توهم پولی
با توجه به شرایط حاضر اقتصادی، آیا می‌توان توصیه طلایی به فعالان اقتصادی داشت؟ عبده‌تبریزی در این باره معتقد است به‌دلیل مشکلات اقتصادی، از زاویه تصمیم بهینه برای یک شرکت، حفظ تولید موجود ضرورت دارد و همین موضوع باید هدف سال جدید باشد. این کارشناس ارشد حوزه مالی توضیح داد: «البته این حرف‌ها به این معنی نیست که از فرصت‌های جدید استفاده نکنیم و کارها را توسعه ندهیم، بلکه منظور این است که شرکت را درگیر طرح‌های دور و دراز نکنیم و اگر خود را در سال 98 که سال دشواری است مقروض کنیم، شاید به نفع بنگاه نباشد.» او با بیان اینکه سال 98 به دلیل جدی‌شدن تحریم‌ها و به مشکل‌خوردن فروش نفت سالی سخت برای اقتصاد است، افزود: «احتمالا بودجه سال جاری و موضوع پرداخت‌ها با مشکل روبه‌رو خواهد شد و با وجود این مشکلات، حفظ شرایط موجود و سطح تولید کنونی، بسیار پراهمیت است.»
از نظر عبده‌تبریزی پیشرفت و رشد را در سال جاری نمی‌توان با شاخص ریالی سنجید؛ زیرا قیمت‌ها در حال افزایش است و این می‌تواند ما را دچار توهم پولی کند. او معتقد است که باید با قبول واقعیت‌ها، حفظ سرمایه خود و دیگران را در اولویت نخست قرار دهیم. این کارشناس ارشد حوزه مالی، خرید دلار در سال جاری را مترادف با بازده صفر معنی کرد و گفت: «شاید در بعضی موارد قیمت‌ها دوبرابر شوند؛ اما در واقعیت رشدی صورت نگرفته باشد.» عبده‌تبریزی با هشدار درباره عواقب تصمیمات اشتباهِ ناشی از این توهم پولی، اضافه کرد: «مبنای تصمیم‌گیری‌ها باید متغیرهای حقیقی باشد زیرا به واقعیت نزدیک‌تر است. مبنا قراردادن متغیرهای حقیقی به‌جای ارقام ریالی و پولی در شرایط تورمی کنونی ضرورت دارد.» این کارشناس ارشد حوزه مالی با یادآوری مزیت‌های نسبی صادراتی ایران همچون انرژی ارزان نسبت به سایر رقبا، توسعه صادرات در کشورهای همسایه را یکی از موارد قابل بررسی در سال‌جاری دانست.
بررسی احتمال جهش قیمتی در بازار مسکن
عبده‌تبریزی امکان وقوع دوباره جهش‌های قیمتی در بازار مسکن در سال‌جاری را کم دانست و گفت: «در صورت رخ ندادن اتفاقات خیلی خاص، احتمال جهش قیمتی مسکن در سال 98 کم است. دلایل ثبات قیمتی در سال‌جاری را می‌توان عدم امکان افزایش تسهیلات مسکن در شرایط تورمی، عدم توانایی خرید مسکن به‌ویژه در شهرهای بزرگ و دور از دسترس‌بودن قیمت‌های بالا برای خیلی از اقشار جامعه دانست.» این کارشناس ارشد مالی همچنین درباره عواملی که ممکن است باعث افزایش قیمت مسکن شود، افزود: «یکی از عواملی که می‌تواند باعث افزایش قیمت مسکن شود همان جریان سفته‌بازی است که البته بعد از چند دوره و کاهش مقدار تقاضا تداوم این امر ممکن نیست و احتمالا افزایش قیمت نیز تحت‌تاثیر این عامل پایدار نخواهد بود.»
عبده‌تبریزی افزایش قیمت در برخی نقاط خاص مانند شمال شهر تهران را معلول محدودیت‌های طبیعی آن منطقه دانست که جدا از روند عمومی حوزه مسکن است و نمی‌تواند مبنایی برای تصمیم‌گیری سازندگان باشد. این کارشناس ارشد مالی پتانسیل حرکت قیمتی در سال 98 را محدود دانست و توضیح داد: «به هر حال مسکن و ساختمان در شرایط کنونی می‌تواند ارزش پول را حفظ کند. با توجه به محدودیت تقاضا و عدم توانایی پرداخت وام توسط بانک‌ها، ساختن واحدهای با متراژ متوسط هدفی مناسب برای سازندگان این حوزه است.»
او تاثیر شرایط ویژه بازار در حوزه مسکن را اندک ارزیابی کرد و گفت: «شرایط سیاسی و اجتماعی ممکن است باعث رکود شدید یا جهش شدید شود، اما سازندگان این بخش باید تمرکز خود را بر بعضی حوزه‌های خاص این بازار بگذارند که تقاضا در آنها وجود دارد. به‌عنوان مثال در ساخت‌وساز تجاری به دلیل عرضه زیاد سازندگان باید احتیاط کنند و پیش‌فروش واحدها می‌تواند از ریسک سازندگان در این حوزه بکاهد.» از نظر عبده‌تبریزی، اکنون سازندگان می‌توانند وارد بخش «بازسازی» شوند، زیرا امکان تخریب خیلی از ساختمان‌های قدیمی و ساخت و ساز از صفر وجود ندارد، در حالی که ارتقای واحدها روندی روبه رشد داشته است. او به سرمایه‌گذاران توصیه کرد که در سال‌جاری حداکثر به اندازه «نرخ تورم» توقع داشته باشند.
بهترین مکان برای سرمایه‌گذاری
عبده‌تبریزی معتقد است که احتمالا روند بازار سهام در سال‌جاری افزایشی است. این کارشناس ارشد مالی، برای افراد غیرحرفه‌ای، سرمایه‌گذاری در صندوق‌هایی که در سال‌های اخیر عملکرد مطلوبی داشته‌اند را تصمیمی مناسب دانست. او در جمع‌بندی چشم‌انداز کلی بازارها در سال 98، بازار سهام را پیشروتر از بازار مسکن دانست و گفت: «مهم‌ترین ابهام بازار سهام در سال 98، با توجه به تشدید فشارهای آمریکا، این است که شرکت‌ها چقدر موفق به صادرات و برگرداندن عواید حاصل از آن می‌شوند.» او ادامه داد: «به‌عنوان مثال در بورس گروه‌هایی مانند پتروشیمی، معدن و به‌صورت کلی شرکت‌هایی که به دلار مربوط هستند، اگر نتوانند منابع حاصل از صادرات را پس بگیرند با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد و سرمایه‌گذاران باید به این موارد توجه کنند.» به عقیده عبده‌تبریزی، بخش‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی راه‌های جمع‌آوری منابع در دوران تحریم را کم‌وبیش یاد گرفته‌اند و دولت باید فرآیندهای این عملیات را تسهیل کند. وی به‌صورت کلی موضوع مهم در بازار «سهام» را موضوع «صادرات» و موضوع مهم در بازار «مسکن» را «قدرت خرید پایین مردم» بیان کرد.
او با بیان اینکه اگر دولت موفق به کنترل نقدینگی شود و دیگر شاهد تورم و افزایش قیمت‌ها نباشیم، سودهای پایین مانند 3 یا 4 درصد هم سودهایی خوب هستند، افزود: «اگر ریال بتواند خودش را تثبیت کند سود 4 درصدی هم سود خوبی به‌شمار می‌آید.» این استاد دانشگاه در مورد بازار ارز و طلا نیز تاکید کرد: «در هیچ‌جای دنیا مردم در جایی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند که بازه آن صفر درصد است اما مردم به ناچار و برای حفظ قدرت خرید خودشان مجبور به خرید ارز می‌شوند و اگر بدانند در حوزه‌های دیگر سود حقیقی وجود دارد از سرمایه‌گذاری در این بخش منصرف خواهند شد.»
