پوکی استخوان یا استئوپروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های استخوانی است که اغلب تا زمانیکه کاهش تراکم استخوان باعث شکستگی نشده است خاموش باقی می‌ماند. متأسفانه این بیماری در کشور ما از جمله بیماری‌های رایج است که در بین زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود، به طوریکه در رده سنی بالای 50 سال از هر سه زن و از هر 12 مرد یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود، یعنی احتمال ابتلای زنان به این بیماری 4 برابر مردان است. بنابراین پیشگیری از آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.
پوکی استخوان
ﺍﺳﺘﺌﻮﭘﺮﻭﺯ به معنی ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻮﺩه ﺍﺳﺘﺨﻮﺍنی ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﺣﺠﻢ است؛ که در بزرگسالان ﺑﺎ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﺩﺭ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮستگی ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻭ ﻋﺪﻡ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺑﻴﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻭ جذب ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ. از عوامل به‌وجود آورنده آن می‌توان به ﻛﺎﻫﺶ ﻫﻮﺭﻣﻮﻥﻫﺎی جنسی، ﻛﻤﺒﻮﺩ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﺭﺷﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺍﻧﺴﻮﻟﻴﻦ IGF-1، ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻠﻴﺴﺘﺮﻳﻮﻝ ﺩﺭ ﻛﻠﻴﻪ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ، ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺍﺳﺘﺌﻮﻛﻼﺳﺖ (ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺮﮒ ﺳﻠﻮلی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی ﺷﺪه ﺍﺳﺘﺌﻮﻛﻼﺳﺖ) ﻧﺎشی ﺍﺯ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﺳﺘﺮﻭﮊﻥ، ﺍﺧﺘﻼﻝ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻭﻳﺘﺎﻣﻴﻦ D ﻭ ﺳﻮﺀ ﺟﺬﺏ ﻛﻠﺴﻴﻢ اشاره کرد. همچنین بیماری تیروئید، سرطان و بعضی از بیماری‌های مزمن کبدی، گوارشی و کلیوی را می‌توان از خطرات مهم در ایجاد پوکی استخوان دانست.
استخوان عمدتا از پروتئین و مواد معدنی آن شامل کلسیم تشکیل شده است، در دوران کودکی و نوجوانی مقدار توده استخوانی در اسکلت بدن افزایش و تا 25 سالگی به حداکثر می‌رسد. بنابراین رژیم غذایی در این دوران اهمیت زیادی دارد چرا که از سن حدود 40 سالگی مقدار استخوان در اسکلت بدن شروع به کاهش میکند و این کاهش تا آخر عمر ادامه دارد.
نیاز روزانه به کلسیم
نیاز روزانه انسان به کلسیم بسته به سن متفاوت است. در رده سنی 9 تا 18 سال نیاز به کلسیم به دلیل سرعت بالای ساخت استخوان‌ها به میزان 1300 میلی‌گرم در روز، بین 19 تا 25 سالگی 1000 میلی‌گرم و در سنین 51 تا 70 سالگی نیاز روزانه در مردان 1000 و در زنان 1200 میلی‌گرم است. دلیل این تفاوت‌ها در میزان مورد نیاز را می‌توان به این مرتبط دانست که سرعت تخریب استخوان‌ها با بالا رفتن سن بیشتر می‌شود.
نقش کلسیم و ویتامین D در جلوگیری از پوکی استخوان
کلسیم یکی از مهمترین عناصر برای سلامت دندان، رشد و استحکام استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان است؛ اما این‌ها تنها وظایف کلسیم در بدن ما نیست. این عنصر در انقباض و حرکت عضلات، انعقاد خون، عملکرد سیستم عصبی هم نقش دارد. همچنین در دوران بارداری نقش حیاتی در حفظ سلامت جنین ایفا میکند.
ویتامین D مورد نیاز بدن را می‌توان از طریق رژیم غذایی و نور خورشید دریافت کرد. ﻭﻳﺘﺎﻣﻴﻦ D ﺳﺒﺐ ﺟﺬﺏ ﮐﻠﺴﻴﻢ ﺍﺯ ﺭﻭﺩﻩ ﻭ ﺟﺬﺏ ﺁﻥ به‌‌وسیله ﮐﻠﻴﻪﻫﺎ میﺷﻮﺩ. ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ نقش ﻭﻳﺘﺎﻣﻴﻦ D ﺣﻔﻆ ﮐﻠﺴﻴﻢ ﻭ ﻓﺴﻔﺮ ﺳﺮﻡ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ طبیعی است که در نتیجه آن ﺳﻼﻣﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ عصبی، ﺣﻔﻆ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﻘﺒﺎﺽ عضلانی حاصل می‌شود.
پیشگیری از پوکی استخوان
عواملی همچون: ژنتیک، عوامل محیطی، سبک زندگی و رژیم غذایی در ابتلا به پوکی استخوان نقش دارد.
مطالعات نشان داده است که عدم دریافت میزان کافی کلسیم و ویتامین D، عدم فعالیت های مناسب فیزیکی، عاداتی مثل سیگار کشیدن و مصرف مشروبات الکلی از علل پوکی استخوان است. مصرف داروهای کورتون‌دار و کاهش جذب مواد مغذی بر اثر بیماری‌های روده هم می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
علاوه بر این موارد زنانی که سن عادت ماهیانه در آن‌ها کمتر بوده یا زنانی که دیرتر یائسه شوند، احتمال بروز بیماری در آن‌ها کمتر است. با دانستن این عوامل و سعی در داشتن رژیم غذایی مناسب و سرشار از کلسیم و ویتامین D، ترک عادات نادرست و داشتن فعالیت‌های مناسب فیزیکی از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد.
بیشتر بخوانید:
کلسیویتا چیست؟
(خرید ماست همزده کلسیویتا کاله از دیجی کالا)
با توجه به اینکه بدن خود قادر به ساخت کلسیم نیست و این عنصر از طریق تعریق، ادرار و مدفوع، ریزش مو، تجدید پوست، مو و ناخن دفع می‌شود؛ در نتیجه دریافت آن از منابع غنی، دارای اهمیت بالایی است. در صورتی که میزان مورد نیاز بدن تأمین نشود، بدن به اجبار از ذخایر موجود که همان استخوان‌هاست استفاده میکند و همین موضوع به مرور منجر به کاهش تراکم استخوان‌ها و در نهایت پوکی استخوان می‌شود. با تغییر سبک زندگی و درگیری‌ها و مشغله‌های روزمره، افراد برای کسب مواد مورد نیاز بدن خود و حفظ سلامتی و شادابی ترجیح می‌دهند راحت‌ترین و سریع‌ترین راه را انتخاب کنند، به همین دلیل امروزه مصرف مواد غذایی غنی‌شده و مکمل‌های غذایی رو به افزایش است.
ماست یکی از منابع اصلی کلسیم است، ماست کلسیویتا نسبت به ماست‌های معمولی دارای میزان بیشتری کلسیم به همراه ویتامین D است، وجود ویتامین D در این محصول به جذب بیشتر کلسیم کمک میکند و مصرف کلسیم به تنهایی و بدون ویتامین D، از طریق رژیم غذایی و حتی مکمل‌ها کافی نیست. در صورت مصرف منظم و مداوم، این محصول باعث استحکام استخوان‌ها و در نتیجه پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان می‌شود.
