از آنجا که تعطیلات رسمی در ایران به شکل مناسبی توزیع نشده است و مردم اغلب در طول سال فرصت مناسبی برای سفرهای طولانیمدت ندارند، بنابراین در عمل تنها تعطیلات نوروز است که به آنها اجازه سفرهایی را میدهد که طی سال امکان آن را ندارند. به باور کارشناسان، اگر تعطیلات آخرهفته بهصورت رسمی در کشور اجرایی و پس از آن برخی از تعطیلات غیرضرور حذف شود، از تراکم سفرها در ایامی مانند نوروز نیز کاسته خواهد شد و به این ترتیب، جریان مالی گردشگری نیز در تمام ایام سال و تمام مقاصد سفر به حرکت درخواهد آمد. حالا اما همچنان مردم مجبورند تا جایی که میتوانند از فرصت نوروز برای سفر بهره بگیرند. از اینرو، این سفرهای فشرده هم برای مقصد و هم برای گردشگران چالشهایی را به همراه خواهد داشت. برای اینکه احتمال وقوع این چالشها به حداقل برسد، کارشناسان سفر توصیههای متعددی را مطرح میکنند و معتقدند در صورت رعایت آنها، میتوان سفری باکیفیت بیشتر و با کمترین هزینههای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی رقم زد. «انتخاب مقاصد کمترشناختهشده»، «برنامهریزی دقیق برای سفر»، «رعایت ایمنی و همراه داشتن لوازم مناسب»، «تنظیم زمان سفر» و «توجه به پایداری سفر» پنج توصیه کلی برای ایرانیهایی است که در تعطیلات پیشرو، قصد سفر داخلی دارند.
انتخاب مقصد جدید
تعطیلات نوروز از آنجا که طولانیترین تعطیلات در تقویم کشور محسوب میشود، بهترین فرصت است که بیشتر از محل زندگی خود دور شوید و مقاصدی را برای سفر انتخاب کنید که قبلا بهخاطر بعد مسافت به آنها سفر نکردهاید. همچنین بهتر است مقاصدی را برای سفر برگزینید که میدانید گردشگران کمتر آنها را انتخاب میکنند؛ مثلا واضح است که طیف عظیمی از مردم همچنان راهی شمال کشور میشوند، پس این منطقه با تراکم گردشگر روبهرو خواهد بود و انتخاب آن برای کسانی که در سفر نوروزی به دنبال آرامش هستند، مناسب نخواهد بود.
برنامهریزی برای سفر
سفر بدون برنامهریزی در زمانهای اوج سفر، مانند نوروز، اگر نگوییم بیفایده است، دستکم باید گفت بیکیفیت خواهد بود. بنابراین قبل از هر چیزی باید برای سفر خود برنامهریزی کنید. بعد از انتخاب مقصد، انتخاب مسیر، برگزیدن وسیله نقلیه موردنظر، انتخاب نوع اقامت و حتی رستورانهایی که در مقصد و مسیرتان به کیفیت شهره هستند، بخشی از فرآیند برنامهریزی است. این برنامه متناسب با هر خانواده و گروه میتواند اشکال مختلف داشته باشد.
رعایت ایمنی و بررسی لوازم مورد نیاز
اگر تصمیم دارید با اتومبیل شخصی سفر کنید، باید چند نکته را حتما در نظر داشته باشید؛ نخست از سلامت وسیله نقلیه خود اطمینان حاصل کنید. پیش از آغاز سفر، تا جای ممکن مسیری را که در پیش دارید روی نقشه اینترنتی مورد بررسی قرار دهید و ارزیابی کنید که آیا در این مسیر به جاده خاکی و جادههای ناشناس نیز برخواهید خورد یا خیر. وسایل مورد نیاز در جاده از جمله زنجیر چرخ، علایم اضطراری و... را نیز همراه خود داشته باشید. اگر با دیگر وسایل نقلیه از جمله قطار، اتوبوس یا هواپیما نیز سفر میکنید، حواستان باشد مدارک و وسایل مورد نیاز چنین سفری را به همراه داشته باشید.
تنظیم زمان سفر
ایام عید تقریبا متراکمترین زمان سفرهای داخلی است و اغلب افرادی که مقاصد شمالی را برای سفر انتخاب میکنند یا در نظر دارند به مقاصد شناختهشدهتر بروند، مجبورند زمان زیادی را در ترافیکهای جادهای و شهری بگذرانند. برای اینکه این مشکل گریبان شما را نگیرد، بهتر است زمان حرکت از مبدا و بازگشت خود را به گونهای انتخاب کنید که تا جای ممکن کمتر به تله ترافیکی بیفتید. اغلب روزهای قبل از تعطیلات و دو روز پایانی تعطیلات، اوج ترافیک جادهای هستند. بنابراین بهگونهای برنامهریزی کنید که به زمانهای اوج ترافیک برنخورید. همچنین اگر قصد گشتهای شهری در مقاصد شلوغتر را دارید، سعی کنید تا جای ممکن از اتومبیل شخصی استفاده نکنید و بهجای آن به پیادهروی بپردازید. به این ترتیب هم گرفتار ترافیک نمیشوید و هم فرصت بیشتری برای دیدن مردم بومی و معاشرت با آنها را دارید.
سفر به شیوه «پایدار»
هر سفری که رخ میدهد سه طرف دارد؛ جامعه میزبان، جامعه میهمان و محیطزیست مقصد. در نظر داشته باشید درست در شرایطی شما در حال سفر کردن هستید میزبانان شما در مقصد، در حال گذراندن یک روز معمولی هستند و سفر شما نباید زندگی روزانه آنها را مختل کند. بنابراین بهتر است علاوه بر اینکه به عرف و سنت جامعه میزبان احترام میگذارید، از سوغات و صنایعدستی آنها نیز خرید کنید. همچنین بعضا برپا کردن چادر در پارکها و اماکنی که کمپ زدن در آنها ممنوع است، مخل زندگی مردم محلی میشود، پس سعی کنید چهره شهرها و روستاهای مقصدتان را اینگونه مخدوش نکنید. احترام به جامعه میزبان تنها یکی از جنبههای سفر به شیوه پایدار است. اگر راهی مقاصد طبیعی هستید، حفظ محیط زیست باید اولویت نخست سفرتان باشد. همراه خود کیسههایی برای زبالههایتان داشته باشید و اگر توانستید هر زباله دیگری را که بر سر راه میبینید نیز جمعآوری و آنها را تا اولین سطل زباله در یک منطقه شهری حمل کنید. جابهجا کردن برخی متعلقات طبیعی یک منطقه از جمله ماسههای سواحلی که اکوسیستم شکننده دارند یا کندن شاخههای درختان در جنگل، میتواند به محیط زیست آن منطقه آسیب بزند. بنابراین این جمله را به یاد داشته باشید که در سفر طبیعتگردی نه چیزی از خود بهجای بگذارید و نه چیزی را از طبیعت جدا کنید.