین، زنی سیاسی بود و در مبارزه با تبعیض در کنار نلسون ماندلا بود. آن‌ها 38 سال زندگی مشترک داشتند اگرچه به خاطر زندانی شدن نلسون ماندلا سه دهه جدا از هم بودند، زیرا نلسون ماندلا در سال 1963 میلادی به جرم خیانت به کشور دستگیر و به حبس ابد محکوم شد و تا سال 1990 میلادی در زندان باقی ماند. حاصل ازدواج آن‌ها دو دختر بود.
وینی که نام کاملش «نومزامو وینفرد مادیکزلا» بود در غیاب همسر از ستم نیرو‌های آپارتاید بی‌نصیب نماند. برای مدتی در حصر خانگی بود و یکبار هم به شهر برندفورت تبعید شد.
همسر دوم ماندلا، بعد از آن‌که همسرش به حبس ابد محکوم شد، وظایف سیاسی همسر را به عهده گرفت و تبدیل به نماد مقاومت در برابر آپارتاید و قهرمان سیاه‌پوستان آزادی‌خواه شد.
وینی پس از نخستین انتخابات دموکراتیک در 1994 عضو کنگره و پس از آن وزیر هنر و فرهنگ شد. زن و شوهر تا سال 1996 سمبل مبارزه با آپارتاید بودند. در سال 1996 وینی از نلسون جدا شد. آن‌ها پس از جدایی هم در کنار هم بودند و به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداختند.
وینی قربانی اختلاف خانوادگی ناشی از نزاع سیاسی کشور شد. درحالی که شوهرش، ماندلا، به اتهام تروریسم و خیانت در زندان جزیره روبن مشغول گذراندن حبس ابد بود، پدرش به سمت وزارت کشاورزی ایالت «ترانسکی» سفیدپوستان برگزیده شد.
بنابر این، همین اختلافات سیاسی منجر به جدایی آن‌ها در سال 1992 (قبل از پیروزی انقلاب در 1994) شد و سرانجام آن‌ها در 1996 پس از یک رسوایی مالی و آدم ربایی وینی که «شبیر شیخ» معاون «جیکوب زوما» رییس جمهور فعلی و دبیرکل وقت حزب حاکم کنگره ملی آفریقا (ای ان سی) نیز در آن دست داشت، از هم طلاق گرفتند.
گراسا ماشل، سومین و آخرین همسر ماندلاست که در سال 1998 با او ازدواج کرد. گفته می‌شود ازدواج با گراسا تعادل نسبی را در زندگی نلسون ایجاد کرد. گراسا بیوه «سامورا ماچل»، رئیس جمهور سابق موزامبیک و متحد کنگره ملی آفریقا بود که 12 سال پیشتر در سانحه هوایی کشته شد.
جملات نلسون ماندلاماندلا در پایان دادگاه، در خطابه‌اش درباره آرمان‌های مبارزاتی‌اش گفت، در طول زندگی‌ام خود را وقف مردم آفریقا کرده‌ام. مخالف استیلای سفیدپوسان بودم و با استیلای سیاهان نیز مبارزه کرده‌ام. به دنبال آرمان جامعه‌ای آزاد و دموکراتیک بوده‌ام که همه بتوانند در آن در توازن و با فرصت‌هایی برابر زندگی کنند. این آرمان من است که امیدوارم با آن زندگی کرده و بدان دست یابم. اما اگر نیاز باشد آماده‌ام برای این آرمان
بمیرم.
وی جوایز بین‌المللی بسیاری از جمله نشان لیاقت و نشان سنت جان از ملکه الیزابت دوم و نشان آزادی ریاست جمهوری از جورج دبلیو. بوش دریافت کرد. ماندلا وˈاف دبلیو دکلرک آخرین رییس جمهور اصلاح طلب دوره آپارتاید و طرف مذاکره او مشترکا جایزه صلح نوبل را دریافت کردند.
دفتر وکالت ماندلا بدون مدرکنلسون ماندلا دفتر وکالت خودش را داشت، ولی سال‌ها طول کشید تا بتواند
مدرک حقوق اخذ کند. ماندلا از سال 1939 به مدت پنجاه سال، به تناوب در حال تحصیل در رشته‌ی حقوق بود و در حدود نیمی از واحدهایش مردود شده بود.
یک دیپلم دوساله حقوق به اضافه مدرک دانشگاهی‌اش به او اجازه کار می‌داد و در ماه آگوست سال 1952، به همراه اولیور تامبو، اولین دفتر وکالت سیاه‌پوستان در آفریقای جنوبی، به نام ماندلا و تامبو، را در ژوهانسبورگ تأسیس کرد. او نهایتاً در سال 1989 موفق شد که در زندان مدرک حقوق خود را اخذ کند.
پایان زندگی ماندلاماندلا در سال 2004، وقتی که 85 ساله بود، از زندگی سیاسی
کناره‌گیری کرد. بیماری او رشد کرده بود و سلامتی‌اش رو به وخامت نهاده بود. دیگر زمانی رسیده بود که ترجیح می‌داد زمان بیشتری را در کنار خانواده‌اش سپری کند. آنچه ماندلا تا پایان عمر مبارزه با آن را ادامه داد، مبارزه علیه ایدز بود. پسر او، ماکگاتو ماندلا، در 6 ژانویه 2005 در نتیجه ابتلا به ایدز درگذشت.
سرانجام نلسون ماندلا مبارز بزرگ، در روز پنجم دسامبر 2013 در سن 95 سالگی در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی پس از سال‌ها دست و پنجه نرم کردن با سرطان و عفونت ریه به زندگی درخشان خود بدرود گفت.
