مطالعه ۱۸ماهه روی یارانه انرژی/حمایت از پُرمصرف‌ها را کم کنیم

اقتصادآنلاین - عبدالله محمدی؛ چند روز پیش بیانیه‌ای از سوی انجمن اقتصاددانان ایران منتشر شد که در آن به موضوع حمایت‌های اقتصادی دولت از مصرف کنندگان، عرضه کالا با قیمت‌های یارانه و ریشه‌های ناکامی در حمایت اقتصادی می‌توان اشاره کرد.

همچنین در این بیانیه آمده است که ، یارانه‌ پنهان در قیمت حامل‌های انرژی را 600 هزار میلیارد تا 900 هزار میلیارد تومان در سال اعلام کرده‌اند که معادل روزی 2تا 3 دلار یارانه پنهان برای هر ایرانی‌ است؛ لیکن یارانه پنهان، یکسان توزیع نمی‌شود. ساکنان شهر‌های بزرگ مثل تهران، چندین برابر حاشیه‌نشینان، کارگران ساده و روستاییان از یارانه پنهان بهره می‌برند.

این اقتصاددانان نسبت به بهره مندی افراد در یارانه پنهان اظهار داشتند: بهره‌مندترین افراد از یارانه پنهان در قیمت، پرمصرف‌ترین‌ها هستند نه نیازمندترین‌ها، قیمت‌های یارانه‌ای مزیت‌های نسبی را مخدوش می‌کنند و بهره‌وری تولید را کاهش می‌دهند و در کنار قیمت‌های یارانه‌ای، بازار سیاه و قیمت‌های مرزی شکل می‌گیرد، لذا مشوّق رانت‌جویی و قاچاق می‌شود.

آ‌ن‌ها همچنین از نگرانی‌های خود نسبت به فقر معیشتی وفساد گفتند و اعلام کردند که، این دلایل منجر شد تا طرحی به منظور بازنگری ریشه‌ای در سیاست حمایتی دولت پیشنهاد کنیم.

آنان یکی از مولفه‌ها بازنگری در این سیستم را حذف تدریجی یارانه پنهان انرژی وتوزیع نقدی و یکسان آن در جامعه به صورت یک در آمد همگانی برشمردند و اعلام کردند این روش موثر ترین راه تحقق عدالت اقتصادی است. آن‌ها همچنین به مستقل بودن این درآمد همگانی از بودجه تاکید کردندو اعلام کردند بایستی تنها از محل اصلاح قیمت حامل‌ها انرژی تامین شود.

بر این اساس ،تاسیس یک صندوق انرژی، با بهره‌مندی یکسان تک تک ایرانیان پیشنهاد می‌شود؛ عواید ناشی از حذف یارانه پنهان در قیمت حامل‌های انرژی، وارد صندوق انرژی خواهد شد و موجودی صندوق، به صورت هفتگی و یکسان، بین تک تک ایرانیان توزیع می‌شود؛ در نتیجه میزان درآمد پایه همگانی، رقم ثابت از پیش تعهّد شده‌ای نخواهد بود، بلکه رابطه‌ا‌ی مستقیم با میزان اصلاح قیمت حامل‌های انرژی خواهد داشت.در کل اعتقاد آن‌ها مبنی بر حذف یارانه پنهان جهت تسهیل تجارت می‌باشد.

بر اساس پیشنهاد ارائه شده این اقتصاددانان، باید درآمد پایه همگانی مستقل از بودجه و فقط از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی باشد، فرآیند جایگزینی یارانه پنهان با درآمد پایه همگانی تدریجی و مستمر باشد، برقراری درآمد پایه همگانی، توأم با حذف تدریجی یارانه پنهان سایر کالاها باشد، همزمان با حذف یارانه پنهان، تجارت بخش خصوصی به تدریج تسهیل شود.

در این رابطه عبدالله زاده کارشناس اقتصادی به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: این طرح را مثبت و مفید ارزیابی می کینم چراکه برای این طرح حدود 1سال و نیم مطالعات کارشناسی صورت گرفته و درشرایط کنونی کشور که تحریم ، تورم، کاهش ارزش پول و مشکل در فروش نفت وجود دارد، این طرح می تواند تا حدی راهگشای نقاط ضعف بخش اقتصادی باشد. اواضافه کرد با اتکا به این شیوه می‌توانیم شاهد برقراری عدالت باشیم و افرادی که این موضوع را مطرح کرده‌اند همگی صاحب صلاحیت، فارغ التحصیلان دانشگاهای مطرح هستند.

وی همچنین اشاره کرد: دوهفته پیش در یک نظر سنجی مردمی حدود 87 درصد مردم از تعلق گرفتن سهمیه یارانه ها به فرد حمایت کردند اما دولت مردان و نمایندگان این موضوع را جدی نگرفتند. اگر سیاست مداران این مسئله را به درستی درک نکنن می‌تواند اثرات مخرب و زیان باری به دنبال داشته باشد.