خواندنی ها با برترین ها (۱۲۱)

برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها با رمانی از ادبیات مهاجر ترکیه «لیلا»، ترجمه جدیدی از فاوست گوته، خاطرات احمد عزیزی از دیپلمات های جمهوری اسلامی و... آشنا شوید.

 

 

در این رمان، فریدون زعیم‌اوغلو نگاهش را به گذشته برمی‌گرداند و به زادگاهش نظر می‌اندازد که همراه با والدینش از آنجا مهاجرت کرده است.

این رمان روایت بخشی از زندگی لیلا، از دوران کودکی تا چند سال پس از ازدواج و نهایتاً مهاجرتش به آلمان است. راوی داستان، لیلا، از پدرش میگوید؛ فردی که در اوج ناتوانی‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر خانواده‌اش حکمرانی میکند و زندگی را بر همه‌ی اعضای خانواده به جهنم تبدیل کرده است. تنفر لیلا از پدرش به‌حدی است که در طی داستان از او با القابی مثل شوهرِ مادرم، کتک‌زن و یا شکم‌سیرکن خانواده یاد و از به‌کار بردن واژه‌ی «پدرم» خودداری میکند.

 

مادرش در تمام عمر در سکوت، مقابل خواسته‌های نابه‌جای پدر سر تسلیم فرود می‌آورد. برادرانش راه خودشان را می‌روند و خواهرانش منتظر مردی هستند که به خواستگاری‌شان بیاید و امیدوارند که از این طریق به خوشبختی برسند. لیلا در دوران کودکی دارای آزاد‌یهای محدودی است که به‌محض رسیدن به سن بلوغ، آنها را از دست میدهد.

نقل مکان خانواده به استانبول موقعیت‌های جدیدی را برای خانواده پیش می‌آورد: لیلا با یک مرد آشنا و عاشق او می‌شود و آن دو با هم ازدواج می‌کنند، ولی این زوج در ترکیه بی‌آتیه هستند و تصمیم به مهاجرت از این کشور می‌گیرند.

نویسنده با لحنی اثرگذار، پرمعنا و پررنگ، داستان بزرگ شدن یک دختر و متلاشی شدن یک خانواده را بیان میکند. همچنین اشاره‌ای دارد به فضای فرهنگی حاکم بر ترکیه‌ی دهه‌های پنجاه و شصت میلادی و به تعداد زیادی از مهاجرین ترک که به‌دلیل شرایط سخت اقتصادی، کشورشان را ترک کردند و به‌عنوان کارگران ساده به آلمان رفتند. رمان لیلا در واقع سرگذشت واقعی مادر فریدون است که در یک شهرستان کوچک در منطقه‌ی آناتولی ترکیه به‌دنیا آمد و بزرگ شد.

 

 

 

 

در سرآغاز این نمایش‌نامه شیطان با نام مفیستوفلس، به بارگاه خداوند درمی‌آید و اگر چه فرشته مقرب به شمار نمی‌رود، خداوند برای او نیروی آفرینندگی قائل می‌شود و او را مشایع فاوست بر زمین قرار می‌دهد.

 

به این ترتیب تراژدی فاوست، دانشمندی که در پی آگاهی بر همه رازهای جهان و عبور از همه مرزهای هستی محدود انسانی است، بدل به تراژدی بشری می‌شود و سینه او کانون جدال جاویدان نیکی و بدی و نیروهای ایزدی و اهریمنی. ماجرای دکتر فاوست از قرن شانزدهم تا به روزگار گوته، و از آن پس نیز تا به دوران توماس مان، نقش‌مایه بسیاری روایت‌های آلمانی و اروپایی بوده است. از این رو برای شناخت گسترده‌تر این اثر، تاریخچه‌ای هم بر «فاوست‌نامه» نویسی، پیوست پایانی این کتاب شده است.

---

بیست زخم کاری

 

 

 

محمود حسینی‌زاد داستان‌نویس و مترجمِ شناخته‌شده‌ی روزگارِ ماست. او در مقامِ داستان‌نویس پیش از این کتاب‌های موفقی چون این برف کی آمده؟ و آسمان، کیپِ ابر و سرش را گذاشت روی فلز سرد را نوشته است. روایت‌هایی مملو از شگفتی و اجسام و ارواح و مرگ... اما رمانِ بیست زخمِ کاری اثری‌ است به‏کل متفاوت در کارنامه‌ی کاری او. یک رمانِ تریلر. رمانی درباره‌ ی کُشتن و هراس.

 

گناهانِ کبیره‌ای که ذهنِ شکسپیردوستِ حسینی‌زاد بازخوانی‌شان می‌کند و به‏هم پیوند می‌زندشان. رمان داستان مردی ا‌ست که می‌خواهد سلطه‌گر باشد. در ابتدا پیرمردی ثروتمند و دارا جان می‌دهد، پزشکی قانونی مرگ را عادی اعلام می‌کند اما این تازه آغاز ماجراست... حسینی‌زاد مبنای روایت خود را بر اموری ممنوعه گذاشته که به‏تدریج روحِ قهرمان‌های او را فاسد می‌کند. ولع، حرص، کشتن، کذب و البته میل به بزرگ ‌بودن در جای‏جای این رمان خواندنی و جذاب نیروی مُحرکه‏ی قهرمان‌های اصلی اوست.

 

اما در تاریکی و سایه‏ی دیگران، آن زخم‌خورد‌گانِ ساکت بی‏کار ننشسته‌اند و منتظر فرصت هستند. نویسنده رمانِ خود را با ریتمی سریع و در دلِ تهران روایت می‌کند و البته مکان‌هایی دیگر. اما محور تهران است و شاید ویلایی در شمال که نفرین اصلی آن‌جا رقم می‌خورد. بیست زخمِ کاری، تجربه‌ی یک رئالیسمِ پُرشتاب، قرار است مخاطب را مجذوب خود کند.

---

شتای عمر (برگه های خاطرات سیاسی)

 

 

 

سرانجام زمان آزادی گروگان‌ها فرارسید. دنیا در تب‌وتاب بود و همه‌ی میکروفون‌ها و دوربین‌ها به سمت ایران. روی پلکان هواپیمای الجزایری در نقطه‌ای دوردست و حفاظت‌شده در فرودگاه مهرآباد ایستاده بودم. فهرست اسامی 52 گروگان آمریکایی را در دست داشتم و یک مسئول الجزایری نیز در کنارم بود. گروگان‌ها یک‌به‌یک از کنارمان رد می‌شدند و نام‌شان را روی فهرست نشان می‌دادند و همان مسئول علامتی کنار نام‌شان می‌زد.

مطلع نیستم گروگان‌ها در دوره‌ی نگهداری‌شان به تلویزیون یا روزنامه دسترسی داشتند یا نه. در این صورت باید چهره‌ام برای‌شان آشنا می‌بود. روشن بود که مردم آمریکا با نام و مسئولیتم [در مقام مسئول و هماهنگ‌کننده‌ی کارگروه آزادسازی گروگان‌ها در دولت شهید رجایی] آشنایی کامل دارند و این را از سیل نامه‌هایی فهمیدم که بعد از آزادی گروگان‌ها از نقاط مختلف آمریکا دریافت کردم. بروس لینگن، کاردار سفارت که در محل وزارت خارجه نگهداری می‌شد، اما مرا به‌خوبی می‌شناخت. به‌هرحال او در شرایط بهتری بود و چه‌بسا اطلاعاتی بیش از دیگران از روند ماجرا و دست‌اندکاران آن داشت و روزنامه‌هایی به دستش می‌رسید.

 

یک بار هم مرا در محل نگهداری در وزارت خارجه دیده و شاید خاطره‌ای از آن دیدار در ذهن داشت. او هنگام بالارفتن از پله‌های هواپیما و عبور از کنارم، تمام‌قد رو به من ایستاد و با احترام کامل دست داد و گفت: «نمی‌دانم چطور باید از شما تشکر کنم، آقای عزیزی!»

---

درس های فروید برای زندگی

 

 

 

زیگموند فروید، متخصص فیزیولوژی، پزشک و روانشناس بود. او را پدر روان‌کاوی می‌دانند. فروید، با نبش قبر گذشته‌های پنهان‌شده که غالباً دست‌نخورده زیر خرده‌سنگ‌های ذهن می‌مانند به درک این معنی رسید که انسان بدین‌سان می‌تواند از آسیب‌های فرساینده نوباوگی و کودکی رها و آزاد گردد، آسیب‌هایی که هم از یاد رفته‌اند و هم در عین‌حال هنوز در یاد مانده‌اند. در این کتاب با پاره‌ای از یافته‌های ژرف او در بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نوشته‌هایش آشنا می‌شوید.

 

مجله اینترنتی برترین ها» از تمامی ناشران، نویسندگان، مترجمان، منتقدان و علاقه مندان به حوزه نشر و کتاب دعوت می نماید مطالب خود را در حوزه معرفی و یا نقد و بررسی کتاب به آدرس زیر ارسال نمایند:


همچنین برای ارتباط و هماهنگی های لازم می توانید با شماره 23051492 تماس بگیرید. منتظر پیشنهادات و انتقادات سازنده شما عزیزان می باشیم.