عدم تحمل لاکتوز در کودکان به معنای ناتوانی بدن آنها در تولید لاکتاز کافی است. یعنی همان آنزیمی که بدن برای هضم لاکتوز، به آن محتاج است.
وقتی بدن کودک، به میزان کافی لاکتاز تولید نمی‌کند، قند موجود در شیر گاو یا دیگر محصولات لبنی، در بدن او به خوبی هضم نمی‌شود و لاکتوز هضم نشده، در روده باقی می‌ماند و کودک را به مشکلات گوارشی مبتلا می‌کند. مشکلاتی که شاید خطرناک نباشند، اما قطعا آزار دهنده هستند.
نوزادان نارس در خطرند
نوزادانی که نارس متولد میشوند، ممکن است برای مدتی توان هضم لاکتوز را نداشته باشند، سطح تحمل بدن آنها نسبت به این ماده، در سه ماهه پایانی بارداری افزایش پیدا می‌کند و نوزادان نارس، فرصت رسیدن به چنین تکاملی را در رحم مادر پیدا نمی‌کنند.
ناتوانی در تحمل لاکتوز، معمولا در سالهای نوجوانی و دوران مدرسه فرزندتان خود را نشان می‌دهد و بعید است نوزادی که به لاکتوز موجود در لبنیات واکنش نشان می‌دهد، واقعا به «عدم تحمل لاکتوز» دچار باشد.
این مشکل چطور ایجاد می‌شود؟
اینکه چرا برخی از افراد توان هضم لاکتوز را ندارند، هنوز مشخص نشده. اما شیوه این مشکل آنقدر بالا هست که متخصصان به دنبال راهی برای کاهش آن باشند. آمارها نشان می‌دهد که تنها در ایالات متحده، 30 تا 50 میلیون نفر توان هضم لاکتوز را ندارند.
ژنتیک، نقش مهمی را در این زمینه بازی می‌کند. حدود 75 درصد آفریقایی-آمریکایی‌ها و نزدیک به 15 درصد از کسانی که در شمال اروپا زندگی می‌کنند، به چنین وضعیتی دچارند.
کودکان به ندرت با این بیماری به دنیا می‌آیند و در صورتی که پدر و مادر به آن دچار باشند، عدم تحمل لاکتوز در کودکان آنها اتفاق می‌افتد. در چنین شرایطی، کودک از همان زمان تحمل نمی‌تواند لاکتوز موجود در شیر مادر یا شیرخشکهای گاوی را تحمل کند و برای سالم بودن، به مصرف شیرخشکهای ویژه نیاز خواهد داشت.
اسهال شدید، یکی از نشانه‌هایی است که عدم تحمل لاکتوز در کودکان را آشکار می‌کند. نوزادان مبتلا به این مشکل، ممکن است حتی چند هفته به اسهال دچار باشند.
بد نیست بدانید که این بیماری همیشه ژنتیکی نیست. مصرف برخی از داروها، ممکن است سطح آنزیم لاکتاز در بدن را کمتر کند و فرد را با ناتوانی در تحمل لاکتوز روبرو کند. گذشته از این، افرادی که مدت‌ها به بیماری‌های روده‌ای مثل سلیاک یا کرون دچار بوده‌اند، ممکن است بعد از مدتی دچار ناتوانی در تحمل لاکتوز شوند.
درباره شیر بدون لاکتوز کاله بیشتر بدانید
چه نشانه‌هایی دارد؟
اگر فرزند شما هم از عدم تحمل لاکتوز در کودکان رنج ببرد، احتمالا حدود نیم ساعت بعد از خوردن شیر یا محصولات لبنی، دچار اسهال، شکم درد، استفراغ یا نفخ شدید می‌شود.
البته برخی از مبتلایان به عدم تحمل لاکتوز، در صورت مصرف میزان کمی از لبنیات، مشکلی را مشاهده نمی‌کنند. بدن آنها زمانی به محصولات لبنی واکنش نشان می‌دهد، که مقدار زیادی از لبنیات گاوی را مصرف کرده باشند.
عدم تحمل لاکتوز در کودکان یعنی آلرژی به لبنیات؟
فکر می‌کنید واکنشی که بدن بخاطر حساسیت به لبنیات نشان می‌دهد، همان چیزی است که در صورت ناتوانی در هضم لاکتوز در بدن اتفاق می‌افتد؟ در اشتباهید. حساسیت، یک واکنش ایمنی است، درحالیکه عدم تحمل لاکتوز، یک بیماری گوارشی است.
شاید نشانه‌هایی که از ابتلا به این دو مشکل خبر می‌دهند، تا اندازه‌ای به هم شبیه باشند، اما دلایل ابتلا به این بیماری‌ها و آنچه که به واسطه آنها در بدن اتفاق می‌افتد، کاملا متفاوت است.
شکم‌درد و اسهال بعد از مصرف لبنیات، می‌تواند به علت دچار بودن به هر یک از دو بیماری گفته شده رخ دهد. اما اگر پوست فرزندتان دچار خارش شد و جوش‌های کوچک روی آن دیده شد، یا اینکه صورت، زبان یا لب‌های او متورم شد، یا نشانه‌هایی مثل آب‌ریزش بینی، خیسی چشم‌ها و کهیر را در او مشاهده کردید، احتمالا فرزندتان به پروتئین موجود در لبنیات گاوی حساسیت دارد و دچار ناتوانی در تحمل لاکتوز نشده است.
واقعا توان هضم لاکتوز را ندارد؟
شما نمی‌توانید از ابتلای فرزندتان به عدم تحمل لاکتوز در کودکان پیشگیری کنید اما بد نیست بدانید که در سالهای ابتدای زندگی، بعید است که نشانه‌های این بیماری را در فرزند خود مشاهده کنید.
با این وجود اگر علامت مشکوکی را دیدید، حتما موضوع را با یک متخصص در میان بگذارید. در صورت مبتلا بودن فرزندتان به این بیماری، پزشک رژیم غذایی ویژه‌ای را برای او تجویز خواهد کرد.
در صورتی که پزشک از مبتلا بودن فرزندتان به این بیماری خبر داد، قبل از تهیه هر محصول خوراکی باید برچسب ترکیبات روی آن را بخوانید و وقت مصرف غذاهای آماده، حتما از مواد اولیه به کار رفته در آن آگاه شوید.
یادتان نرود که تنها قطع مصرف شیر گاو نیست که به بهبود حال فرزندتان کمک می‌کند. شما حتی نمی‌توانید برای فرزندتان پنکیکی که یک قاشق ماست به ترکیبش اضافه شده را آماده کنید و در زمان تهیه لبنیات، حتما باید از «بدون لاکتوز» بودن آنها مطمئن شوید.
مراقب کمبود کلسیم باشید
در صورت ابتلای فرزندتان به این بیماری، باید بیشتر به تامین نیازهای غذایی او توجه کنید. عدم تحمل لاکتوز در کودکان ممکن است احتمال ابتلای آنها به کمبود کلسیم یا کمبود ویتامین D را افزایش دهد.
شما برای حفظ سلامت چنین کودکانی، به مصرف لبنیات بدون لاکتوز نیاز خواهید داشت و گذشته از آن، باید با مصرف مواد غیر لبنی حاوی کلسیم و ویتامین D احتمال آسیب دیدن استخوان‌های این کودکان را کمتر کنید.