مسکن در خواب زمستانی؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ابتکار، در این بین بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که تهران جزو کلان‌شهرهایی است که در خطر رکود سنگین معاملات قرار دارد، به عبارتی دیگر معاملات مسکن شهر تهران 37 درصد کاهش یافته و این نشان‌دهنده حال بد بازار مسکن در کلان شهرهاست.

این روزها تیتر بسیاری از رسانه‌ها حاکی از ورود رکود به بازار مسکن است. با نگاهی به آمارهای منتشر شده خواهیم دید که حجم معاملات نسبت به سال گذشته روند نزولی را در پیش گرفته و عدم توانایی افراد برای خرید و یا حتی اجاره مسکن تبدیل به دغدغه‌ای برای بسیاری از صاحب‌نظران و سیاستگذاران شده است. از سوی دیگر افراد با نگرانی از افزایش بیشتر قیمت‌ها در انتظار برنامه‌ای برای سامان‌ دادن بخش مسکن هستند، این درحالی است که برخی از کارشناسان معتقدند که افزایش قیمت در سال جاری اتفاق نخواهد افتاد. اما در این بین نمی‌توان کاهش میزان معاملات را نادیده گرفت و باید منتظر ماند و دید که بازار مسکن چه سمت‌وسویی را برای حرکت انتخاب می‌کند. حسام عقبایی، نایب رئیس اتحادیه املاک نیز با اشاره به کاهش حجم معاملات از وجود رکود در بازار مسکن گفت: در ابتدا باید بگویم که رکود مسئله‌ای نیست که بگوییم قرار است وارد بازار مسکن شود و تا کنون ما در بخش مسکن رکود نداشته‌ایم. رکود از سال 96 در بازار بوده و در سال 97 روزبه‌روز افزایش پیدا کرده است، به حدی که از تیرماه 97 تا اسفندماه همواره حجم معاملات‌مان کمتر شد، یعنی از 25 درصد کاهش معاملات در تیرماه به 70 درصد کاهش در اسفندماه رسید.

وی افزود: چند ماهی است که از سال 98 می‌گذرد. به دلیل رشد نامتعارف قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید مردم و نبودن توازن میان عرضه و تقاضا رکود عمیق تورمی در بازار مسکن حاکم است. اما در این میان نکته‌ای وجود دارد، ما باید بدانیم احتمال کاهش قیمت‌ها بسیار ضعیف بوده و پیش‌بینی ما این است که تا شهریورماه قیمت‌ها همین‌گونه خواهد بود ولی بعد از آن باید منتظر بمانیم و ببینیم که وضعیت اقتصادی به چه صورت می‌شود. شرایط کنونی به نحوی نیست که ما بتوانیم برای یک ‌سال پیش‌بینی داشته باشیم. برای پیش‌بینی باید ببینیم که بازار ارز به چه سمتی می‌رود، داستان تحریم‌ها و فروش نفت چه می‌شود، سیاست‌های کلان دولت به کجا می‌انجامد و... تا بتوانیم برای نیمه دوم سال اظهار نظر کنیم.

عقبایی ادامه داد: برای کم کردن رکود باید رونق را راهی بازار کنیم. تعریف رونق در اقتصاد چند نوع است. در اقتصاد ایران یکی از تعریف رونق توام با گرانی است. به‌عنوان نمونه وقتی می‌گوییم که بازار طلا رونق گرفته است یعنی افزایش قیمت را در این بازار داشته‌ایم. ما باید بدانیم که رونق دو مفهوم دارد، یکی افزایش معاملات و بالا بردن قدرت خرید مصرف‌کنندگان، که این مفهوم از دید کارشناسان بسیار قابل‌قبول و پسندیده است. دیگری رونق به مفهوم حمله و هجوم سرمایه‌های سرگردان و سوداگری در بخش مسکن است که این روش به جز افزایش قیمت نتیجه دیگری برای مصرف‌کنندگان مسکن نخواهد داشت و اصلا قابل قبول نخواهد بود.

این کارشناس مسکن با اشاره به راه‌حل‌هایی برای ایجاد رونق در بازار مسکن گفت: رونق توام با افزایش قیمت و سوداگری نبودش بهتر از بودنش است. برای رونق از طریق افزایش حجم معاملات و بالا رفتن قدرت خرید افراد لازم است که سود بانکی کاهش پیدا کند، تسهیلات بانکی افزایش یابد و به افزایش تولید توجه شود. این عوامل باعث رونق شده و از سوداگری در بازار هم جلوگیری می‌کند و می‌تواند1300 شغل و 300 صنعت مرتبط با ساختمان را فعال کند و از سوی دیگر گردش مالی را بالا ببرد.

کنترل سوداگری ضرورت دارد

مهدی غلامی، کارشناس بازار مسکن درخصوص احتمال رکود در بازار مسکن گفت: ما اگر بخواهیم بدانیم که رکود راهی بازار مسکن شده است یا خیر، ابتدا باید بدانیم که رکود به چه معناست؟ ما یک رکود تولید داریم که باید بگویم ما از سال 96 شاهد یک رکود هستیم. در آن زمان حدود 350 هزار واحد مسکن در سال ساخته می‌شد که این میزان در برابر نیازهای جامعه بسیار پایین بود. البته باید بگویم که مدتی است تحرکاتی در حوزه تولید به وجود آمده است. به خصوص که وزارت راه و شهرسازی هم برنامه‌‌ریزی کرده است که 400 هزار واحد مسکونی مهر را تکمیل کند. این برنامه‌ها برای بخش مسکن به عنوان متحرک است ولی این اتفاقات باید به شرطی باشد که مصرف‌کنندگان توانایی خرید داشته باشند، اگر این عرضه با توانایی افراد فاصله داشته باشد مشخصا بازار به سمت یک رکود سنگین خواهد رفت. به عبارتی دیگر شرایطی را در نظر بگیرید که تولید و عرضه داریم اما توانایی مردم به شکلی شده است که نمی‌توانند این واحدها را خریداری کنند.

وی افزود: در شرایط کنونی برای افزایش قدرت خرید افراد نمی‌توان وام مسکن را افزایش داد و باید به سمت راه‌حل‌هایی برویم که هم توان مردم افزایش پیدا کند و هم تولید و عرضه اتفاق بیفتد. ما باید بدانیم که اگر قرار باشد واحدها به قیمت بازار عرضه شود بسیاری از دهک‌ها نمی‌توانند معامله‌ای انجام دهند و در نتیجه رکود حتمی است.

این کارشناس مسکن با اشاره به راه‌حل‌هایی برای پایان دادن به رکود در بازار گفت: ما در صورتی می‌توانیم رکود را تمام شده بدانیم که اولا رونق تولید مسکن با شرایط خرید افراد هم‌راستا باشد و راه‌حل بعدی این است که ما به این سمت برویم که سوداگری در بازار را متوقف کنیم.

غلامی با تاکید بر ضرورت کنترل سوداگری در بخش مسکن ادامه داد: نکته‌ای که وجود دارد این است که اگر در بازار تولید هم داشته باشیم ولی مردم توانایی خرید را نداشته باشند و در مقابل هم فشاری برای پایان دادن به کار سوداگری در میان نباشد بر تعداد خانه‌های خالی اضافه خواهد شد. در سال 90 تعداد خانه‌های خالی 1/6 بود درصورتی که سال 95 این تعداد به 2/6 رسید. همانطور که گفتم اگر مقابله‌ای در بازار مسکن وجود نداشته نباشد رکود یک امر طبیعی است.