به گزارش ایسنا و طبق اعلام روابط عمومی بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، مرتضی اکبری مباحثی در تبیین نحوه محاسبه کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه و تفاوت آن با سود بانکی در پاسخ به رسانه‌ها مطرح کرد.
وی در پاسخ به این سوال که کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه چیست و محل مصرف آن در بانک‌ها کجاست؟ گفت: کارمزدهای بانکی، هزینه‌های اسمی برای تنظیم و نگهداری حساب‌های مختلف و خدمات معاملات جزئی مشتریان است که جهت پوشش هزینه‌های جاری و عملیاتی بانک‌ها تعریف شده است.
به گفته وی در بانک‌های قرض‌الحسنه تسهیلات اعطایی بدون سود و تنها در قبال دریافت کارمزد صفرتا 4 درصد پرداخت می‌شود. این کارمزد به پوشش هزینه‌های عملیاتی بانک‌های قرض‌الحسنه از قبیل تأمین و نگهداری زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری هزینه‌های جاری نگهداری شعب مانند نیروی انسانی، اجاره بها، تلفن، برق، گاز و … اختصاص پیدا می‌کند.
مبانی قانونی محاسبه و دریافت کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه
مدیرعامل قرض‌الحسنه مهر ایران، در پاسخ به این سوال که مبانی قانونی محاسبه و دریافت کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه چیست؟ اظهار کرد: شورای پول و اعتبار در بخشنامه مورخ 08/07/1363 بانک‌ها را ملزم به دریافت کارمزد برای اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه کرده و نحوه دریافت این کارمزد و چگونگی اعطای قرض‌الحسنه را تبیین کرده است؛ دربند 3 از یک هزار و بیست و چهارمین صورت‌جلسه شورای پول و اعتبار ذکرشده است که «کارمزد قرض‌الحسنه در ابتدای پرداخت قرض‌الحسنه و نیز در سالروزهای بعدی نسبت به مانده و مدت، از گیرنده تسهیلات دریافت شود»؛ در این صورت‌جلسه آمده است که به منظور تقسیط و وصول مبلغ قرض‌الحسنه اعطایی، سال‌های دوره بازپرداخت قرض‌الحسنه به جای 12 ماه، 11 ماه در نظر گرفته می‌شود و در هر سال یک قسط برای وصول کارمزد اختصاص می‌یابد. به طور مثال برای قرض‌الحسنه اعطایی با دوره بازپرداخت سی‌وشش ماهه مبلغ قرض‌الحسنه در سی‌وسه قسط، (مبلغ هر قسط= 33 ÷ مبلغ قرض‌الحسنه اعطایی) و کارمزد متعلقه در سه قسط اول، سیزدهم و بیست‌وپنج تقسیط و وصول می‌شود.
وی درباره عملکرد بانک قرض‌الحسنه مهر ایران دراین‌باره گفت: بر اساس قانون، بانک‌های قرض‌الحسنه از محل دریافت این کارمزدها حق شناسایی سود را ندارند و چنانچه درآمد حاصل از کارمزدهای اکتسابی تمامی هزینه‌های عملیاتی را پوشش بدهد این بانک‌ها ملزم هستند تا کارمزد خود را کاهش دهند.
به گفته او در حال حاضر بانک قرض‌الحسنه مهر ایران علیرغم اینکه برای پوشش هزینه‌های جاری خود هیچ‌گونه منبع درآمدی (شرکت داری، بنگاه‌داری و …) را غیر از دریافت کارمزد تسهیلات ندارد، در بسیاری از بخش‌ها مانند ارائه طرح‌های تسهیلاتی به مددجویان سازمان‌های حمایتی، پرداخت وام به نیازمندان مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور و همین طور دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی تسهیلاتی با کارمزد صفر، 2 یا 3 درصد پرداخت می‌کند.
تفاوت کارمزد وام‌های قرض‌الحسنه با سود سایر تسهیلات بانکی
اکبری همچنین درباره تفاوت کارمزد وام‌های قرض‌الحسنه با سود سایر تسهیلات بانکی توضیح داد: باید در نظر داشت که فرمول نحوه محاسبه کارمزد وام قرض‌الحسنه متفاوت از فرمول محاسبه سود تسهیلات دیگر است. فرمول محاسبه سود تسهیلات برای تسهیلات غیر از قرض‌الحسنه تقریباً شبیه به هم و کاملاً متفاوت از کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه است؛ بنابراین اشتباهی که بسیاری از مشتریان و تسهیلات گیرندگان انجام می‌دهند این است که با فرمول‌های سایر تسهیلات دارای سود، کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه را محاسبه می‌کنند و با توجه به مغایرت پیش‌آمده فکر می‌کنند سیستم بانکی به آن‌ها دروغ گفته و سود تسهیلات آن‌ها بیشتر از 4 درصد است.
فرمول محاسبه کارمزد وام قرض‌الحسنه
وی در مورد فرمول محاسبه کارمزد گفت: با این توصیف همانطور که قبلاً عرض کردم بر اساس قانون، کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه بر اساس مانده وام دریافتی در پایان دوره سالیانه محاسبه می‌شود، نه بر مبنای مبلغ کل تسهیلات در تمامی سال‌های بازپرداخت اقساط آن. بر این اساس کارمزد سال‌های مختلف تسهیلات قرض‌الحسنه از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
کارمزد سال اول (قسط 1)=100*12/( تعداد ماه‌های سال) * (درصد کارمزد وام قرض‌الحسنه) * (مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه)
کارمزد سال دوم (قسط 13)=(100*12/( تعداد ماه‌های سال) * (درصد کارمزد وام قرض‌الحسنه) * (مانده سال دوم تسهیلات قرض‌الحسنه)
کارمزد سال سوم (قسط 25)=100*12/( تعداد ماه‌های سال) * (درصد کارمزد وام قرض‌الحسنه) * (مانده سال سوم تسهیلات قرض‌الحسنه)
به گزارش ایسنا، آیت‌الله مکارم شیرازی در سالروز شهادت حضرت فاطمه زهراء (س) با انتقاد از سیستم بانکی کشور، تصریح کرده بود که بانک‌ها به اسم تسهیلات قرض‌الحسنه و به جای اینکه چهار درصد کارمزد برای طول دوره بازپرداخت تسهیلات دریافت کنند، هر سال 4 درصد دریافت می‌کنند و در پایان سال پنجم بیست درصد سود از باقی‌مانده از مردم دریافت می‌کنند، این رباخواری آشکار است که به نام قرض‌الحسنه انجام می‌شود.
اکبری در پاسخ به این سوال که با توجه به اخذ کارمزدهای اندک در بانک‌های قرض‌الحسنه، آیا بانک قرض‌الحسنه مهر ایران توانایی ایفای نقش خود در حوزه‌های مسئولیت اجتماعی را داشته است؟ گفت: با توجه به رسالت و مأموریت ذاتی بانک‌های قرض‌الحسنه، این بانک‌ها نقش بسزایی در توانمندسازی اقشار آسیب‌پذیر جامعه و کمک به بهبود شرایط و رونق اقتصادی در مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور ایفا کرده‌اند. در این راستا، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در طول یازده سال عملکرد مؤثر خود بیش از 4 میلیون و 200 هزار فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به ارزش 330 هزار میلیارد ریال پرداخت کرده است که از این میزان 73 هزار و 200 فقره تسهیلات به ارزش 4480 میلیارد ریال به مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره)، 33 هزار فقره تسهیلات به معاونت امور زنان ریاست جمهوری به اعتبار هزار میلیارد ریال، 7400 فقره تسهیلات به اعتبار 842 میلیارد ریال به تسهیلات اشتغال‌زایی بنیاد برکت، 7900 فقره تسهیلات به اعتبار 405 میلیارد ریال به تسهیلات مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و بالغ بر 6600 فقره تسهیلات به اعتبار 768 میلیارد ریال به مدد خواهان بهزیستی، اعطا شده است و مابقی نیز به سایر اقشار مردم به ویژه قشر متوسط به پایین جامعه تسهیلات داده‌شده است. این بانک تنها از ابتدای سال 1397 تاکنون به بیش از یک‌میلیون نفر وام قرض‌الحسنه اعطا کرده است.
وی درباره محورهای اصلی فعالیت‌های بانک قرض‌الحسنه مهر ایران توضیح داد: اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال، کارآفرینی و کسب‌وکارهای خرد و خانگی، پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه توانمندسازی زنان با اولویت زنان سرپرست خانوار، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه توانمندسازی و اشتغال روستاییان، توانمندسازی مددجویان سازمان حمایتی همچون کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان امور زندان‌ها و اقدامات تأمینی و …، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه توانمندسازی کارگران مراکز تولیدی و صنعتی، توانمندسازی دانشجویان و دانشگاهیان، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه کمک‌هزینه مسکن، کمک‌هزینه درمان و توانمندسازی کارکنان مراکز دولتی، عمومی و خصوصی تنها بخشی از مسئولیت‌های اجتماعی و مأموریت‌های بانک قرض‌الحسنه مهر ایران است که به ویژه باهدف محرومیت‌زدایی در مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور در دستور کار قرار دارد.
مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران درباره عملکرد این بانک خدمات الکترونیک، با توجه به درآمد پایین حاصل از اخذ کارمزدهای قرض‌الحسنه و هزینه‌های بالای تأمین زیرساخت برای خدمات الکترونیک گفت: فناوری‌های الکترونیکی، تأثیرات بسیاری بر شیوه زندگی ما داشته و این تغییرات در صنعت بانکداری به وضوح قابل مشاهده است. در عصر حاضر بانک‌ها دستخوش تغییراتی هستند که پیشتر در تاریخ خود تجربه نکرده بودند. این تغییرات هم بر ساختار صنعت و هم ماهیت رقابت تأثیر شگرف داشته است.
به گفته وی، بانک‌ها با توجه روزافزون به ارائه خدمات بانکی از طریق ابزارهای الکترونیکی باهدف تسهیل فرآیند خدمات‌رسانی به مردم و کاهش هزینه‌های بانکداری هزینه‌های زیادی را در این زمینه متحمل شده‌اند و بنابراین استفاده از ابزارهای بانکداری الکترونیک مانند دستگاه‌های خودپرداز، پایانه‌های پوز فروشگاهی، درگاه‌های پرداخت اینترنتی، موبایل بانک، اینترنت بانک و به صورت کلی خدمات مبتنی بر اینترنت، نقش بسزایی در تسهیل امور روزمره مردم و تقویت آسایش آنان در برخورداری از خدمات بانکی را مهیا کرده است.
اکبری خاطرنشان کرد: خوشبختانه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در عرصه خدمات بانکداری الکترونیک و توجه به ترویج بانکداری سبز در شبکه بانکی کشور پیشگام است و علاوه بر اینترنت بانک و موبایل بانک، با راه‌اندازی سامانه‌های آنلاین افتتاح حساب، درخواست تسهیلات، معدل‌گیری امتیاز وام قرض‌الحسنه و … میزان مراجعه حضوری به شعبه را به حداقل رسانده است. به نظرم بانک‌ها به جهت خدمات بانکداری الکترونیک خدمات بسیار ارزشمند و تأثیرگذاری را به جامعه و مردم ارائه می‌کنند که شاید نیاز است این نوع از خدمات بانک‌ها بیشتر برای عموم مردم بازگو شود.
وی افزود: شما تصور کنید یک روز یا حتی یک ساعت خدمات الکترونیک بانک‌ها قطع شود؛ چقدر رفت‌وآمد افزایش می‌یابد؟ صف انتظار در بانک‌ها چقدر افزایش می‌یابد؟ شهروندان چقدر اتلاف وقت و زمان‌دارند؟ چه میزان به آلودگی هوا افزوده می‌شود؟ شاید فقط فکر کردن به این پرسش‌ها نشان دهد که بانک چه خدمتی را برای آسایش و راحتی جامعه ارائه می‌دهند؟
راه‌های کاهش کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه
اکبری درباره راه‌های کاهش کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه گفت: با توجه به تاکید اسلام بر موضوع قرض‌الحسنه در صورتی که منابع مالی دولت و نهادهای عمومی و انقلابی و همچنین وجوهات دینی و به ویژه رهبران فکری که در جامعه تأثیرگذارند، به سمت بانک‌های قرض‌الحسنه هدایت شود، با تقویت منابع قرض‌الحسنه کشور دیگر حتی نیاز به دریافت کارمزد هم نیست.
