پیکره‌های ترجمه فارسی با ۱۵ میلیون واژه گردآوری می‌شود

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی انجمن صنفی مترجمان تهران، انجمن صنفی مترجمان شهر تهران اقدام به تدوین و گردآوری دو پیکره متون ترجمه شده به فارسی (TPC, Translational Persian Corpus) خواهد کرد.

پیکره متون ترجمه شده به فارسی (TPC)، پیکره‌ای تک‌زبانه و مشتمل بر متونی خواهد بود که طی 30 سال اخیر از زبان‌های مختلف مثل انگلیسی، آلمانی، فرانسه، عربی، روسی، اسپانیایی، ایتالیایی، ترکی استانبولی و غیره به زبان فارسی ترجمه شده‌اند.

انجمن صنفی مترجمان در راستای وظایف و اهدافش، این پیکره را با همکاری علی بیکیان دانشجوی دکتری مطالعات ترجمه دانشگاه اصفهان و عضو هیئت علمی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، به عنوان مدیر فنی پروژه، و محمدرضا اربابی دانشجوی دکتری زبان‌شناسی و رئیس این انجمن، به عنوان مدیر اجرایی پروژه، طراحی کرده است. طبق پیش‌بینی کارشناسی شده فاز اول این پروژه، شامل 15 میلیون واژه، ظرف 18 ماه تکمیل می شود.

 TPC یک پیکره پویا (dynamic) و درزمانی (diachronic) و حاصل آمیزش چندین پیکره فرعی متشکل از متون داستانی، اخبار، زندگینامه‌ها، متون علمی، و غیره خواهد بود و همواره به موازات ترجمه متون گوناگون از زبان‌های مذکور به حجم آن اضافه خواهد شد.

از ویژگی‌های مهم این پیکره رعایت حقوق مؤلفین و مصنفین از حیث داده‌های مورد استفاده برای ساخت پیکره و تحشیه دقیق آن با فراداده‌ها و ویژگی‌های فرازبانی مثل زبان مبدأ، جنسیت مترجم، تاریخ ترجمه، ناشر، پیشینه مترجم، ژانر، زبان مادری مترجم، و غیره است.

از کاربردهای مهم این پیکره، که بعد از پیکره متون ترجمه شده به انگلیسی (TEC, Translational English Corpus)، پیکره متون ترجمه شده به چینی (ZCTC, ZJU Corpus of Translational Chinese)، و پیکره متون ترجمه شده به عبری (Hebrew Comparable Corpus)، چهارمین پیکره جهان در نوع خود می‌باشد، می‌توان به استفاده از آن در مطالعات مربوط به تفاوت‌های متونی که به زبان فارسی نوشته شده‌اند و متونی که به زبان فارسی ترجمه شده‌اند و نیز پژوهش‌های مربوط به تنوع سبک در بین مترجمان مختلف اشاره کرد.

طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده 20 دانش آموخته کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته‌های مترجمی و مطالعات ترجمه در زمینه گردآوری داده‌های مورد نیاز برای این پیکره و تحشیه آن با انجمن صنفی مترجمان شهر تهران همکاری خواهند کرد. این افراد طی کارگاهی دو روزه، که توسط انجمن صنفی مترجمان شهر تهران و علی بیکیان به عنوان مدرس کارگاه برگزار می‌گردد، ضمن آشنایی مقدماتی با انواع پیکره‌های زبانی و کاربردهای آنها، آموزش‌های تخصصی لازم را برای همکاری جهت تهیه پیکره متون ترجمه شده به فارسی (TPC) خواهند دید.

پیکره بعدی که این انجمن اقدام به گردآوری اش می کند، پیکره موازی دو سویه متون حقوقی انگلیسی به فارسی و بالعکس است که با عنوان کلی (PCEPLT, Parallel Corpus of English<-->Persian Legal Texts) شناخته می شود.

PCEPLT پیکره‌ای مشتمل بر متون حقوقی است که از زبان انگلیسی به فارسی یا بالعکس ترجمه شده‌اند. این پیکره با همکاری علی بیکیان، دانشجوی دکتری مطالعات ترجمه دانشگاه اصفهان و عضو هیئت علمی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، به عنوان مدیر فنی پروژه، و محمدرضا اربابی، دانشجوی دکتری زبان‌شناسی و رئیس انجمن صنفی مترجمان شهر تهران، به عنوان مدیر اجرایی پروژه، طراحی شده است. پیش‌بینی می‌شود که فاز اول این پروژه، شامل تقریباً چهار میلیون واژه در هر زبان، ظرف 18 ماه تکمیل گردد.

 PCEPLT یک پیکره تخصصی (specialized)، پویا (dynamic) و درزمانی (diachronic) و متشکل از متون مختلف اعم از اسناد، مکاتبات، و کتاب‌های حقوق و غیره خواهد بود که از یکی از زبان‌های مذکور به زبان دیگر ترجمه شده‌اند و همواره به موازات ترجمه متون گوناگون از زبان‌های مذکور به حجم آن اضافه خواهد شد. از ویژگی‌های مهم این پیکره رعایت حقوق مؤلفین و مصنفین از حیث داده‌های مورد استفاده برای ساخت پیکره، هم‌ترازسازی داده‌ها در سطح جمله، و تحشیه دقیق آن با فراداده‌ها و ویژگی‌های فرازبانی مثل زبان مبدأ، جنسیت مترجم، تاریخ ترجمه، ناشر، پیشینه مترجم، زبان مادری مترجم، و غیره است.

از کاربردهای این پیکره، می‌توان به استفاده از آن در مطالعات ترجمه، آموزش ترجمه متون حقوقی و اسناد و مکاتبات، نگارش فرهنگ‌های واژگان حقوقی انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی، و ترجمه ماشینی اشاره کرد.

طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده 10 دانش آموخته کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته‌های مترجمی انگلیسی به فارسی و مطالعات ترجمه در زمینه گردآوری داده‌های مورد نیاز برای این پیکره و تحشیه آن با انجمن صنفی مترجمان شهر تهران همکاری خواهند کرد. این افراد طی کارگاهی دو روزه، که توسط انجمن صنفی مترجمان شهر تهران و علی بیکیان به عنوان مدرس کارگاه برگزار می‌ شود، ضمن آشنایی مقدماتی با انواع پیکره‌های زبانی و کاربردهای آنها، آموزش‌های تخصصی لازم را برای همکاری جهت تهیه پیکره PCEPLT خواهند دید.