ایران بهشت چینی‌ها برای استخراج رمزارز؛ از قاچاق تا فعالیت مخفیانه در کارخانه‌ها

اگر پای درد و دل یکی از تولیدکنندگان داخلی نشسته باشید بعید است از تاثیر منفی واردات کالاهای چینی بر کسب و کارش نگفته باشد. در روزهایی که این چشم بادامی ها بازار داخلی را از حوزه خودرو گرفته تا موبایل و حتی صنایع دستی قبضه کرده اند؛ یکی از معدود تجارت هایشان را به ایران انتقال داده اند.

البته این سیاست نه از روی سرمایه گذاری یا دلسوزی بلکه برای منفعت شخصی صورت گرفته و در مقیاس بالا بر مصرف انرژی و محیط زیست ما اثر مخربی بر جای می گذارد.

چین مهد تولید دنیاست و بسیاری از ابر کمپانی های دنیا نظیر اپل، سامسونگ و غیره به خاطر سطح پایین دستمزد و هزینه مواد اولیه در این کشور واحدهای تولیدی خود را به چین منتقل کرده اند. دولت پکن برای حفظ این شرایط حاضر شده بسیاری از شرط و شروط غربی ها و به ویژه آمریکا را بپذیرد اما در یک زمینه خاص به کلی از منافع و درآمدها صرف نظر کرده است: استخراج رمز ارز.

استخراج رمزارز چیست؟

در سیستم مالی سنتی، دولت ها در صورت نیاز پول بیشتری چاپ کرده و به بازار تزریق می کنند، اما این مساله در مورد رمزارزها و به ویژه بیت کوین صحت ندارد.

هرچند کاربران در شبکه رمزارز با یکدیگر مراودات مالی دارند، اما تمام این تراکنش ها باید در جایی نگهداری شود. برای مثال شبکه بیت کوین اطلاعات تراکنش ها را در یک بازه زمانی مشخص جمع آوری کرده و آنها را درون یک لیست به نام بلوک ذخیره می کند.

اطلاعات مربوط به این تراکنش ها توسط کاربران ثبت شده و آنها در مقابل پاداش هایی را در قالب درصدی از تبادل دریافت می کنند. استخراج رمزارز هم در واقع به معنی پردازش و ثبت این اطلاعات توسط سیستم شخصی کاربران است.

سیاست چین در قبال رمزارزها

سازمان های قانونگذار چین هیچ رمزارزی را به عنوان پول قانونی به رسمیت نمی شناسند و سیستم بانکداری این کشور هم نه تنها خدمات مربوط به این ارزها را ارائه نمی کند بلکه از پذیرش آنها هم منع شده است.

دولت پکن ضوابط و معیارهای مختلفی را برای ایجاد مانع در برابر فعالیت هایی از این دست در پیش گرفته که شامل ممنوع کردن تامین سرمایه از طریق عرضه اولیه ارز (ICO)، محدود کردن پلتفرم های تجارت ارز مجازی و استخراج آنها می شود.

طی ماه های اخیر دولت مرکزی از مقامات محلی در مناطق مختلف این کشور خواسته با افزایش قیمت حامل های انرژی و تصویب قوانین زیست محیطی سختگیرانه، شرکت ها را به ترک استخراج ارزهای رمزپایه ترغیب کنند.

این کشور حالا به خاطر هدر رفت منابع به خاطر استخراج ارز و آثار زیست محیطی مخرب ناشی از آن در پی ممنوع ساختن استخراج بیت کوین و سایر پول های مجازی است.

ایران، آرمانشهر استخراج ارز مجازی

برآوردهایی که مدتی قبل صورت گرفته حاکی از این است که سه چهارم از مجموع رمزارزهای دنیا در چین استخراج می شوند. سود سرشار این تجارت (که حالا کمتر شده) باعث شده که عاملان آن به روش های مختلفی برای دور زدن محدودیت های دولتی دست بزنند، برای مثال یک مدیر مدرسه رگ پردازش را به آموزشگاه منتقل کرده بود تا از انرژی برق آنجا استفاده کند.

با این حال افزایش قیمت برق در چین و کاهش قیمت ارزها در اواخر 2018 باعث شد که ماینرها به مناطق با انرژی ارزانتر مثل نواحی مجاور نیروگاه های برق آبی کانادا یا نیروگاه های زغال سنگ استرالیا مهاجرت کنند.

در حالی که استخراج کنندگان بزرگ مقاصدی نظیر آمریکا، کانادا و ایسلند را انتخاب کرده اند، موسسات متوسط و کوچک به تایلند، کامبوج و ویتنام به خاطر نزدیکی به چین روی آورده اند. در این اواخر اما همه آنها از آرمانشهری برای استخراج رمزارز نام می برند که نیروی برق را با قیمتی بسیار پایین و بدون هر گونه آلودگی فراهم می سازد: ایران.

دلیل گرایش ماینرهای چینی به ایران به برق ارزان بر می گردد که برای هر کیلووات ساعت تنها 0.006 دلار تمام می شود. شاید این نرخ برای ما که دخل و خرجمان با ریال می گذرد چندان ارزان نباشد اما برای خارجی هایی که با دلار، یورو و حتی یوان سرو کار دارند، بسیار ارزان به نظر می رسد.

برای مقایسه این نرخ کافی است بدانید که قیمت هر کیلو وات ساعت برق در چین 0.015 دلار است که در زمستان به 0.04 دلار هم می رسد؛ یعنی نرخی حدود 6.66 برابر ایران!

«لیو فنگ» یکی از نخستین ماینرهایی است که توسط همین نرخ پایین انرژی ایرانی وسوسه شد. او 20 هزار دستگاه استخراج رمزارز انتماینر T9 از کمپانی بیتمین (BITMAIN) را در اختیار دارد که هر کدام از آنها به لطف 3 چیپ بورد و 171 تراشه، هش ریت بالایی را به ارمغان می آورند.

همانطور که می دانید بیش از 90 درصد از انرژی برق کشور از طریق گاز تامین می شود. وزارت نفت برای سرمایه گذاران در حوزه نیروگاه های تولید انرژی مزایای زیادی در نظر گرفته که در اینجا از زبان فنگ آنرا می شنویم:

اگر بخواهید در یک نیروگاه ایرانی سرمایه گذاری کنید دولت تا پنج سال گاز طبیعی را به صورت رایگان در اختیارتان قرار می دهد که در نهایت قیمت برق را بیش از پیش کاهش می دهد. بنزین در این کشور تنها 0.09 دلار و گازوییل تنها 0.06 برای هر لیتر تمام شود. هزینه نیروی کار هم بسیار ارزان است.

مرکز ملی فضای مجازی استخراج ارز را به عنوان یک صنعت در ایران پذیرفته و فیروزآبادی، مدیر این مرکز از تلاش برای تدوین مجوزهایی در این زمینه خبر داده است. این موارد ایران را به بهشت استخراج رمزارز تبدیل کرده اما این تنها شروع داستان است و برپایی مراکز استخراج آنقدر هم ساده نیست:

دولت به خاطر پرداخت سوبسیدهای سنگین برای حامل های انرژی، دستگاه های با مصرف بالا را به لیست 2000 اقلام ممنوعه دیگر اضافه کرده است.

انرژی ارزان آنقدر برای فنگ جذاب بود که تصمیم گرفت این محدودیت را دور بزند و در نهایت با کمک برخی واسطه ها توانست 3000 دستگاه استخراج رمزارز T9 را در قالب پردازنده های رایانه جا زده و وارد کشور کند.

با این حال ریسک وارد کردن این تجهیزات به خاطر قیمت بالای آنها بسیار زیاد است و به گفته برخی منابع گمرک ایران تا کنون 40 هزار دستگاه استخراج را کشف و مصادره کرده است.

وارد کردن تجهیزات تنها قدم اول است و پس از آن چالش های دیگری نظیر برپا کردن مراکز استخراج در محیطی کاملا ناآشنا برای چینی ها از راه می رسد. فنگ تجربه خودش را اینگونه بیان می کند:

نیروگاهی را پیدا کردم که برق را با قیمت 0.009 دلار به ازای هر کیلووات ساعت فراهم می کرد. پس از کاهش هزینه های عملیاتی قرار شد سود نهایی را به صورت 70 – 30 با هم تقسیم کنیم اما دو ماه بعد مسئولان نیروگاه خواستار دریافت 50 درصد از کل سود شده و هزینه برق را هم دو برابر کردند.

اولین تلاش فنگ در ایران چندان موفق نبود اما چند ماه بعد به کمک دوستانش یک کارخانه فولاد محلی پیدا کرد که حاضر به شراکت با او بود. کارخانجات آهن و فولاد آنچنان انرژی مصرف می کنند که 3 هزار ریگ او در برابر آن زیاد به چشم نمی آید. با این حال نویز ناشی از دستگاه های استخراج رمزارز باعث شد که ساکنین محلی به مقامات شکایت ببرند و در نتیجه ماینرهاش مصادره شد.

تعیین مناطقی برای استخراج قانونی

اوضاع در حال تغییر است و در برخی مناطق ویژه اجازه واردات، صادرات و راه اندازی ماینر داده می شود. تاسیس پارک های صنعتی محاسبات ابری در این نقاط که با پشتیبانی رییس جمهور همراه بوده به گسترش این فعالیت ها کمک می کند.

این پارک به شرکت های کوچک و بزرگ اجازه می دهد با پرداخت مبلغ خاصی برای توسعه انرژی های تجدید پذیر، در آن مشغول فعالیت شوند. ظاهرا با فراهم ساختن حدود 900 مگاوات برق، می توان بین 500 تا 600 هزار ماشین استخراج را راه اندازی کرد که این پارک را به بزرگترین مزرعه ماینینگ دنیا تبدیل می کند.

در حال حاضر حدود 10 هزار ریگ در این پارک عملیاتی شده اما سوال اینجاست که اگر این فعالیت آنقدر برای چینی ها سودآور است که از آن سوی قاره کهن برای راه اندازی آن به ایران آمده و پیه چالش های کوچک و بزرگ را به تن خود مالیده اند، دولت چه مقدار مالیات را برای آنها در نظر گرفته است؟

سوال دیگر این است که چرا دولت به کمپانی ها و موسسات داخلی برای فعالیت در این حوزه کمک نمی کند چرا که به گفته برخی کارشناسان نظیر «امید علوی»، عضو گروه ویراماینر و فعال حوزه ارز مجازی دولت به جای صادرات برق ارزان می‌تواند از همین مقدار ارز مجازی به مراتب با ارزش‌تری استخراج کرده و آن را تبدیل به کالا و پول برای کشور کند.

از سوی دیگر یکی از دلایل ممنوعیت استخراج رمزارز در چین آثار مخرب زیست محیطی آن است. این تجارت در چین به تولید سالیانه 5 میلیون تن دی اکسید کربن منجر شده و باید دید در صورت تمایل برای گسترش این حوزه چه برنامه هایی برای غلبه بر آلودگی هوا تدوین می شود.. سوال دیگری که در این زمینه باقی مانده این است که با توجه به خارجی بودن ریگ های استخراج و عدم نیاز کارفرماهای چینی به پرسنل ایرانی متعدد، راه اندازی این مراکز از نظر اشتغال زایی در چه جایگاهی قرار می گیرد.