به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، شورای عالی انقلاب فرهنگی تیرماه سال 1384 نظر به ضرورت صیانت از هویت فرهنگی و تاریخی ملت ایران و به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی، روز اخراج پرتغالی‌ها -10 اردیبهشت - از تنگه هرمز را به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری کرد.
به همین مناسبت، کمیسیون ملی یونسکو – ایران دیروز دهم اردیبهشت ماه همزمان با روز ملی خلیج فارس به طور مشترک با همکاری سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی و پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و تعدادی از سازمان های عضو کمیته های یاد شده، همایش تخصصی یک‌روزه ای را با عنوان'خلیج فارس در راستای اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال' در سالن آمفی تئاتر سازمان زمین‌شناسی برگزار کرد.
در این همایش که با حضور جمعی از مسئولان، مدیران، فرهیختگان، صاحب نظران، کارشناسان و دانشجویان همراه بود، علاوه بر سخنرانی‌های کلیدی در مراسم افتتاحیه، جلساتی تخصصی با عناوینی همچون 'خلیج فارس و اقتصاد مقاومتی'،'خلیج فارس، راهبردهای ملی در همکاری های منطقه ای'،'خلیج فارس، محیط زیست و مخاطرات دریایی' و همچنین' خلیج فارس، سیاست‌گذاری علمی و فناوری'برگزار شد.
این همایشی با دعوت از بسیاری از صاحب نظران در حوزه های مختلف سعی در شناسایی و معرفی نقاط قوت و ضعف در حوزه خلیج فارس و سواحل آن داشت.
**سواحل جنوب می تواند محور توسعه کشور قرار گیرد
احمد مرادی نماینده مردم بندرعباس در مجلس شورای اسلامی در حاشیه همایش فوق در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا، با تاکید بر این که سواحل جنوبی کشور و خلیج فارس به طور حتم می تواند محور توسعه کشور قرار گیرد، افزود: خطوط کشتیرانی، تجارت و ذخایر نفت و گاز و فرصت ها و پتانسیل های موجود در منطقه خلیج فارس واقعا در دنیا بی نظیر است و همه مورخان و پژوهشگران نیز به این موضوع پرداخته اند.
وی با اشاره به وجود انواع و اقسام مزیت های اقتصادی در سواحل جنوبی کشور و به خصوص خلیج فارس گفت: اگر برای تامین و بهبود وضعیت معیشتی مردم سواحل جنوب کشور از محل صید و صیادی تفکر و برنامه ریزی شود، به جرات می توانیم بگویم که یک بیکار در استان های هرمزگان، بوشهر، خوزستان و سیستان و سیستان و بلوچستان نخواهیم داشت.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به پیشرفت های کشورهای حوزه خلیج فارس در زمینه استفاده بهینه از خلاء هایی که ما در سواحل دریایی خود ایجاد کرده ایم، گفت: در این زمینه متاسفانه اشکالی در کشور ما وجود دارد ؛ ما همیشه سعی می کنیم خودمان را با خودمان مقایسه کنیم و از این نوع مقایسه هیچگاه پاسخ مثبتی نخواهیم گرفت.
وی با تاکید براین که باید خود را با کشورهای منطقه و همسایه مقایسه کنیم، افزود: برگزاری چنین همایش هایی ضمن تقویت حس مسوولیت و عشق به منطقه و خلیج فارس، استفاده از فرصت ها و اقدامات اساسی برای استفاده از فرصت ها و ایجاد اشتغال را به ما خواهد آموخت، بعنوان مثال در حال حاضر جزیره ای مانند قشم بعنوان بزرگترین جزیره در منطقه، می تواند مرکز خلیج فارس باشد.
**بسیاری از مناطق کشور می توانند از مزیت های سواحل جنوبی بهره مند شوند
نماینده مردم بندرعباس در مجلس شورای اسلامی در ادامه اظهارکرد: اگر در طول سال های گذشته برای استفاده از مزیت های موجود در سواحل جنوب کشور و خلیج فارس به صورت مناسب برنامه ریزی و سرمایه گذاری شده بود، نه تنها چند استان جنوبی بلکه بیش از 15 استان کشور از آن منتفع و بخش عمده ای از مشکلات کشور در زمینه اشتغال رفع شده بود، این موضوعاتی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: این درحالی است که زمانی نه چندان دور در همین خلیج فارس صیادان بومی در عمق 90 متر خلیج فارس رفته و برای رونق یک صنعت سنتی و بومی الماس و مروارید استخراج می کردند که در حال حاضر آثاری از آنها نیست.
نماینده مردم بندرعباس ادامه داد: در حوزه لنج سازی در طول سال های گذشته همواره مجرب ترین افراد بدون این که ابزار مدرن روز را در اختیار داشته باشند با همکاری یکدیگر و همدلی بهترین لنج ها را می ساختند که در حال حاضر همه به تعطیلی کشیده شده اند.
احمدی با تاکید بر این که در صورت توجه به استان های جنوبی و برنامه ریزی و سرمایه گذاری لازم در این مناطق می توان از محل درآمد آن بسیاری از مناطق دیگر کشور را بهره مند کرد گفت: در حال حاضر درآمد سالانه استان هرمزگان به تنهایی از گمرکات، 15 هزار میلیارد تومان است.
این نماینده مجلس با اشاره به این که حدود 90 درصد اعتبارات بودجه جاری و تنها 10 درصد مربوط به امور توسعه ای است، این مسئله را یک زنگ خطر برای کشور دانست و گفت: هرکسی بایستی به سهم خود به این مسائل توجه کند.
**خلیج فارس سرآغاز پیروزی ملت در حماسه هشت سال دفاع مقدس است
اما امیر دریادار پیمان جعفری تهرانی، معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در حاشیه برگزاری همایش تخصصی 'خلیج فارس در راستای اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال' در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با اشاره به این که در آیات قران بارها وجود نعمت های دریایی متذکر شده است، افزود: همه انسان ها از این نعمت ها می توانند بهره مند شوند.
وی با تاکید بر این که حوزه خلیج فارس بسیار برای ایران با اهمیت است و بایستی نام و این روز دیرین و کهن را گرامی نگه داشت، افزود: اهمیت خلیج فارس به آن جهت است که تاریخچه پیروزی های نخست ما در دفاع مقدس به خلیج فارس وابسته است و دیگر اینکه خلیج فارس یکی از منابع بزرگ انرژی نفت و گاز و آبزیان در جهان است و بواسطه همین اهمیت است که امروز بسیاری از کشورهای دنیا شناورهای خود را به این منطقه گسیل می کنند.
معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت: طبق آمار روزانه که ما پایش کرده ایم نزدیک 80 فروند شناور بیگانه در منطقه خلیج فارس، دریای عمان، اقیانوس هند و خلیج عدن حضور دارند که نزدیک به 50 درصد این آمار در درون خلیج فارس می باشند و حضور ناوگروه پنجم آمریکا نیز دلیل اهمیت این منطقه است.
معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت: خلیج فارس از این جهت مهم است چراکه تنگه هرمز بعنوان تنها معبر ورود و خروج به خلیج فارس به صورت کامل در کنترل جمهوری اسلامی قرار دارد.
**توجه به خلیج فارس در گرو توجه به سواحل مکران است
دریادار جعفری تهرانی در ادامه با بیان این که حوزه مکران یک حوزه بکر است و کمتر به آن توجه شده است، گفت: در تعریف مکران می گویند این حوزه عقبه اساسی خلیج فارس است و اگر بخواهیم به خلیج فارس توجه کنیم ابتدا بایستی به این حوزه توجه شود.
وی با بیان این که مزیت مکران واقع شدن در محدوده تنگه هرمز است، ادامه داد: بنده نمی خواهم اهمیت خلیج فارس را نفی کنم اما ماندن در خلیج فارس ماندن در گذشته است و حرکت به سوی توسعه، پیشرفت، امنیت در گرو توجه ویژه به سواحل مکران است.
معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با اشاره به مجاورت سواحل مکران با اقیانوس هند گفت: اگر بخواهیم یک کریدور شمال به جنوب رسم کنیم و کشورهای آسیای میانه را به آب های گرم متصل کنیم که خواسته این کشورها نیز می باشد، تنها از حوزه مکران این امکان پذیر است.
وی با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در توسعه سواحل مکران به عنوان یک گنج گفت: یکی از دلائل اهمیت حوزه مکران به دلیل اهمیت اقیانوس هند است چراکه این اقیانوس سومین اقیانوس بزرگ دنیاست و در بین پنج اقیانوس در جهان یک سوم تردد کشتیرانی در دنیا از این اقیانوس صورت می گیرد.
وی همچنین با بیان اینکه کشورمان نزدیک به 3500 کیلومتر مرز دریایی در جنوب و شمال وجود دارد، گفت: مرزهای دریایی ما یک سوم مرزهای کشور است و 93 درصد صادرات ما از طریق مرزهای دریایی اتفاق می افتد و تنها 7 درصد از صادرات ما از دو سوم باقیمانده مرزها اتفاق می افتد و تمامی 93 درصد صادرات ما از طریق اقیانوس هند جریان پیدا می کند، ضمن اینکه 85 درصد واردات کشور از طریق اقیانوس هند اتفاق می افتد واین اهمیت اقیانوس هند را گوشزد می کند.
**اختلاف اساسی منطقه جنوب شرقی کشور نسبت به شمال غرب کشور
اما معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ادامه با اشاره به عقب ماندگی منطقه جنوب شرقی کشور نسبت به شمال غرب گفت: اگر مطابق با نقشه کشور از شمال شرقی مرز سرخس به جنوب شرقی مرز خرمشهر کشور را به دو قسمت تقسیم کنیم، آمار جالبی استخراج شده است یک نیمه جنوب شرقی و یک نیمه شمال شرقی که بر اساس برخی شاخص ها، بین این دو اختلافات اساسی وجود دارد.
امیر دریادار جعفری تهرانی افزود: آمار جمعیت در نیمه جنوب شرقی حدود 11 درصد است اما در شمال شرقی 89 درصد است، آمار شاغلین در جنوب شرقی حدود 13 درصد و در شمال غربی 87 درصد، آمار بیمارستان ها در جنوب شرقی 10 درصد است و در شمال غربی 90 درصد است، آمار دانشجویان در جنوب شرقی 8 درصد است و در شمال غربی 92 درصد است؛ ما می توانیم از این آمارها را تکرار کنیم و همین اختلافات را نظارگر باشیم.
وی در عین حال حضور نیروی دریایی در منطقه خلیج فارس و سواحل مکران را در آبادانی و توسعه این مناطق بسیار اثربخش دانست و گفت: بر اساس ماموریت نیروی دریایی، ارتش جمهوری اسلامی در کل ساحل مکران حضور یافته و از زمان حضور آن، یک سری تغییرات اتفاق افتاده است.
معاون هماهنگ کننده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ادامه داد:در عرض شش سال گذشته سه بیمارستان 96 تخت خوابی، 12 مدرسه و پنج مسجد ساخته شده، آبرسانی منطقه و سه آب شیرین کن احداث شده است؛ ضمن اینکه، فرودگاه جاسک توسعه یافته و قرار است در اردیبهشت ماه جاری نخستین خط هوایی هواپیمایی ماهان در مسیر تهران، بندرعباس و جاسک فعال شود، ضمن اینکه در حوزه برق رسانی و ترمیم جاده های این منطقه نیز اقدامات مناسبی صورت گرفته است.
**نقش فناوری های نوین در توسعه بنادر و دریانوردی
امروزه فناوری های نوین نقش مهمی را در کلیه امور از جمله دریاها ایفا می کنند چراکه دریاها جزء نخستین منبع تامین کننده منابع برای انسان به شمار می روند.
محمدحسین نعمتی رئیس اداره مهندسی سواحل سازمان بنادر دریانوردی در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا در حاشیه همایش 'خلیج فارس در راستای اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال'، با اشاره به نقش حاکمیتی سازمان بنادر در دریا گفت: این سازمان در سال های اخیر مطالعات بسیاری را در زمینه مهندسی سواحل و مدیریت سواحل انجام داده است.
وی با ذکر برخی اقدامات نوآورانه سازمان بنادر دریانوردی، طرح کلان ملی علمی فناوری را که با حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری و با مشارکت دانشگاه صنعتی اصفهان و سازمان بنادر انجام و به تولید 11 دستگاه بویه موج نگار منجر شده است، از آن جمله عنوان کرد.
وی ادامه داد: بویه دستگاه هایی است که در عمق 25 متری شناور و برخی پارامترهای دریایی از جمله ارتفاع و جهت موج و سرعت و جهت باد و همچنین دمای هوا و آب و همچنین شوری را ثبت و به ساحل مخابره می کند و از کاربردهای بسیاری در حوزه ایمنی ترددهای شناورهای دریایی و همچنین پیش بینی دریایی و همچنین استخراج پارامترهای طراحی سازه های دریایی برخوردار است.
رئیس اداره مهندسی سواحل سازمان بنادر دریانوردی همچنین از طراحی دستگاه بویه موج نگار ایرانی با تمام سنسورها به صورت کاملا بومی خبر داد و افزود: شبکه اندازه گیری مشخصه های دریایی کشور را نیز مبتنی بر دستگاه هایی که در این طرح ایجاد شده بود، افتتاح کرده ایم.
وی تامین، نصب و بهره برداری از 10 دستگاه سامانه جزر و مدسنجی را به عنوان یکی از اقدامات صورت گرفته، اعلام کرد و هدف از اجرای این طرح را منسجم نمودن و ساماندهی ایستگاه ها در آب های جنوب کشور، دریافت اطلاعات از طریق پایگاه داده اینترنت و بررسی تغییرات دراز مدت و کوتاه مدت تراز سطح آب عنوان کرد.
نعمتی ادامه داد: علاوه بر این همچنین اقدامات جامعی در زمینه شبیه سازی های ریاضی پدیده های هیدرودینامیک و رسوب، هیدروگرافی و نیز تجهیز بنادر به سیستم های اندازه گیری میدانی (موقتی و دائمی) صورت گرفته است.
**ساختارهای رسمی مانع توسعه اقتصادی سواحل جنوب
اما یک فعال اقتصادی بخش خصوصی که در حوزه توسعه سواحل و جزایر جنوب اقدامات تحقیقاتی و عملیاتی ارزشمندی داشته، معتقد است: اگر می خواهیم مشکلات موجود بر سر راه توسعه سواحل و جزایر کشورمان مرتفع شود، بایستی همه اموز در این بخش مردمی شود.
مهندس رضا احمدی میانجی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: توسعه سواحل و جزایر از عهده دولت ها که بعد از چهار و حداکثر هشت سال تغییر می کنند، خارج است.
وی گفت: بررسی ها حاکی از آن است که برخی کشورها برای مدیریت امور مربوط به جزایر، سواحل و دریا حتی یک وزارتخاته تشکیل داده اند، ما نیز بایستی با توجه به وجود این حجم از سواحل برای مدیریت هرچه صحیح تر و تقویت ساختارها و حتی ایجاد رشته های دانشگاهی اقدام کنیم.
وی با اشاره به وضعیت بافت جمعیتی سواحل برخی کشورها همچون چین، ڗاپن و آمریکا و تفاوت آنها با ایران گفت: بیش از 70 درصد جمعیت، صنعت و اشتغال در سواحل متمرکز شده است اما سواحل جنوبی و بکر کشورمان خالی از سکنه است.
وی با اشاره به برخی اقدامات انجام شده در تهیه یک نقشه راه و همچنین طرح های مطالعاتی گفت: به عنوان مثال هم اکنون دانشگاه های کشور دارای رشته هایی همچون اقتصاد انرژی و اقتصاد کشاورزی هستند، اما فاقد رشته ای تحت عنوان اقتصاد دریا می باشند که بایستی این گونه رشته ها نیز ایجاد شود.
این مدیر اقتصادی که برخی اقدامات پڗوهشی و تالیفات از جمله کتابی شامل 86 کشور دریایی و مقایسه آنها در 36 شاخص با یکدیگر را مدیریت کرده است، افزود: در این کناب، ایران رتبه 22 دریایی را به خود اختصاص داده است.
وی گفت: در کتاب دیگری پیشرفت های 20 کشور نخست و دلایل رشد آنها مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است، ضمن اینکه در کتابی دیگر برنامه دریایی راهبردی کشور آلمان ترجمه شده است؛ این سه حلد کتاب دو سال پیش درنمایشگاه صنایع دریایی رونمایی شد.
علمی ** 1836 **
گزارش: یوسف درویشی* انتشار: زهره محتشمی پور
