شب ادراری در کودکان؛ علل و راه‌های درمان آن

برترین ها: دقت داشته باشید که شب ادراری وقتی اتفاق می افتد که فرد خواب است و نمی تواند متوجه پر بودن مثانه ی خود شود و قادر به کنترل ادرار خود نیست. شب ادراری دو نوع دارد. درنوع اول شب ادراری از ابتدا وجود داشته و ادامه پیدا کرده و بیشتر جنبه ی ارثی دارد.شب ادراری نوع دوم در اثر یک عامل بوجود می آید. در شب ادراری نوع دوم حتما باید علت اصلی شناخته و درمان شود.

شب ادراری همیشه یکی از مشکلات والدین بوده و هست. حتی در نوشته های 1500 سال قبل از میلاد هم در مورد شب ادراری توضیح داده شده است. ابن سینا در کتاب قانون طب می نویسد: شب ادراری اغلب به دلیل خواب عمیق است. هنگامی که کودک قوی تر و تنومندتر می شود خوابش سبک تر و شب ادراری متوقف می شود. هنگامی که کودکتان دچار شب ادراری می شود باوجود سختی ای که برایتان بوجود می آید، باید توجه داشته باشید هیچ گاه نباید او را به خاطر شب ادراری تنبیه کنید و یا حتی باعث به وجود آمدن احساس شرم در او شوید. زیرا که تنبیه حتی روند درمان شب ادراری را کندتر می کند.

شب ادراری از کنترل کودک خارج است و خودش مقصر نیست. معمولا کودکانی که دچار شب ادراری می شوند خجالت زده می شوند و ازینکه کسی بفهد ابا دارند. همینطور توجه داشته باشید که درمورد شب ادراری کودکتان هرگز با بقیه حرف نزنید. زیراکه این امر تاثیر بدی بر شخصیت کودکتان می گذارد. روانشناسان معتقدند بهتر است در ابتدا برای کودک آنچه در بدن او اتفاق می افتد را توضیح دهید. مثلا بگویید: "وقتی خوابی مغز نمی تواند مثانه را کنترل کند و تقصیر تو نیست. وقتی بزرگتر شوی دیگر رختخواب خودت را خیس نمی کنی". سپس سعی کنید دلایل شب ادراری کودکتان را شناسایی کنید و آنها را برطرف کنید.

دلایل شب ادراری چیست؟

شب ادراری دلایل مختلفی دارد. شب‌ ادراری در کودکان به دلیل تکامل نیافتن مرکز تخلیه کنترل ادرار در مغز بوجود می آید. شب ادراری برای پسران تا 6 سالگی و برای دختران تا 7 سالگی امری غیرطبیعی نیست. در 95% مواقع وقتی کودکتان به 10 سالگی می رسد شب ادراری او متوقف می شود و اگر همچنان ادامه پیدا کرد بیشتر اوقات ناشی از تاخیر در تکامل قسمت کنترل‌کننده ادرار در مغز و ژنتیک است.

شب ادراری (مخصوصا شب ادراری نوع اول) اغلب ارثی است. اگر پدر یا مادری در کودکی به شب‌ ادراری مبتلا بوده باشند، شانس ابتلای کودکانشان به شب‌ ادراری 44% خواهد بود و در صورتی که هر دو والد در کودکی شب‌ ادراری داشته باشند، شانس ابتلای کودک به 77% می‌رسد.

اگر شب ادراری کودک از نوع دوم باشد، ممکن است بدلیل استرس و فشارهای محیطی باشد. مانند جدا شدن پدر و مادر، تولد یک فرزند جدید، ورود به مدرسه ی جدید و ... . حتی برای کودکانی که از ابتدا دچار شب ادراری هستند (شب ادراری نوع اول) هم استرس و فشارهای محیط می تواند اوضاع را وخیم تر کند.

از دیگر عواملی که باعث شب ادراری می شوند می توان به این موارد اشاره کرد: ناپایداری مثانه، تاخیر در تکامل مغزی، خواب سنگین، اختلالات روانی، اختلالات سیستم اعصاب، مثانه نوروژنیک، عفونت، بیماری های عضوی ناحیه مثانه یا آلت تناسلی، شلی یا کاهش ظرفیت مثانه، کمبود ترشح هورمون ضد ادرار، یبوست، مصرف بعضی از مواد خوراکی و ... .

راه های مقابله با شب ادراری:

• به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید تا معاینات جسمی و آزمایش های پزشکی (انگل، کلیه، اسفنکترها، مثانه، اوره و...) را انجام دهد و دلیل شب ادراری کودکتان را شناسایی کند.
• اگر احتمال می دهید که شب ادراری کودکتان به خاطر استرس یا ترس است خیلی خوب است که به روانپزشک مراجعه کنید.
• برخی مواد خوراکی طبیعی وجود دارند که تا حدودی می توانند مشکل شب ادراری را حل کنند. موادی مانند دارچین، گردو و کشمش، انگور فرنگی (انگور هندی)، عسل، سرکه سیب، آب زغال اخته، پودر خردل، شکر زرد، زنجبیل، دم کرده گل ختمی و سنبل الطیب در کاهش شب ادراری موثرند.
• به کودکتان مواد غذایی تحریک کننده مانند ادویه جات، فلفل، سرکه، نوشیدنی های گازدار، افزودنی های خوراکی به مقدار زیاد و نوشابه‌های کافئین دار ندهید. این مواد احتمال شب ادراری در کودکتان را افزایش می دهند.
• تشک های هشدار دهنده (زنگ دار) را از داروخانه تهیه کنید. این تشک ها با تشخیص کمترین میزان رطوبت با صدای زنگ کودک را بیدار می کنند و کم کم به کودک آموزش می دهد که جلوی شب ادراری خود را بگیرد.
• در طول روز به کودکتان مایعات بیشتری بدهید. این کار باعث افزایش حجم مثانه ی کودک می شود.
• هرگز درمورد شب ادراری کودکتان به دیگران به خصوص هم سن و سال هایش، چیزی نگویید. این کار کودکتان را خجالت زده می کند و روند درمان شب ادراری کندتر می کند و ممکن است روی رابطه بزرگسالی کودک با والدین تاثیری منفی بگذارد.
• ورزش هایی که باعث تحریک و تقویت عضلات مثانه می شوند را در برنامه روزانه کودکتان بگنجانید. مانند دراز نشست، شنا رفتن و ...
• در طول شب به کودک مایعات و مواد غذایی که بطور طبیعی ادرارآور هستند ندهید و قبل از خواب حتما او را به دستشویی ببرید تا مثانه اش را کاملا تخلیه کند.
• ساده ترین راه خانگی برای درمان شب ادراری ماساژ زیر شکم کودک است.
• در صورت لزوم از داروهای درمان شب ادراری استفاده کنید. البته حتما بعد از اینکه به پزشک مراجعه کردید و دلیل شب ادراری کودکتان شناسایی شد دست به این کار بزنید. داروها باعث ازبین رفتن شب ادراری می شوند، ولی عوارضی هم به دنبال دارند. داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی (توفرانیل)، داروهای ضد انقباض (اکسی بوتینین)،اسپری دسموپرسین (هورمون آنتی دیورتیک) و ایمی پرامین.