حکایت معروفی از حسین منصور حلاج نقل می‌شود که می‌گوید: «حسین بن منصور حلاج را در ظهر ماه صیام از کوی جذامیان گذر افتاد. جذامیان به نهار مشغول بودند و به حلاج تعارف کردند. حلاج بر سفره آنها نشست و چند لقمه بر دهان برد.
به گزارش به نقل از روزنامه ابتکار ،جذامیان گفتند: دیگران بر سفره ما نمی‌نشینند و از ما می‌ترسند. حلاج گفت: آنها روزه‌اند و برخاست. غروب هنگام افطار حلاج گفت: خدایا روزه مرا قبول بفرما. شاگردان گفتند: استاد ما دیدیم که تو روزه شکستی. حلاج گفت: ما مهمان خدا بودیم. روزه شکستیم، اما دل نشکستیم».
این حکایت از یکی از عرفای بزرگ تاریخ اسلام نشان می‌دهد که روزه، فارغ از محورهای عبادی فردی، صورتی اجتماعی هم دارد. در واقع روزه‌داری تنها پرهیز از خوردن و آشامیدن یا حتی دوری از رفتارهای گناه‌آلود دیگر برای فرد نیست، بلکه مسئولیت‌ها و نقش اجتماعی فرد روزه‌دار را هم شامل می‌شود.
از ماه رمضان همواره به عنوان یکی از بهترین ماه‌ها برای انجام امور خیریه و عام‌المنفعه یاد می‌شود. کارهایی که می‌تواند علاوه بر تزکیه فردی به دلیل روزه و عبادات، آثار مثبت اجتماعی را هم به دنبال داشته باشد و البته ثواب کارهای خیر در حق مردم را هم برای عاملان آن به همراه بیاورد.
اکنون که در روزهای پایانی ماه رمضان هستیم، آگهی‌های فراوانی درباره نحوه پرداخت فطریه به موسسات خیریه مطرح می‌شود که می‌تواند این فریضه را به امور خیریه اجتماعی گره بزند، اما این تنها راه نیست.
هر سال حرکت‌های اجتماعی عام‌المنفعه بسیاری در ماه رمضان انجام می‌شود که امسال هم نمونه‌های فراوانی از آن را شاهد بوده‌ایم. پویش اهدای خون در ماه رمضان، رسم کوچه‌گردان عاشق از سوی جمعیت خیریه امام علی(ع)، پویش افطاری ساده برای هموطنان سیل‌زده و... از جمله فعالیت‌های عام‌المنفعه‌ای است که امسال در ایام ماه رمضان جلوه ویژه‌ای داشته‌اند.
علاوه بر این فعالیت‌ها که از سوی موسسات رسمی انجام می‌شود، اموری هم هستند که به طور خودانگیخته و خودجوش با همبستگی مردمی بر پایه اعتماد و علاقه افراد به انجام می‌رسد.
گروهی که علی و دوستانش برای اهدای خون در ایام ماه رمضان تشکیل داده‌اند یکی از این حرکت‌هاست. علی، 30 ساله، 3 سال است که گروهی را تشکیل داده که محور آن، اهدای خون در ایام ماه رمضان است.
او در‌این‌باره می‌گوید: «4 سال پیش در ایام ماه رمضان بود، پای تلویزیون نشسته بودم که زیرنویس تلویزیون خبر از نیاز به اهدای خون می‌داد. همان زمان با پدرم حاضر شدیم و رفتیم تا خون اهدا کنیم. متوجه شدم که اهدای خون در ماه رمضان به دلیل روزه‌داری مردم کم می‌شود، اما نیاز به خون به هر حال برای مصارف درمانی وجود دارد».
وی با اشاره به این که در سال‌های اخیر پویش‌های اهدای خون در ماه رمضان به راه افتاده‌اند، افزود: «با اینکه سازمان انتقال خون از طریق اخبار و تبلیغات، در این زمینه تلاش می‌کند و در این سال‌ها پاسخگویی به این نیاز به عنوان یک حرکت مردمی نسبت به گذشته بیشتر جا افتاده است، اما به نظر می‌رسد هنوز عده زیادی در‌این‌باره نمی‌دانند.
بعد از اینکه اولین بار پستی در اینستاگرامم در‌این‌باره گذاشتم و اطرافیانم به آن واکنش مثبت نشان دادند، فکر کردم که می‌شود کاری کرد که سهم خودم را در توسعه این فرهنگ به جا آورم». علی ادامه می‌دهد: «در آستانه ماه رمضان سه سال پیش، گروهی تلگرامی ساختم و دوستان و فامیل را دعوت کردم.
در آنجا اهمیت اهدای خون در ماه رمضان را توضیح دادم و پیشنهادم را هم مطرح کردم. برای اینکه اهدای خون را تنها به یک روز در ماه رمضان محدود نکنیم و هرکس بتواند بر اساس وقت خود در این حرکت شرکت کند، قرار شد در 4 هفته ماه رمضان، هر هفته یک روز را تعیین کنیم و گروهی که اعلام آمادگی می‌کند، در آن روز با هم برویم و خون اهدا کنیم و بعد از اهدای خون هم دور هم افطار کنیم».
وی اضافه کرد:«کسانی هم که امکان اهدای خون نداشتند، پولی را کمک می‌کردند که صرف هزینه همین افطارها می‌شود و از این طریق، آنها هم در این کار خیر شریک می‌شوند». وی با اشاره به اینکه گروهی که تشکیل داده، در حال حاضر نزدیک به 200 عضو دارد، افزود: «هماهنگی برای اهدای خون در باقی اوقات سال را هم در این گروه انجام داده‌ایم.
این گروه باعث شده است امور خیریه دیگری را هم در وسع خودمان انجام دهیم. مثلا وقتی نیازمندی از سوی یکی از اعضا معرفی می‌شود، بعد از تحقیق و بررسی درباره شرایطش، تلاش می‌کنیم با گلریزان، مشکل او را تا جایی که می‌توانیم حل کنیم. امیدوارم که بتوانیم این روند که بر پایه اعتماد و محبت اعضای گروه است را ادامه دهیم».
برای درک تاثیر چنین حرکت‌هایی می‌توان به آمار ارائه شده از سوی مدیرکل سازمان انتقال خون استان اشاره کرد. وی روز چهارشنبه، 8 خرداد ماه، اعلام کرد که در بازه زمانی بیست و یک روز اول از ماه مبارک رمضان، پایتخت‌نشینان با ثبت بیش از 20 هزار مراجعه و اهدای 16 هزار و 19 واحد خون برای نجات جان بیماران، روزهای مبارکی را پشت سر گذاشتند.
سیدمرتضی طباطبایی، مدیرکل انتقال خون استان تهران با اشاره به حضور اهداکنندگان خون در دسته‌بندی‌های مختلف، افزود: هفت هزار و 145 نفر از اهداکنندگان خون در این مدت از اهداکنندگان مستمر خون بودند که حداقل در سال دوبار خون اهدا می‌کنند و با سهم 47 درصدی در رتبه اول قرار گرفتند.
وی ادامه داد: اهداکنندگان باسابقه که در پرونده خود سابقه اهدای خون در گذشته را دارند با ثبت چهار هزار و 932 واحد خون و سهم 32 درصدی، حائز رتبه دوم دسته‌بندی اهداکنندگان خون شدند و کسانی که برای اولین بار به حلقه اهداکنندگان خون پیوستند نیز با سه هزار و 285 واحد خون و سهم 21 درصدی در جایگاه بعدی ایستادند. طباطبایی بیان کرد: 804 نفر از تهرانی‌ها نیز با اهدای پلاسما و 403 نفر نیز با اهدای پلاکت، توانستند در این بخش هم ما را در تامین فرآورده‌های خونی مورد نیاز بیماران یاری کنند.
اما اهدای خون تنها راه انجام امور عام‌المنفعه در ایام ماه رمضان نیست. مهرسا هم یکی از دیگر کسانی است که توانسته با مشارکت اطرافیانش، حرکتی عام‌المنفعه را در ماه رمضان آغاز کند.
او می‌گوید: «خانواده من وضع مالی خوبی دارند. مهمانی‌های بزرگ افطاری، سال‌هاست که از سنت‌های همیشگی خانواده ما بوده است. از سه چهار سال پیش، من و سه چهار نفر دیگر از بچه‌های خانواده، به این فکر کردیم که فایده این مهمانی‌های هرشبه چیست؟ سفره‌های رنگین این مهمانی‌ها نه تنها حس و حال معنوی افطار را از بین می‌برد، که باعث ایجاد رفتارهای بدی مثل چشم و هم‌چشمی و حتی خدایی‌نکرده غیبت هم می‌شود.
تقریبا همه ما هم که دستمان به دهان‌مان می‌رسد و افطاری دادن به این جمع چه فضیلتی دارد؟ در نتیجه فکر کردیم که راهی پیدا کنیم که هم سنت‌های خانوادگی حفظ شود و هم این افطاری دادن‌ها به حرکت مثبت‌تری تبدیل شود».
وی افزود: «فکر کردیم که این مهمانی‌ها را به یک دورهمی برای تهیه بسته‌های افطاری برای نیازمندان تبدیل کنیم و افطاری را هم ساده‌تر برگزار کنیم. یعنی هزینه آن بریز و بپاش مهمانی‌های قبلی را خرج تهیه بسته‌های افطاری و مواد غذایی و توزیع آن میان نیازمندان کنیم و در کنار اینکه برای انجام این کار دور هم جمع می‌شویم، افطاری ساده‌تری هم با هم بخوریم».
مهرسا اضافه کرد: «با بزرگ‌ترها صحبت کردیم. برخی همراهی و برخی مخالفت کردند. با تکیه بر حمایت برخی بزرگ‌ترها، جوان‌ترها را دور هم جمع کردیم. یک گروه کار شناسایی و توزیع بسته‌ها را بر عهده گرفت، یک گروه کار امور مالی و خرید اقلام را انجام داد و بقیه هم در بسته‌بندی وسایل کمک کردند. قرار شد هر شب خانه یکی از بستگان جمع شویم و این کار را انجام دهیم.
افطاری هم محدود به یکی دو نوع خوراکی، آن هم در حد نان و پنیر و سبزی، آش، حلیم و مانند آن شد». به گفته مهرسا، این حرکت باعث شد که در ایام ماه رمضان دو سال اخیر، هر شب برای 100 تا 150 نفر بسته‌های افطاری تهیه و توزیع شود و البته برای 50 خانواده نیازمند هم بسته‌های غذایی ویژه ماه رمضان تهیه شود.
او یادآور می‌شود: «تلاش کردیم که هم افطاری‌های خانوادگی و هم بسته‌های افطاری و غذایی توزیعی، ویژگی‌های سلامتی را هم داشته باشند. در نتیجه فکر می‌کنم نه تنها سنت‌های خانوادگی را حفظ و به نیازمندان هم کمک کردیم، به سلامت خانواده و جامعه هم از طریق اصلاح تغذیه و جلوگیری از سوءتغذیه لااقل در حد این یک ماه کمک کرده‌ایم».
به هر حال فرقی نمی‌کند که در حرکت‌های سازمان‌های خیریه مشارکت کنید و یا شخصا و با کمک اطرافیان آستین بالا بزنید و حرکتی کنید؛ مهم این است که در ماه رمضان، در کنار خودسازی معنوی، نقش اجتماعی خود را فراموش نکنیم و سعی کنیم به جامعه هم کمک کنیم تا روح زیبای رمضان در جامعه جاری شود.
