خط لوله صلح دروازه ورود به بازار بزرگ انرژی آسیای شرقی/فرصت دوباره ایران برای نقش آفرینی در صادرات گاز

به گزارش اقتصادآنلاین قرار بود در سال 86 قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان در قالب خط لوله صلح امضا شود و تا هند امتداد یابد؛ در همان سال نیز چین اعلام کرد به خط لوله صلح می پیوندد. اما در ابتدای سال 87 هند با پاکستان به مشکلات سیاسی برخورد و به تبع آن اعلام کرد که از خط لوله صلح کناره گیری خواهد نمود. در نتیجه مذاکره گازی ایران و پاکستان ادامه پیدا کرد و اوایل سال 88 بود که قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان میان روسای جمهور دو کشور امضا و در نهایت مقرر شد 1100 کیلومتر از این خط لوله در ایران و 1000 کیلومتر در پاکستان احداث و روزانه 60 میلیون متر مکعب گاز از طریق این خط لوله 56 اینچی به پاکستان صادر شود.

پس از امضای این قرارداد فشارهای آمریکا به پاکستان به منظور لغو قرارداد صادرات گاز ایران به این کشور تشدید شد. با ورود به دولت دهم و حوادث بعد از انتخابات، شرایط صادرات گاز ایران به پاکستان نیز تحت الشعاع این اتفاقات قرارگرفت و آمریکا فشار خود را برای لغو این قرارداد به پاکستان آغاز کرد. اما پاکستانی ها در وهله اول به این فشارها توجه نکردند که در نتیجه آمریکایی ها مجبور شدند با همکاری گروهک های تروریستی منطقه، خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان را که هنوز در مرحله احداث بود در چندین مرحله منفجر کنند.  

آمریکایی ها در وهله دوم رایزنی های خود را با ترکمنستان به منظور صادرات گاز از این کشور به افغانستان، پاکستان و هند معروف به خط لوله تاپی آغاز کردند تا با خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان رقابت کند و حتی مسئولان آمریکایی اعلام کردند که حاضرند هزینه احداث این خط لوله را تامین و وظیفه احداث خطوط لوله را برعهده بگیرند. این اقدمات آمریکا از یک سو و رایزنی با مسئولان پاکستانی از سوی دیگر موجب شد تا تمایل مسئولان پاکستان نسبت به واردات گاز از ایران کاهش پیدا کند بطوریکه در ژوئن سال 2016 دولت وقت پاکستان انجام مذاکرات را متوقف و به تعهدات خود در قبال دولت ایران در این زمینه عمل نکرد. این موضوع درحالی رخ می داد که ایران خط لوله صادرات گاز را تا نزدیکی مرزهای شرقی کشور کشیده بود.

مسائل فوق باعث شد تا ایران موضوع شکایت از پاکستان در این زمینه به دادگاه داوری بین‌المللی را مطرح کند. زیرا بر اساس توافق انجام شده، پاکستان باید به ازای هر روز تأخیر در اجرای تعهدات خود یک میلیون دلار به ایران جریمه پرداخت کند. اما با پیروزی عمران خان در انتخابات پاکستان و تشکیل ولت توسط او، دیدگاه های ایران و پاکستان در خصوص نهایی کردن پروژه مذکور بهم نزدیک شده و در حال حاضر دو دولت آمادگی خود برای از سرگیری انتقال گاز ایران به پاکستان اعلام کرده‌اند و به نظر نمی‌رسد این پرونده به دادگاه بین المللی برود. امید است با تشکیل تیم های کارشناسی قوی در وزارت نفت و وزرات امور خارجه از این فرصت استفاده شود.