به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری میزان، بهاونا دیوی کارشناس معروف هند و کارشناس ارشد مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه «لندن» با اشاره به چشم انداز همکاری‌های هند با قزاقستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی اظهار داشت: در 13 ژانویه در شهر «سمرقند» نخستین نشست وزرای امور خارجه در قالب «آسیای مرکزی + هند و افغانستان» به پایان رسید که علاقمندی روز افزون هند به آسیای مرکزی را نشان داد.
به گفته وی، در این نشست «سوشما سوارج» وزیر امور خارجه هند، «چنگیز ایداربیک اف» وزیر امور خارجه قرقیزستان، «سراج‌الدین مهرالدین» وزیر امور خارجه تاجیکستان، «رشید مرداف» وزیر امور خارجه ترکمنستان، «بیبوت آتام قل اف» وزیر امور خارجه قزاقستان و «صلاح الدین ربانی» وزیر امور خارجه افغانستان شرکت کردند.
این کارشناس هندی یادآور شد: در سمرقند کمک برای افزایش تجارت متقابل، چشم انداز تحکیم همکاری‌های متقابل در زمینه جذب سرمایه گذاری‌ها، نوآوری‌ها و فن آوری‌ها به اقتصاد کشورهای منطقه، توسعه پتانسیل ترانزیتی و حمل و نقلی کشورهای آسیای مرکزی، افزایش سفرهای گردشگری و همچنین اجرای طرح‌های مشترک در زمینه‌های علمی، بهداشتی، آموزشی و ورزشی بررسی شد.
به گفته وی، هند موضوع ایجاد کنسرسیوم با حضور کشورهای منطقه برای اتصال مسیرهای ریلی «قزاقستان-ترکمنستان-ایران» و «قزاقستان-ازبکستان- ترکمنستان-ایران» به بندر «چابهار» برای انتقال کالا از آسیای مرکزی را پیشنهاد کرد.
دیوی افزود: این دیدار در سال گذشته میلادی برنامه ریزی شده بود و با نقش روزافزون هند نه تنها در آسیای مرکزی بلکه در افغانستان و ایران ارتباط دارد، هند از قدیم علاقه‌مند به آسیای مرکزی بود. از لحاظ جغرافیایی هند دسترسی مستقیم به آسیای مرکزی ندارد ولی در پاکستان ارتباطات حمل و نقلی با آسیای مرکزی وجود دارد.
به گفته وی، هند تلاش می‌کند راه‌های ریلی را از طریق ایران، افغانستان، تاجیکستان و ... برقرار کند. همچنین هند به آسیای مرکزی که در آن چین و روسیه با هم از نزدیک همکاری و در عین حال رقابت می‌کنند، به عنوان یک منطقه مهم می‌نگرد.
این کارشناس تصریح کرد: هند با توجه به روابط تاریخی و فرهنگی با آسیای مرکزی، روابط نزدیک سیاسی و راهبردی با افغانستان، مناسبات تاریخی با روسیه و روابط در حال توسعه با چین، می‌خواهد در این پروسه نقش شایسته‌ای ایفا کند ولی متفاوت از چین و روسیه، هند علاقه‌مندی مشخص ژئوپلیتیکی و راهبردی در منطقه ندارد.
به گفته وی، علاقه‌مندی‌های آن اساساً به افغانستان و تا اندازه‌ای به تاجیکستان متمرکز شده است. عضویت در سازمان همکاری شانگهای و ایجاد مناطق آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز تمایل دهلی را به امکانات جدید منطقه‌ای نشان می‌دهد ولی نباید چشم انداز همکاری‌های اقتصادی و سیاسی را از هم جدا کرد.
دیوی یادآور شد: گرچه سیاست و همکاری راهبردی برای هند در درجه اول و اقتصاد در دوم است ضمنا مشخص است که نفت، گاز و منابع معدنی برای دهلی مهم می‌باشد. در این زمینه قزاقستان و ترکمنستان جذابیت‌های خاصی دارند و با ازبکستان روابط تاریخی، فرهنگی و سیاسی نزدیک‌تری وجود دارد.
به گفته وی، هند می‌خواهد با کشورهای منطقه روابط تجاری برقرار کند و نیازمند به نفت و گاز ایران، عراق و کویت است.همزمان با این دهلی نو روابط خود را با قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان که نفت و گاز دارند، بیش از پیش توسعه می‌دهد.
دیوی گفت: واردات منابع نفتی و گازی از منطقه شدیدا وابسته به موجودیت روابط حمل و نقلی است. هند در حال حاضر بازسازی روابط حمل و نقلی جغرافیایی، کریدورهای جدید حمل و نقلی را در اولویت قرار داده بر همین اساس دسترسی به آسیای مرکزی از طریق افغانستان و ایران ضروری است.
به گفته وی، دهلی ساخت بندر چابهار در ایران را که برای این کشور امکانات جدیدی را فراهم می کند، تقریبا تمام کرده و چین بندر «گوادر» پاکستان را که برای پکن دسترسی به اقیانوس هند را فراهم می‌کند، دارد. از طریق چابهار می‌توان مسیری را از «بمبئی» به ایران و بعد به افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی ایجاد کرد و این برای هند امکان حل و فصل مشکلات با پاکستان را با دور زدن آن و ورود به آسیای مرکزی فراهم می‌کند.
این کارشناس افزود: نشست سمرقند که در آن نمایندگان افغانستان و دیپلمات‌های کشورهای آسیای مرکزی حضور داشتند، نشان داد که هند منافع مشخص درازمدت تاریخی دارد. هند به این مورد تاکید دارد که آماده همکاری با چین از طریق استراتژی «یک کمربند، یک جاده» است و گوادر و چابهار نزدیک به یکدیگر احداث شدند و از هر 2 بندر هند و چین استراتژی خود را در اقیانوس «هند» اجرا می‌کنند.
سهم دهلی چشمگیر نیست ولی هند نقش خود را به عنوان ابرقدرت نرم در منطقه بررسی می‌کند، علاقمندی به گردشگری، الکترونیک، داروسازی، آموزش و علم را افزایش می‌دهد.
به گفته وی، هند برنامه ریزی کرده در قرقیزستان و تاجیکستان مراکز پزشکی احداث کند. سرمایه گذاری‌های هند در منطقه بیشتر جنبه تجاری دارد و شرکت‌های هندی متفاوت از شرکت‌های بزرگ چینی که از حمایت دولت برخوردار هستند، تا اندازه ای مستقل هستند. هند اصرار می‌کند که مناقشات با پاکستان را فقط از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه می‌توان حل و فصل کرد زیرا این کشورها روابط زبانی، فرهنگی، تاریخی دارند.
دیوی یادآور شد: هند و پاکستان می‌توانند در چارچوب سازمان همکاری شانگهای همکاری‌های سیاسی و استراتژی نزدیک‌تری ایجاد کنند اما فعلا معلوم نیست، سازمان در آشتی 2 کشور تا چه اندازه‌ای می‌تواند نقش داشته باشد.
/
