به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، مراسم رونمایی از مستند پرتره مرتضی سرهنگی با عنوان «متولد آذر» در حوزه هنری برگزار شد.
بر اساس این گزارش، این مراسم با حضور چهره‌های شاخص فرهنگی برگزار شد.
* مومنی: آقای سرهنگی، هم زمان خود را شناخت و هم به دیگران شناساند
محسن مؤمنی شریف رئیس حوزه هنری اظهار داشت: نزدیک به 30 سالی است که خدمت آقای سرهنگی هستیم، هر سال هم به واسطه همین نزدیکی مطالب فراوانی آموخته‌ایم.
وی با بیان اینکه مرتضی سرهنگی فرزند زمان خویش است، گفت: این نکته مهمی است اگر کسی فرزند زمان خود باشد موقعیتی را که در آن قرار دارد شناخته و دچار اشتباه نمی‌شود بنابراین کارهای بزرگی انجام می‌دهد.
مؤمنی تصریح کرد: انسانی که فرزند زمان خود باشد هویت‌آفرین و هویت‌ساز می‌شود و آقای سرهنگی، هم زمان خود را شناخت و هم به دیگران شناساند.
وی به سال‌های جوانی سرهنگی در سه دهه پیش اشاره کرد و توضیح داد: او در آن زمان اقدام به کاری کرد که کسی اهمیت آن را در آن زمان نمی دانست. او برای شناخت مردم ایران گفت که باید سراغ اسرا برویم و از زبان دشمن مردم خود را بشناسیم. این از فرزند زمان خود بودن ناشی می‌شود.
بیشتر بخوانیم:
* یزدی: ساخت پرتره آقای سرهنگی کار سختی است چون همه او را می‌شناسند
در ادامه این مراسم محسن یزدی مدیر مرکز مستند حوزه هنری در سخنانی اظهار داشت: راضی کردن آقای سرهنگی برای ساخت پرتره با لطایف‌الحیل همراه بود، مسیری طولانی هم برای ساخت طی شد اما خدا را شاکر هستم این مستند جزء افتخارات ما شده است تا بتوانیم از آقای سرهنگی تصویری منسجم ضبط کنیم.
به گفته یزدی، سیدرضا حسینی سازنده این مستند حدود 2 سال درگیر آن بود ولی در این طی طریق، سرهنگی هم لطف کرد و علی‌رغم طولانی شدن کار، همراهی‌های خوبی انجام داد تا این کار به نتیجه برسد قاعدتاً ساخت پرتره آقای سرهنگی کار سختی است چون همه او را می‌شناسند و انتظار دارند کار فوق‌العاده‌ای ساخته شود.
مدیر دفتر مستند حوزه هنری تأکید کرد: آقای سرهنگی گل است، هر چند ما تازه چند سالی است که وارد حوزه شدیم اما در دوره‌ای که سیستم بروکراسی پرورش دهنده خصایص حیوانی آدم‌هاست، در زمانی که افراد زیادی وقتی مدیر می‌شوند حالشان عوض می‌شود، سرهنگی عوض نشد. او آدم عجیبی است.
وی در پایان تأکید کرد: سرهنگی تمام وجودش را وقف کار کرد، برای من منش سرهنگی الهام‌بخش است و الحمدلله در مجموعه‌ای نفس می‌کشم که آقای سرهنگی نفس می‌کشد.
*درویش: دفاع مقدس مُلک مشاع همه ما ایرانیان است/ سرهنگی عیار ادبیات ما است
احمدرضا درویش در این مراسم ضمن اشاره به این مطلب که آقای سرهنگی در سال 32 همزمان با کودتای 28 مرداد به دنیا آمده است بنابراین زندگی‌اش همراه با بحران بوده، تصریح کرد: کار ما فیلمسازی است بنابراین حرف‌هایمان را باید در این قالب بزنیم چه افتخار بزرگی است برای شاگردی که در توصیف معلمش سخن بگوید. معلمی که جایگاهش برای شاگرد بسیار عزیز است چرا که ما رفیق بودیم و هستیم.
درویش در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه نسل ما و نسل بعد از ما عاشق محاسن آقای سرهنگی هستند توضیح داد: در مناسبت‌های مختلف اشاراتی به اهمیت مسئولیت‌های آقای سرهنگی شده است، سه دهه بعد از جنگ مسئولیت‌هایی را عهده‌دار بود حتی رهبر انقلاب هم تأکید بر کارهای مهم در حوزه ادبیات جنگ داشتند و همچنان دارند و حتی در منویاتشان از آقای سرهنگی بارها نام بردند.
وی افزود: وقتی صحبت از ادبیات جنگ و تاریخ شفاهی جنگ می‌شود بار مسئولیت بسیار سنگین بر عهده آقای سرهنگی است و به نظر من نتیجه به محصول کاری است که سرهنگی انجام می‌دهد بنابراین در آینده مشخص خواهد شد همان‌طور که ما در پی کشف شناخت منابع گذشته هستیم و مأخذ را جست‌وجو می‌کنیم، آیندگان هم برای کشف روزگار ما عصر دفاع مقدس دنبال منابع هستند و قطعاً کارهایی که با سماجت آقای سرهنگی صورت گرفته دستمایه‌ای برای فیلمسازان و ادبیات کشور ما می‌شود.
این کارگردان نقبی از دوران مغول تا شکل‌گیری صفویه و ماجراهای پس از آن که مشحون از جنگ‌های مختلف بود زد و گفت: هر آنچه که وجود دارد از آن دوران، برای شناخت آن روزگار اغلب در سفرنامه‌ها نمایان است که اغلب هم خارجی‌ها نوشتند و آنچه از سفرنامه‌ها در دنیا خوانده شده تنها منحصر به چند سفرنامه مخصوص است که مجموعه کرنولوژی، جغرافیای سیاسی، اقتصادی و حوزه‌های مختلف را ثبت کردند، اما ما از مردم آن روزگار مطالب کمی داریم، ما کمتر از مردم کوچه و بازار مطلب می‌خوانیم، اما در دنیای امروز آقای سرهنگی در عصر ارتباطات حرکتی را که با سفرنامه‌های خارجی آغاز شده بود را به روز کرد و درون جامعه برد.
این هنرمند در بخش دیگری از سخنان خود دفاع مقدس را یک عرصه فراگیر در لابه‌لای بخش‌های مختلف اجتماعی دانست و گفت: دفاع مقدس یک عرصه فراگیر در لابه‌لای بخش‌های مختلف اجتماعی است که رخنه کرده و مُلک مشاع همه ما ایرانیان است و سرهنگی مثل فردی که موزه‌داری می‌کند از ذخیره گرانی صیانت می‌کند و همت می‌گمارد تا مطالبی را گردآوری کند که ذخیره ارزشمندی شمرده می‌شود.
درویش گفت: برای من آقای سرهنگی مثل دهخداست ما هر وقت می‌خواهیم از مطلبی مطمئن شویم به فرهنگ‌نامه دهخدا مراجعه می‌کنیم و آقای سرهنگی برای امثال بنده که دغدغه‌مان جنگ است و فراز و فرودهای نمایشی کارها را در عرصه دفاع مقدس حتماً باید از ادبیات شفاهی جنگ بگذرانیم از مدیریت او استفاده می‌کنیم او عیار ادبیات ما است و ذخیره بزرگی در حوزه ادبیات جنگ و دفاع مقدس شمرده می‌شود.
* شهاب مرادی: مستندات پخش نشده از جنگ را تحلیل و پخش کنید
حجت‌الاسلام شهاب مرادی هم در سخنانی کوتاه گفت: یک نکته درباره آقای سرهنگی اینکه یک جنگ از طریق ماهواره از بالا می‌تواند گزارش شود ولی مقاومت را نمی‌تواند رعایت کند در واقعی هیچ دوربینی نمی‌تواند ایثار را روایت کند.
وی با اشاره به انتقاد خیلی‌ها به سینما تصریح کرد: سینمایی که مورد نقد قرار می‌گیرد مقصر نیست بلکه حوزه ادبیات مقصر است در واقع داستان، رمان، حس و نگاه شاعرانه که مقاومت و رشادت را بفهمد، اینها را جابه‌جا نفهمد، بنابراین آقای سرهنگی در قلمش اینها را به خوبی منتقل کرده است. بخش قابل ملاحظه‌ای از تاریخ با حضور ایشان از تحریف مصون مانده است.
شهاب مرادی خاطرنشان کرد: چند سال پیش رهبر معظم انقلاب مطرح کردند که اگر من شاعر بودم برای آقای سرهنگی قصیده‌ای می‌سرودم این انتظار ایشان از سایر اهالی هنر هم است که برای تجلیل از آقای سرهنگی متن، شعر و سخن بگویند.
این فعال فرهنگی خاطرنشان کرد: حالا که ما هستیم به ما دروغ می‌بندند، امام هم فرموده بودند چون ما الان هستیم به ما تهمت می‌زنند. مرکز اسناد انقلاب اسلامی به این منظور تأسیس شد، اما آقای سرهنگی کار شما بسیار مقدس و ضروری است به شما خدا قوت می‌گویم و باید برای این فعالیت و افتخار حوزه هنری سرش را بالا بگیرد او به وظیفه‌ای خوب عمل کرده است.
وی در پایان سخنانش درخواست کرد مستنداتی را که هنوز از جنگ پخش نشده باقی است پخش شود تحلیل کنند چرا که هنوز ما درباره ارتش آن گونه که باید و شاید حرف نزدیم و از نقش سربازها در جنگ چیزی نگفته‌ایم.
* هدیه ده نمکی برای سرهنگ ادبیات
مسعود ده‌نمکی نیز در سخنانی کوتاه گفت: کار بزرگی انجام شده است، پرتره کردن فردی که خود پرتره‌ساز است بسیار دشوار است.
وی افزود: تمام بچه‌های جنگ فراری از دوربین بودند و دقیقاً کار سخت ثبت پس از جنگ همین بود که راوی‌ها با این مشکلات مواجه بودند. افرادی که تا می‌دیدند فیلمبردارها آمدند فرار می‌کردند هر کس به گونه‌ای غیب می‌شد بنابراین گاهی فرماندهان به نیروها اجبار می‌کردند که باید بایستید و گاهی عنوان می‌شد برای شناسایی‌ها لازم است تصاویر ثبت شود.
ده‌نمکی با مخاطب قرار دادن سرهنگی و بیان این جمله که روحیات بچه‌های جنگ کار شما را پس از جنگ سخت کرد، توضیح داد: اولین اتفاق پس از جنگ این بود که جلوی ما کاغذهایی گذاشتند تا ما شوخی‌های جنگ را بنویسیم تا فرهنگ جبهه گرد آید.
وی با بیان اینکه اگر نبود آن فرهنگ، جبهه امروز نمی‌توانستیم استناد کنیم، گفت: سرهنگی جزو افرادی است که حوزه ادبیات را فرهنگی کرد، سربازهای این حوزه بسیارند اما سرهنگ‌ها هرگز روی مین نمی‌روند ولی در حوزه فرهنگ سرهنگ‌ها ابتدا رفتند تا دیگران ادامه دهنده مسیر شده و جرأت دست به قلم شدن را به بچه‌های پس از جنگ بدهند.
ده‌نمکی در پایان گفت: من برای شما متولد آذر هدیه کوچکی آوردم، ماحصل زحمت 27 ساله‌ام کاری است که 5 هزار ساعت مصاحبه را با آزادگان در اردوگاه‌ها شامل می‌شود که بیش از30 درصد اسرا فوت کردند؛ شامل اسنادی که میلیون‌ها فیش را در خود دارد و قابلیت مبدل شدن به صدها جلد کتاب را داراست بنابراین این دیتا و فیش‌ها و اصل اسناد را به عنوان کادوی جشن تولد به شما تقدیم می‌کنم.
* امیرخانی: حوزه هنری برای اصالت خود همچنان به آقای سرهنگی نیازمند است
رضا امیرخانی از نویسندگان کشورمان و برگزیده جایزه جلال آل‌احمد در سخنانی اظهار داشت: در برندهای خودروسازی یکسری از راننده‌ها آزمایشی هستند و هیچ وقت بازنشسته نمی‌شوند. حتی وقتی بازنشسته شدند دوباره به خدمت طلبیده می‌شوند تا ترمزها سیستم‌های حرکتی، فرمان و ... را تست کنند.
وی افزود: این آدم‌های مسن در این شرکت‌های برند خودروسازی می‌مانند تا آخرین خودروی برند که از کارخانه خارج شد، پشت فرمانش بنشینند و 20 متر با آن رانندگی کنند و پس از پیاده شدن عیوب آن وسیله نقلیه را باز گویند، اینها یک برند را حفظ می‌کنند. من راجع به آقای سرهنگی صحبت نخواهم کرد، اما می‌گویم حوزه هنری برندی است که برای نشان دادن برند فقط سرهنگی، بهبودی و کمره‌ای و چند نفر دیگر برایش مانده‌اند که وقتی سراغشان می‌رویم می‌فهمیم حوزه هنری دهه 60 چه بود.
امیرخانی تصریح کرد: در اتاق سرهنگی بوی همان روزهای دهه 60 به مشام می‌رسد، حوزه هنری می‌تواند رینگ اسپرت شود و خیلی کارها انجام دهد، اما برای اصالت خود همچنان به آقای سرهنگی نیازمند است.
* محمدحسنی: از جنس آقای سرهنگی کم نداریم ولی نایاب هستند
احسان محمدحسنی مدیر مؤسسه فرهنگی رسانه‌ای اوج در سخنانی کوتاه ضمن اشاره به مرتضی سرهنگی گفت: امروز صبح با خودم فکر می‌کردم خدا کند که یک تار مو هم از آقای سرهنگی کم نشود زیرا ما مثل او کم داریم، آقا مرتضی جزء کسانی است که برایش هر روز صدقه کنار می‌گذاریم تا خدا حافظشان باشد.
به گفته وی، آقای سرهنگی برای نسل من و نسل سوم انقلاب نوک قله است وقتی از دامنه به نوک قله می‌خواهیم بنگریم کلاه از سرمان می‌افتد فرق استاد سرهنگی با خیلی‌ها امثال حقیر جایی معلوم می‌شود که ده‌ها هزار جلد کتاب در حوزه ادبیات و خاطرات جنگ منتشر می‌شود و تنها آرشیو می‌شود و یا به رایگان از سوی نهادها به زیرمجموعه‌ها ارائه می‌شود در صورتی که کتاب‌هایی که بوی آقای سرهنگی می‌دهند تعدادشان ده هزار جلد نیست اما جنس این کتاب‌ها فرسنگ‌ها فاصله دارد با کتاب‌هایی که او پدری کرده و از شروع تا پایان‌شان با او بوده است. از جنس او کم نداریم ولی نایاب هستند.
وی در پایان گفت: با ارزش‌ترین و با قیمت‌ترین گوهرهای نسل ما امثال آقای سرهنگی هستند اما پشت مردان موفق زنان صبور و موفق حاضرند که باید از آنها تجلیل ویژه شود. از جمله همسر آقای مرتضی سرهنگی زیرا زندگی کردن با جنس اساتیدی چون سرهنگی هم شیرین است و هم سخت، صبر و حوصله و آرامش می‌طلبد بنابر این ما از همسر ایشان هم سپاسگزاریم.
* سرهنگی: امروز گرمایی را از لابه‌لای ادبیات جنگ تحمیلی احساس می‌کنیم
در پایان این مراسم، مرتضی سرهنگی ضمن تشکر از تولید کنندگان مستند «متولد آذر» و برگزار کنندگان این مراسم، اظهار کرد: امروز گرمایی را از لابه‌لای ادبیات جنگ تحمیلی احساس می‌کنیم و دست و دل خودمان و مملکت‌مان را روی این گرما می‌گیریم. نام دیگر این گرما امید است و ان‌شاءالله با این امید سرمای مشکلات مملکت را پشت سر می‌گذاریم.
وی گفت: حالا حالاها این سرزمین و فلات کهن‌سال به گرمای ادبیات دفاع مقدس نیاز دارد. به سربازان دوران دفاع مقدس احتیاج دارد. به سربازانی که هر کدام وقتی به خاک افتادند... .
اشک و بغض مرتضی سرهنگی به او اجازه نداد سخنش را تمام کند و ضمن تقدیر و تشکر سخنانش را نیمه‌تمام گذاشت.
گفتنی است، آیین رونمایی از مستند پرتره مرتضی سرهنگی با عنوان «متولد آذر»، در تالار سوره حوزه هنری با تقدیر و تجلیل از سید رضا حسینی (که به دلیل بیماری و کسالت حضور نداشت)، همسر مرتضی سرهنگی، یزدی مدیر مرکز مستند سوره و مرتضی سرهنگی به پایان رسید.
