آیا فروشگاه اپیک منجی گیمرها می‌شود؟

اتفاقات کلیدی زیادی در گذر زمان موجب شکل گیری موجی بزرگ می‌شوند و این موج بعدها تحولی عظیم در مسیر پیش رو ایجاد می‌کند. کمپانی والو پانزده سال پیش یک تصمیم بزرگ گرفت، ایجاد اولین فروشگاه اینترنتی بازی‌های ویدیویی. تصمیمی که درنهایت ختم به پایه گذاری بزرگ‌ترین فروشگاه و جامعه حال حاضر بازی‌های ویدیویی شد، استیم.

تا سال 2011 و عرضه فروشگاه اینترنتی رسمی الکترونیک آرتز، استیم رقیبی نداشت. البته اوریجین هم نتوانست در جذب مخاطب موفق عمل کند. عدم وجود قابلیت‌های کلیدی و کاربردی به همراه ضعف در مشارکت با دیگر ناشرهای بازی‌های ویدیویی از جمله عواملی بودند که موجب شدند اوریجین هیچوقت حتی در حد و اندازه‌های رقابت با استیم نباشد.

در ادامه تلاش ناشران برای ایجاد پلتفورم برای فروش بازی‌های ویدیویی، UPlay شکل گرفت. طی سال‌های گذشته شاید کمتر کاربری به سراغ این فروشگاه اینترنتی رفته و از آن خرید کرده باشد. زمانی که می‌توانید بازی‌های یوبیسافت را به سادگی روی استیم خریداری کنید و از آن‌ها در کنار سایر بازی‌هایتان لذت ببرید، چه نیازی به استفاده از UPlay وجود دارد؟

مثال اوریجین و UPlay را به این منظور مطرح کردیم تا اشاره کنیم که طی سال‌های گذشته، استیم بزرگ‌ترین و جامع‌ترین فروشگاه بازی‌های ویدیویی بوده است. آمار و ارقام منتشر شده از میزان فعالیت کاربران و خرید و فروش‌های انجام گرفته چه در بخش فروشگاه و چه در میان کاربران نشان می‌دهد شاید سال‌های سال طول بکشد تا رقیبی قدرتمند بتواند این آمار و ارقام را پشت سر بگذارد و رکوردی جدید ثبت کند.

در کنار تمام موفقیت‌های استیم طی سال‌های اخیر، در مطلبی جداگانه به بررسی تمام مشکلات و ایرادات پشت پرده استیم پرداختیم. ایراداتی که نشان می‌دهد استیم برخلاف روند سال‌های ابتدایی خود در برخورد با ناشران بسیار مستبدانه رفتار می‌کند و در بسیاری از مواقع حق و حقوق آنان را ضایع می‌کند.

موج به راه افتاده در این خصوص اگرچه نتوانست خطری برای استیم ایجاد کند و موقعیت فوق العاده مستحکم آن را متزلزل کند، اما توانست فرصتی را برای رقیبان به وجود آورد که از این مسئله استفاده کنند و پلتفورم فروش بازی‌های ویدیویی خود را بالا بکشند.

هر از چندگاهی اخباری مبنی بر فعالیت غول تکنولوژی چین یعنی تنسنت در خصوص ایجاد یک فروشگاه برای بازی‌های ویدیویی به بیرون درز می‌کرد. به نظر می‌رسد که هم اکنون این فروشگاه با نام WeGame در چین و به صورت انحصاری برای این کشور در دسترس است. فروشگاهی که پس از پشت سر گذاشتن تست‌های اولیه قرار است برای تمام کشورها دردسترس قرار گیرد و تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین رقبای استیم شود.

در این بین، قطعا تا سال‌های سال از موج بتل رویالی که در سال 2016 ایجاد شد یاد می‌شود. موجی که باعث شد اپیک گیمز به درآمد چند میلیارد دلاری دست پیدا کند و به فکر توسعه یک فروشگاه اینترنتی بیافتد. گرچه تا پیش از آن اپیک به ساخت بازی‌ها و فروش موتور گرافیکی موفق خود یعنی Unreal Engine درآمد چشمگیری داشت، اما درآمد حاصل از فورتنایت تا حدی زیاد بود که شاید کمتر کسی می‌توانست آن را پیش‌بینی کند.

پیش از برگزاری مراسم TGA 2018 اپیک به صورت رسمی فروشگاه اینترنتی خود را معرفی کرد. فروشگاهی که هدف اصلی خود را رقابت با استیم قرار داده و اگر نگاهی دقیق‌تر به درآمد حاصل از فورتنایت بیندازیم، متوجه می‌شویم که اپیک پشتوانه لازم برای ورود به نبرد با این غول عظیم الجثه بازار بازی‌های ویدیویی را دارد.

اما سوال اصلی اینجاست، آیا اپیک سیاست درستی برای رقابت با استیم و به وجود آوردن پلتفورمی جهت بهبود شرایط گیمرها و ناشران یا بازی‌سازان در پیش گرفته است؟

برای پاسخ دادن به این سوال بهتر است ابتدا از خروجی آن شروع کنیم. بهترین و ایده‌آل‌ترین شرایط برای یک کاربر که قصد خرید بازی‌های ویدیویی را دارد چیست؟ خرید یک بازی باکیفیت با کم‌ترین قیمت ممکن و دسترسی به آن با بهترین امکانات موجود.

هزینه خرید بازی‌های ویدیویی طی سال‌های گذشته تغییری نکرده و پیش‌تر نیز به بررسی دلایل این مسئله و همچنین راه حل ناشرها برای بالا نبردن قیمت بازی‌های ویدیویی پرداختیم. استیم نیز برهمین اساس طی سال‌های گذشته مطابق با بازار جهانی و تصمیم ناشران، بازی‌های ویدیویی را در اختیار کاربران قرار داده و هیچوقت تصمیمی مبنی بر گران فروختن یک بازی نداشته است.

گرچه حفظ قیمت 59.99 دلاری برای بازی‌های بزرگ یا به عبارتی AAA رضایت کاربران را به دنبال دارد، تجربه نشان می‌دهد ارائه قیمتی کم‌تر همیشه خرسندی مخاطبین را به همراه دارد و شاید این مسئله به بالا رفتن فروش و درنهایت بالاتر رفتن سود ناشران کمک ویژه‌ای کند.

این درواقع همان انتظاری است که کاربران از فروشگاه اپیک دارند. ایجاد یک رقابت که درنهایت ختم به کاهش هزینه‌ها و دسترسی به امکانات بیشتر شود و فروشگاه اپیک به عنوان اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین رقیب حال حاضر استیم تمام نگاه‌ها را معطوف به خود کرده تا در نهایت شاهد رخ دادن این اتفاقات باشیم.

اما مشکل اصلی اینجاست که هیچ کدام از سیاست‌های حال حاضر اپیک در راستای تحقق این انتظارات قرار ندارد. اپیک تمام تلاش خود را می‌کند تا با حذف بازی‌ها از استیم، کاربران را مجاب به نصب و استفاده از فروشگاه خود کند. این درواقع شروع رقابتی ناعادلانه است که ثمره آن هیچ منفعتی برای کاربران ندارد.

فروشگاه اپیک آنقدر از استانداردهای مد نظر کاربران فاصله دارد که کمتر کسی ترجیح می‌دهد برای دانلود و نصب بازی به سراغش برود و اگر دسترسی به فورتنایت تنها از طریق این فروشگاه میسر نبود، شاید تعداد کاربران آن هم‌اکنون بسیار کمتر می‌شد. در جدول پایین نگاهی به تمام امکانات و خصوصیاتی ‌می‌اندازیم که استیم مدت‌هاست در اختیار کاربران قرار داده و فروشگاه اپیک همچنان در ارائه آن‌ها ناکام است:

همانطور که مشاهده کنید، هم اکنون فروشگاه اپیک حتی ساده‌ترین و پیش پا افتاده‌ترین قابلیت‌های ممکن مانند اضافه کردن بازی‌ها به لیست علاقه‌مندی را نیز ندارد. این مسئله موجب می‌شود تا از نظر به وجود آوردن تجربه‌ای جدید و متفاوت برای کاربران، فروشگاه اپیک کیلومترها تا رسیدن به استیم فاصله داشته باشد.

درواقع مشکل فروشگاه اپیک همین است. به جای تمرکز روی اضافه کردن قابلیت‌ها و درنتیجه جلب مخاطبین به واسطه ارائه خدمات بهتر، این فروشگاه تمرکز خود را روی در اختیار گرفتن انحصار زمانی عرضه بازی‌ها گذاشته است. یعنی دقیقا همان چیزی که هیچ یک از کاربران نیازی به آن ندارند.
چه کسی خوشش می‌آید که مثلا برای تجربه بازی x، استیم را استفاده کند و برای تجربه بازی y به سراغ فروشگاه اپیک برود؟ دلیل ایجاد این حجم از حساب کاربری روی هر فروشگاه و استفاده از چندین و چند پلتفورم مختلف برای خرید و تجربه بازی‌ها چیست؟

طبق آمار منتشر شده از سال 2018، استیم روزانه 47 میلیون کاربر فعال دارد و این رقم در ماه به 90 میلیون کاربر می‌رسد. رکورد تعداد کاربران آنلاین استیم 18.5 میلیون نفر است و ماهیانه 1.6 میلیون خرید از طریق این فروشگاه شکل می‌گیرد.

اپیک در مسیری گام برداشته که کاربران مجبور شوند برای تجربه یک بازی خاص مانند Ashen تنها به این فروشگاه مراجعه کنند. اگرچه تعداد بازی‌های موجود در این فروشگاه در حال حاضر انگشت شمار است و فرسنگ‌ها تا 30 هزار بازی موجود روی استیم فاصله دارد، اما همین گام‌های ابتدایی برای جلب نظر ناشران چگونه برداشته شده؟

صرف نظر از دیویژن 2 که برخلاف نسخه اول خود این بار روی فروشگاه اپیک و UPlay منتشر می‌شود و عملا برای تجربه آن نیازی به مراجعه به فروشگاه اپیک و استفاده از آن نیست، شاهد عرضه Metro Exodus روی این فروشگاه هستیم.

بازیی که با حواشی بسیار زیاد تنها دو هفته پیش از انتشار و پس از یک مدت طولانی قرار گرفتن برای پیش فروش از استیم برداشته شد و روی این پلتفورم قرار گرفت، آن هم نه به عنوان یک قرارداد دائمی، بلکه تنها برای انحصار زمانی یک ساله. این انحصار زمانی و از طرفی اقدام غیراخلاقی Deep Silver (ناشر بازی) و فروشگاه اپیک موجب شد تا بسیاری از گیمرها خشمگین شوند و کمپین بزرگی برای محکوم کردن این انتقال به وجود آید.

کاربران خشمگین با انتشار نقدهای منفی متعدد طی روزهای گذشته حسابی از خجالت قسمت‌های پیشین مترو درآمده‌اند.

گرچه اپیک در راستای آرام کردن و کاربران و از طرفی جلب نظر آن‌ها اقدام به فروش بازی با قیمتی کمتر از استیم و با هزینه 49.99 دلار (10 دلار کمتر از استیم) کرد، اما باز هم کاربران حاضر به خرید بازی از فروشگاه اپیک نشدند و به نوعی خرید بازی را تحریم کردند.

تنها سیاست صحیح اپیک در راستای رقابتی سالم با استیم کاهش چشمگیر سود خود از فروش بازی‌ها بود. استبداد استیم در این سال‌ها موجب شده بود تا ناشران سهم 30 درصدی این فروشگاه از سود حاصل از فروش بازی‌های خود را بپذیرند و به نوعی با آن کنار بیایند. همین مسئله نیز برای بسیاری از ناشران دردسرساز شده بود و آن‌‌ها به شدت پرداخت این هزینه را به فروشگاهی که کوچک‌ترین سهم یا مشارکتی در تبلیغات و کمک به بالاتر رفتن میزان فروش آنان ندارد، محکوم می‌کردند.

فروشگاه اپیک به جای سهم 30 درصدی اعلام کرد که تنها 12 درصد از سود فروش بازی‌ها را بر می‌دارد. این بدین معناست که ناشران با فروش بازی‌های آن خود روی این پلتفورم به نسبت استیم 18 درصد سود بیشتری کسب می‌کنند که برای هر ناشری این رقم حائز اهمیت است. چه ناشری که بازی تازه عرضه شده‌اش میلیون‌ها دلار فروش می‌کند و چه ناشر کوچکی که چشم به تعداد اندک نسخه‌های فروش رفته از بازی ایندی خود دوخته است.

در راستای رقابت با استیم، تنها همین سیاست بود که موجب شد استیم کمی دست از سیاست‌های جاه طلبانه خود بردارد و قرارداد جدیدی را با ناشران منعقد کند. طبق این قرارداد جدید، اگر میزان فروش بازی منتشر شده به 10 میلیون دلار برسد، سهم ناشر 5 درصد افزایش پیدا می‌کند. اگر این مقدار به 20 میلیون دلار برسد باز هم 5 درصد به ناشر اختصاص پیدا می‌کند تا درنهایت شاهد مشارکتی 20 – 80 درصدی بین استیم و ناشران باشیم.

رسیدن به چنین میزان فروشی برای ناشران بازی‌های ایندی یک رویاست و این رقم تنها برای بازی‌های AAA قابل دسترس است. در نتیجه شرایط برای بازی‌های ایندی تغییری نکرده و همچنان فروشگاهی مانند اپیک بهترین گزینه برای فروش این بازی‌ها و رسیدن سود بیشتری به ناشر آن‌ها محسوب می‌شود.

درواقع این همان چیزی است که تمام گیمرها از فروشگاه اپیک انتظار دارند. کم کردن سهم خود از سود فروش بازی‌ها و درنتیجه کاهش قیمت بازی‌های ویدیویی. تصمیمی که منجر می‌شود استیم و سایر فروشگاه‌های اینترنتی از آن تبعیت کنند و درنهایت شاهد یک کاهش قیمت کلی برای تمام بازی‌های ویدیویی باشیم.

این چیزی است که ما نیاز داریم و خواهان رسیدن به آن هستیم، نه ایجاد انحصار زمانی و اجبار برای استفاده از فروشگاه اپیک. فروشگاهی که برای تجربه بازی‌های تک نفره خود نیز نیاز به آنلاین بودن دارد و کاربران حتی نمی‌توانند بدون اینترنت مشغول تجربه بازی‌های خود شوند.

فروشگاه HumbleBundle علاوه بر فروش بازی‌ها با تخفیف‌های فوق العاده، برخی مواقع بازی‌های رایگانی را در غالب کدهای استیم به کاربران هدیه می‌دهد.

محدودیت در فروشگاه اپیک آنقدر زیاد است که تنها راه شما برای خرید یک بازی پرداخت مستقیم هزینه آن است. اما در استیم شرایط متفاوت است و راه‌های مختلفی برای دسترسی به یک بازی وجود دارد. شما می‌توانید با فروش آیتم‌های خود مقداری از هزینه خرید هر بازی را به دست آورید و سپس با شارژ حساب کاربریتان آن را خریداری کنید.

یا می‌توانید از وبسایت‌های دیگر کد فعال سازی بازی را خریداری کنید و سپس با وارد کردن آن در استیم، بازی خود را تحویل بگیرید. این مسئله زمانی مهم جلوه می‌کند که بسیاری از وبسایت‌های اینترنتی بازی‌های تازه عرضه شده را با تخفیف‌های جزئی 5 الی 10 درصدی به فروش می‌رسانند و شما می‌توانید با پرداخت هزینه‌ای کمتر، بازی خود را روی فروشگاه استیم تحویل بگیرید.

درواقع استیم تلاش نمی‌کند شما را وادار به خرید بازی از خود کند. استیم طی سال‌های اخیر تبدیل به یک اجتماع بزرگ از گیمرها شده تا پیش یکدیگر جمع شوند و بتوانند در محیطی امن و سالم به تبادل اطلاعات، آیتم، اشتراک گذاری لحظات و... بپردازند. اجتماعی که در فروشگاه اپیک وجود ندارد و می‌بایست مدت‌ها صبر کرد تا نمونه کوچکی از آن را (با فرض ایجاد زیرساخت‌هایی که هم اکنون وجود ندارند) مشاهده کنیم.

فروشگاه اپیک می‌تواند همان منجی‌ای باشد که منتظرش هستیم. همانی که برای کاربران امکانات جدیدی به وجود می‌آورد، قیمت بازی‌ها را کاهش می‌دهد و در ساخت یک اجتماع پویا برای گیمرها مشارکت می‌کند. تمام این انتظارات زمانی برآورده می‌شود که اپیک مسیر درست را تشخیص دهد و پیشروی در آن را شروع کند.

پایان مسیری که هم‌اکنون پیش روی فروشگاه اپیک قرار دارد مشخص است. تبدیل شدن به یک فروشگاه شکست خورده که تنها سیاست آن برای جذب مخاطبین روی آوردن به انحصار گرایی و اجبار به استفاده از خود است. روشی که شاید بسیاری از کاربران آن را نپسندیده و به شدت با آن مخالفت کنند. نظرات خود درخصوص سیاست گذاری‌های اخیر فورشگاه اپیک را با ما در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.