باشگاه خبرنگاران جوان: تست ورزش قلب یا استرس تست یا به اختصار تست ورزش (همچنین به عنوان یک آزمون تشخیصی قلب، تست ورزشی قلب ریوی و یا به اختصار آزمون CPX) یک آزمون ارزیابی وضعیت و عملکرد قلب است که توانایی پاسخگویی قلب به استرس و فشار خارجی را در یک محیط کنترل شده ارزیابی می‌کند. استرس با استفاده از فعالیت بدنی یا تزریق وریدی دارو‌های محرک ایجاد می‌شود.
تست ورزش قلب، تست گردش خون کرونر بیمار را در حال استراحت با حالتی که در آن بیمار تحت فشار در حال فعالیت بدنی است مقایسه می‌کند و از این طریق هر گونه جریان غیرطبیعی خون به عضله قلب را نشان می‌دهد. نتایج را می‌توان به عنوان یک بازتاب کلی از وضعیت جسمی از بیمار دانست. این آزمون را می‌توان برای تشخیص بیماری عروق کرونر (همچنین به عنوان شناخته شده بیماری ایسکمیک قلب) و ارزیابی پیش آگهی بیمار پس از انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی) به کار برد.
علل انجام تست قلب:
- تشخیص بیماری شریان کرونر
- تشخیص علت درد قفسه سینه
- بررسی وضعیت کار قلب بعد از انفارکتوس میوکارد
- بررسی تاثیر دارو‌های ضد آریتمی و آنژین
- شناسایی دیس ریتمی ها‌ی حین ورزش
- تنظیم برنامه فیزیکی مناسب برای بیماران
هر آنچه لازم است درباره تست ورزش بدانید
انواع تست ورزش:
دو نوع تست ورزش وجود دارد:
1- دوچرخه ثابت
2 – تردمیل که روش دوم در ایران معمول‌تر است.
هنگام تست ورزش بیمار بمدت 6 تا 15 دقیقه تحت فعالیت مداوم و پیشرونده قرار میگیرد و پس از هر 3 دقیقه مورد ارزیابی قرار میگیرد.
آماده سازی بیمار برای تست ورزش:
جهت رفاه بیشتر در حین ورزش، بهتر است لباس و کفشی راحت پوشیده و قبل از انجام آزمایش، فعالیت فیزیکی شدید انجام نداده باشید. همچنین لازم است از 3 ساعت قبل ناشتا بوده و سیگار نکشید. (چنانچه مبتلا به دیابت هستید 1 ساعت ناشتا بودن پس از صرف یک غذای سبک کافی است و نیازی به تغییر مقدار انسولین وجود ندارد). دیگر آنکه بعضی دارو‌های مداخله‌گر قلبی را که مانع از افزایش فعالیت قلب در حین ورزش می‌شوند (مانند پروپرانولول) در فاصله زمانی معین قبل از تست ورزش (تحت نظر پزشک معالج خود) قبلا باید قطع کرده باشید.
روش انجام تست ورزش:
برای انجام این تست اول نبض و فشارخون اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند به فرد الکترود‌های مربوط به نوار قلبی را متصل می‌کنند و نوار قلب اولیه گرفته می‌شود سپس بیمار جهت ورزش (دویدن) بر روی دستگاه تردمیل قرار میگیرد. این دستگاه بصورت یک صفحه لاستیکی متحرک و غلطانی است (شبیه چرخ نقاله) که بیمار بر روی آن ایستاده و باید بر اساس سرعت آن بر روی آن راه برود یا بدود.
هر 3 دقیقه شیب نوار و سرعت حرکت آن براساس برنامه از پیش تعریف شده، افزایش خواهد یافت. ابتدا دستگاه آرام حرکت می‌کند، اما بتدریج سرعت میگیرد و فرد باید روی تسمه نقاله متناسب با سرعت تسمه نقاله مخصوص بدود. بتدریج دستگاه شیب پیدا می‌کند و حالتی ایجاد می‌شود که فرد در حال دویدن از سربالایی پیدا می‌کند.
علائم حیاتی و نوار قلب بیمار در حالت‌های مختلف کنترل می‌شود تا تغییرات قطعات و امواج آن در حالت ورزش مشخص شود. بر اساس سن و جنس، حد معینی از ورزش و حداکثر ضربان قلب که بیمار باید به آن دست یابد، پیش از شروع ورزش مشخص شده و دویدن تا آن زمان ادامه خواهد یافت.
در صورتی که طی آزمون ضربان قلب به حداقل 85% از حداکثر ضربان قلب مورد انتظار سن و جنس برسد نتایج آزمون قابل تفسیر خواهد بود. بهترین و قابل اعتمادترین نتیجه مربوط به زمانی است که به حداکثر (100%) فعالیت پیش‌بینی شده بدون بروز درد سینه، تنگی نفس مفرط یا تغییرات نوار قلب نایل شود و این، حدودا به 12- 10 دقیقه ورزش نیاز دارد.
در هر زمان که بیمار واقعا احساس کرد قادر به ادامه ورزش نیست یا چنانچه دچار بعضی علائم بالینی نظیر درد سینه، تنگی نفس مفرط، سرگیجه و سردرد شدید شود، یا تغییرات غیر عادی در نوار قلب بروز کند یا فشار خون افت کند، آزمایش پیش از موعد باید قطع شود.
برخی افراد مسن یا کسانی که درد‌های مفصلی و عضلانی دارندو ناتوان از انجام تست ورز شی هستند نیز افرادی که بدلیل تغییرات نوار قلب پایه امکان تفسیر تغییرات نوار قلب جدید وجود ندارد باید از روش‌های دیگر مثل اسکن رادیوایزوتوپ قلب با استرس دارویی (تست تالیوم) یا استرس اکوکاردیو گرافی بجای ورزش روی آن‌ها انجام گیرد. اسکن قلب و استرس اکوکاردیو گرافی نسبت به تست ورزش آسانتر و دقیقتر می‌باشد، اما هزینه بیشتری دارد.
مراقبت‌های بعداز تست ورزش:
• تست ورزش یک روش تشخیصی است که بصورت سرپایی انجام می‌شود می‌توانید بعد از پایان تست ورزش به منزل بروید جواب تست بصورت کتبی که توسط پزشک محترم قلب و عروق تفسیر شده است به شما داده می‌شود.
• بعد از تست لازم است مدتی استراحت کنید سپس می‌توانید فعالیت‌های روزانه تان را از سر بگیرید.
• بعداز انجام تست ازحمام داغ صرفنظر کنید، چون باعث افت فشارخون می‌شود.
موارد ممنوعیت استفاده از تست ورزش:
ایسکمی فعال یا سکته قلبی جدید یا برخی تغییرات در نوار قلب که مانع تفسیر نتایج می‌شود از موارد منع تست ورزش است. همچنین در مواقعی که بیمار به هر دلیل قادر به ورزش نباشد یا انجام ورزش برای وی مضر تشخیص داده شود بجای آزمون ورزش، از تزریق بعضی از دارو‌های خاص بقصد استرس و سپس روش‌های تصویر برداری قلب (استرس اکوکاردیوگرافی یا اسکن هسته ای) استفاده می‌شود.
