مصرف بیش از اندازه نمک در روز بسیار راحت رخ می دهد. با نگاهی به مواد غذایی مصرفی خود احتمالا از میزان بالای دریافت سدیم شگفت زده خواهید شد. در بسیاری موارد، نمک در غذاها پنهان شده و شناسایی آن می تواند دشوار باشد. اما به عنوان یک قانون کلی، هر چیزی که توسط انسان تهیه یا فرآوری شده در بیشتر مواقع دارای نمک است و میزان آن نیز بسیار زیاد است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اکتیو بیت"، در شرایطی که ما به مقداری نمک برای حفظ یک رژیم غذایی متعادل نیاز داریم، بیشتر مردم بیش از نیاز روزانه خود از این ماده استفاده می کنند که این شرایط می تواند پیامدهای منفی برای سلامت ما به همراه داشته باشد. بدن انسان مجموعه ای شگفت انگیز است و از آنجایی که جسم و روان ما به هم پیوند خورده اند، بروز مشکل با ظهور برخی نشانه ها و علائم خود را نشان می دهد.
تشنگی بیش از حد
پس از خوردن غذای شور ممکن است با احساس تشنگی شدید مواجه شوید. نمک عامل اصلی تشنگی ما محسوب می شود. سدیم نقش مهمی در متعادل کردن مایع بدن دارد، از این رو، هرچه نمک بیشتری مصرف کنید، احساس تشنگی نیز تشدید می شود. احساس تشنگی به واسطه واکنش مغز به مقدار نمک موجود در بدن شکل می گیرد. مقدار کمی نمک برای بدن ما ضروری است و سدیم موجود در آن به حفظ مایع درون سلول ها کمک می کند. بر همین اساس، تعادل مایع در بدن حفظ می شود.
بدن تلاش می کند تا غلظت سدیم را در بدن حفظ کند، از این رو زمانی که با میزان بیش از حد آن مواجه می شود، برای بازگرداندن شرایط به حالت عادی وارد عمل شده و احساس تشنگی شکل می گیرد. اگر آب بیشتری بنوشیم، به حل شدن سدیم و کاهش غلظت آن کمک می کند. کلیه ها به تحقق این هدف از طریق کاهش دفع ادرار کمک می کنند. به طور همزمان، گیرنده هایی که عدم تعادل سدیم را احساس می کنند سیگنال احساس تشنگی را به مغز ارسال می کنند.
فشار خون بالا
فشار خون بالا اغلب با نشانه یا علامت خاصی همراه نیست که این شرایط را هر چه بیشتر ترسناک می سازد. فشار خون بالا مردم را در معرض خطر بیشتر برای سکته مغزی، حمله قلبی، مشکلات کلیوی، و بیماری قلبی قرار می دهد. پرفشاری خون می تواند به واسطه مصرف سدیم بیش از حد شکل بگیرد. همان گونه که پیش‌تر اشاره شد، سدیم نقش مهمی در تنظیم مایع بدن ایفا می کند. سدیم بیش از حد می تواند مقدار آب در بدن را افزایش دهد که پیرو آن مقدار خون افزایش می یابد. افزایش میزان خون به رگ ها فشار وارد می کند و فشار خون بالا یا پرفشاری خون را موجب می شود.
طعم متفاوت غذا
شاید عجیب به نظر رسد، اما مصرف بیش از حد نمک می تواند بر قدرت چشایی شما تاثیرگذار باشد. بر همین اساس، هر غذایی که فاقد نمک است، به واقع بی مزه احساس می شود. یک رژیم غذایی سرشار از سدیم با گذشت زمان شرایط جوانه های چشایی انسان را تغییر می دهد. افراد بسیاری به واسطه این تغییرات ممکن است متوجه نباشند که چقدر زیاد سدیم به رژیم غذایی خود اضافه می کنند.
سدیم بیش از حد در رژیم غذایی هوس غذاهای شور را به همراه دارد که مساله ای شگفت آور نیست زیرا هر چیز دیگری بی مزه احساس می شود. اگر در خوردن و لذت بردن از غذایی که حاوی نمک نیست با مشکل مواجه هستید، استفاده از ادویه ها و گیاهان دارویی می تواند به شما کمک کند. به عنوان مثال، شما می توانید جعفری یا فلفل را به جای نمک به وعده غذایی خود اضافه کنید. این کار عطر و طعم غذا را بدون خطر مصرف بیش از حد نمک بهبود می بخشد.
مغز مه آلود
همه ما روزهایی را در زندگی خود تجربه کرده ایم که از احساسی خوشایند و تمرکز کامل برخوردار نیستیم. بیشتر مواقع کمبود خواب یا مصرف غذای ناکافی را دلیل این شرایط می دانیم، اما غذایی که می خوریم نیز می تواند در این زمینه نقش داشته باشد. مطالعه ای در سال 2011 در کانادا به بررسی شرایط 1,200 بزرگسال کم تحرک که یک رژیم غذایی سرشار از سدیم را دنبال می کردند پرداخت و نشان داد که این افراد در معرض خطر بیشتری برای زوال شناختی قرار دارند.
تکرر ادرار
مطالعه ای در سال 2017 نشان داد افراد مسن که بیش از حد نمک مصرف می کنند با تکرر ادرار بیشتر مواجه می شوند. سپس، نمک مصرفی این افراد به میزان 25 درصد کاهش یافت که کاهش تکرر ادرار را در پی داشت. این نشان می دهد که تغییری کوچک ممکن است اثری چشمگیر بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد.
از آنجایی که کلیه ها مسئولیت پردازش نمک و دفع سدیم از طریق ادرار را بر عهده دارند، سدیم بیش از حد در بدن موجب می شود تا کلیه ها نمک بیشتری را پردازش کرده و ادرار بیشتری تولید کنند. افزون بر این، مصرف نمک زیاد موجب تشنگی شدید می شود که به معنای نوشیدن آب بیشتر است. این شرایط نیز می تواند تولید ادرار را افزایش دهد.
نفخ
نفخ شرایطی آزار دهنده است و هیچ کس علاقه ای به تجربه آن ندارد. نفخ شدید به احتمال زیاد با غذای مصرفی شما در ارتباط است، به ویژه اگر یک وعده غذایی یا میان وعده سرشار از سدیم را مصرف کرده باشید. سدیم بیش از حد در خون، تخلیه آب از سلول ها را موجب شده و تورم را به همراه دارد. سطوح بیش از حد سدیم که با افزایش سطوح مایع برای متعادل کردن آن همراهی می شود می تواند به نفخ، به ویژه در قسمت شکم منجر شود.
اما شکم تنها بخشی از بدن نیست که پس از مصرف نمک بیش از حد می تواند تورم را تجربه کند. این شرایط می تواند در انگشتان دست و پا نیز رخ دهد. اگر تورم بیشتر نسبت به شرایط عادی را احساس می کنید، میزان نمک مصرفی خود را کاهش دهید. همچنین، بالاتر قرار دادن قسمت تحت تاثیر قرار گرفته یا انجام اندکی ورزش و تحرک بیشتر می تواند به بهبود شرایط کمک کند. اگر با تورم شدید مواجه هستید و بهبودی در آن حاصل نمی شود به پزشک مراجعه کنید.
سنگ کلیه
مصرف بیش از حد نمک اثری مستقیم بر کلیه ها دارد. این شرایط میزان سدیم خون را افزایش می دهد که سخت‌تر کار کردن کلیه ها را به همراه دارد. نمک بیش از حد می تواند مقدار پروتئین موجود در ادرار را افزایش دهد. پروتئین بیشتر در ادرار یک عامل خطرآفرین برای بیماری کلیوی است.
یک رژیم غذایی سرشار از سدیم می تواند خطر سنگ های کلیه را نیز افزایش دهد. مصرف نمک فراوان مقدار کلسیم موجود در ادرار را افزایش خواهد داد و سنگ های کلیه زمانی شکل می گیرند که مواد شیمیایی، مانند کلسیم، در ادرار بیش از حد غلیظ شده و بلوری می شوند. این بلورها می توانند بزرگ شده و در نهایت عبور آنها از دستگاه ادراری می تواند شرایطی دردناک را رقم بزند. همچنین، برخی سنگ های کلیه به اندازه ای بزرگ می شوند که برای خارج کردن آنها به انجام عمل جراحی نیاز است.
ادرار تیره
وضعیت اجابت مزاج می تواند اطلاعات بسیاری را درباره سلامت کلی ما ارائه کند. به عنوان مثال، ادرار تیره رنگ و بد بو می تواند نشانه ای از مصرف بیش از حد نمک باشد. ادرار زرد تیره و بد بو یکی از نشانه های شایع بین افرادی است که سدیم بیش از حد مصرف می کنند. اگر به این شرایط مشکوک هستید برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.
سردرد
همه ما در طول زندگی خود سردرد را تجربه می کنیم. بیشتر مواقع سردرد به واسطه خستگی، استرس، بیماری، یا قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید رخ می دهد. اما زمانی که بدون دلیلی خاص سردرد را تجربه می کنید، این شرایط می تواند با رژیم غذایی شما در ارتباط باشد. نمک موجب انبساط رگ های خونی مغز شده که به سردرد منجر می شود.
مشکلات حافظه
آیا در یادآوری اطلاعات دچار مشکل شده اید؟ افزون بر شرایطی که به نام مغز مه آلود شناخته می شود و پیش‌تر به آن اشاره شد، افرادی که بیش از حد نمک مصرف می کنند با بروز مشکلاتی در حافظه خود مواجه خواهند شد که می تواند خطر ابتلا به زوال عقل یا بیماری های مغزی عروقی را در آینده افزایش دهد. طی یک مطالعه با حضور سوژه های حیوانی افزایش مصرف نمک (8 تا 16 برابر مقدار عادی) طی یک بازه زمانی 8 تا 12 هفته ای به بروز مشکلات شناختی آشکار در موش ها منجر شد. آنها در عبور از هزارتو و ساخت لانه با مشکل مواجه شدند. برای انسان ها، اثری مشابه می تواند به معنای مشکلات حافظه، گم گشتگی، ناتوانی در لباس پوشیدن، آشپزی، پرداخت قبوض، یا هر چیز دیگری باشد.
افزایش وزن
زمانی که درباره نمک و شرایط سلامت فکر می کنیم، بیشتر این ماده را با فشار خون بالا پیوند می دهیم، اما نمک بیش از حد می تواند بر جنبه های دیگر سلامت انسان نیز اثرگذار باشد. افزایش وزن، یکی از آثار آشکار مصرف بیش از حد نمک است. در شرایطی که میزان مصرف توصیه شده سدیم نباید از 1,500 میلی گرم در روز بیشتر باشد، اما افراد بسیاری حتی تا دو یا سه برابر این میزان سدیم مصرف می کنند. چندین مطالعه نشان داده اند که یک رژیم غذایی سرشار از سدیم می تواند به چاقی منجر شود.
زخم های معده
افزایش خطر ابتلا به زخم های معده یکی دیگر از خطرات مصرف بیش از حد نمک است. مطالعه ای که در نشریه Infection and Immunity منتشر شد، نشان داد که زخم های معده و سرطان معده می توانند با سدیم بیش از حد در ارتباط باشند. برای ارائه نتایج قطعی در این زمینه به پژوهش های بیشتری نیاز است، اما نسبت به اثر مخرب مصرف بیش از حد نمک بر پوشش داخلی معده هشدار داده شده است.
