آیا تاکنون به روزهای اول تولد خود فکر کرده اید؟ می توانید هیچ خاطره ای را به یاد بیاورید؟ بدون شک پاسخ شما منفی است. تقریبا هیچ کدام از مردم دنیا قادر به یادآوری روزهای ابتدایی زندگی خود نیستند. اما تعداد محدودی از انسان ها که شمار آن ها به یکصد نفر در کل جهان نمی رسد، این توانایی را دارند.
«ربه کا شَروک»، دختر 27 ساله ای است که از موهبت «حافظه خودزندگی‌نامه‌ای بسیار عالی» (HSAM) برخوردار است. به موجب این پدیده، فرد حافظه سرگذشتی بسیار دقیقی دارد و به طور غیرطبیعی موارد بسیار زیادی از تجربیات زندگی خود را به یاد می آورد.
همچنین بد نیست بدانید، حافظه خودزندگی نامه‌ای نوعی ساختار حافظه ای است که از ترکیب اپیزودهای به یاد مانده از تجربیات فردی و دانش کلی در مورد وقایع و جهان اطراف تشکیل شده است. فقط 60 تا 80 نفر در سراسر جهان از چنین حافظه ای برخوردار هستند.
ربه کا یکی از این افراد است که به طور شگفت آوری از روز دوازدهم تولد خود، همه رویدادها را با ریزترین جزئیات به خاطر می آورد. مثلا یادش هست که وقتی 12 روزش بوده، پدر و مادرش به پیشنهاد پدر، او را که یک نوزاد کوچک بوده روی صندلی ماشین گذاشته و از وی عکس گرفته اند.
یا حتی باید اشاره کنیم که وی مجموعه داستانی هری پاتر را به طور کامل حفظ است. ربه کار در حال حاضر مشغول نوشتن کتاب زندگی عجیب و تجربیاتش است. عنوانی که برای کتابش در نظر گرفته، «زندگی من یک پازل است» است.
وی در رابطه با این موهبت الهی بیان داشته: «در اواسط سال 2014 مشغول مطالعه روزنامه بودم که در یکی از مقاله هایش نوشته شده بود انسان ها قادر نیستند خاطرات خود پیش از سن 4 سالگی را به خاطر بیاورند. همان جا بود که روزنامه را کنار گذاشتم و با خودم فکر کردم چه مطلب بی مفهوم و بی پایه اساسی. من در حال حاضر مشغول نگارش کتاب خود هستم و خاطرات پیش از 4 سالگی ام بیشتر از بقیه بخش های زندگی ام است.»
خاطرات روزهای ابتدایی زندگی من به بودن در گهواره، نگاه کردن به پنکه سقفی و اسباب بازی هایی بود که در اطرافم چیده شده بودند. در جشن تولد یک سالگی ام نمی دانستم این کارها برای چیست، فقط یادم هست که مادرم یک لباس زبر و خارش آور تنم کرد و من نیز گریه می کردم. در آن روز افراد زیادی برای دیدن من آمده بودند. اما من توان درک آن را نداشتم و همچنان از زبر بودن لباسم گریه می کردم. در آن روز، والدینم یک اسباب بازی مینی ماوس به من هدیه دادند که صورت آن موجب وحشتم می شد. تنهای کاری که از دستم بر می آمد این بود که آن را از خودم دور کنم.
من از 18 ماهگی خواب می دیدم. در آن سن فکر می کردم هر شب بیرون هستم و به همین خاطر مادرم را کنارم می خواستم. درست پس از تولد دو سالگی من، خواهرم جسیکا به دنیا آمد. من آن موقع درک درستی از داشتن یک خواهر در کنار خود نداشتم و بیشتر برایم جالب بود تا با قطار اسباب بازی خود بازی کنم. اما خیلی زود متوجه شدم که من دیگر تنها فرزند خانواده نیستم و باید از این پس، همه وسایلم را با خواهرم شریک شوم. حتی لباس ها و اسباب بازی هایم را در اختیار او بگذارم.
من یکی از 60 انسان زنده روی کره خاکی هستم که از چنین حافظه ای برخوردار است. HSAM باعث شده تا من تمامی خاطره های زندگی خود را با کوچک ترین جزئیات به خاطر بیاورم.
این سوال همیشه وجود دارد که آیا انسان ها به واقع خاطره های خود را فراموش می کنند؟ در مراحل اولیه، افرادی که به آلزایمر یا زوال عقل مبتلا هستند می توانند خاطره های بسیار قدیمی که برای زمان های بسیار دور است را به یاد بیاورند؛ یعنی خاطره هایی که تصور می شد به طور کلی از ذهن انسان پاک شده اند.
ابتدا حافظه کوتاه مدت ضعیف می شود اما حافظه بلند مدت آن ها به مرور قوی تر می شود. سپس، وقتی آسیب به لایه های عمیق تری از مغز می رسد، تمامی خاطره ها به طور کلی از بین می روند. اگر افرادی که دچار زوال عقل شده اند را دیده باشید، حتما متوجه شده اید که آن ها شاید گذشته نزدیک خود را به یاد نیاورند، اما دوران کودکی شان را به خوبی به خاطر دارند.
مطالعات و تحقیقات زیادی در رابطه با مغز انسان باید صورت بگیرد تا بتوان عملکرد دقیق حافظه را کشف کرد.
در وهله اول، مغز مرکز کنترل تمامی فعالیت های انسان محسوب می شود و پس از آن، حافظه است که یادگیری ما را شکل می دهد. حافظه مدل های گوناگونی دارد و افرادی که HSAM دارند فقط قادر هستند خاطره های خود زیست‌نامه‌ای را با جزئیات کامل یه یاد بیاورند. این خاطره ها مجموعه ای از رویدادها و تجربه های شخصی فرد به شمار می روند.
