به گزارش ایسنا و به نقل از فیز، بررسی جدید پژوهشگران "دانشگاه ویرجینیا"(UVA) نشان می‌دهد نوعی سلول رنگی در "گورخرماهی"(zebrafish) می‌تواند پس از رشد، به سلول دیگری تبدیل شود.
"دیوید پاریچی"(David Parichy)، استاد بخش زیست‌شناسی دانشگاه ویرجینیا گفت: ما در بررسی‌های آزمایشگاهی دریافتیم که برخی سلول‌های رنگی گورخرماهی که سیاه‌رنگ هستند، به رنگ خاکستری و سپس سفید در می‌آیند. در بررسی‌های دقیق‌تر موفق شدیم تغییرات قابل توجهی را در بیان ژن و شیمی سلول‌های رنگی کشف کنیم.
وی افزود: ما فهمیدیم که سلول‌ها، راز پنهانی با خود دارند که با دید ساده و گذرا قابل درک نیست. گورخرماهی، بیش از 30 سال مورد مطالعه پژوهشگران بوده؛ در نتیجه اطلاعات ما در مورد آن زیاد است اما این نخستین بار است که چنین تغییری در این ماهی مشاهده می‌شود.
این نوع خاص از سلول، می‌تواند اطلاعات خوبی در مورد "ملانین"(melanin) رنگدانه‌ها و تغییر رنگ یک ماهی از سیاه به سفید طی چرخه زندگی او ارائه دهد. این سلول‌های خاص، در لبه باله‌های ماهی دیده می‌شوند و به نظر می‌رسد که عملکرد آنها مانند سیگنالی باشد که برای گورخرماهی‌های دیگر ارسال می‌شود.
توانایی یک سلول پیشرفته برای تبدیل به یک سلول متفاوت، موضوع بسیار نادری است که معمولاً به دخالت آزمایشگاهی نیاز دارد تا سلول پیش از تغییر کردن، ابتدا در ظروف آزمایشگاهی به حالت سلول بنیادی بازگردد. این پژوهش جدید نشان می‌دهد که شاید برخی سلول‌های پیشرفته، این توانایی را داشته باشند که باور عمومی را در مورد این موضوع تغییر دهند.
پاریچی افزود: این باور مدت‌ها در زیست‌شناسی تکاملی وجود داشت که سلول پس از تکمیل رشد خود، به همان صورت باقی می‌ماند اما ما پی برده‌ایم که همیشه این اتفاق نمی‌افتد و برخی از سلول‌های نادر می‌توانند پس از تکامل ابتدایی، به سلول جدیدی تبدیل شوند.
باور پیشین پژوهشگران این بود که سلول‌های بنیادی، به یک نوع خاص از سلول تبدیل می‌شوند و سپس، به همان صورت باقی می‌مانند؛ در نتیجه سلول پوست، همان سلول پوست و سلول عضله، همان سلول عضله خواهد بود اما این پژوهش جدید نشان می‌دهد سلول‌های موسوم به "ملانوسیت"(melanocyte)، از ابتدا ملانین با خود دارند ولی پس از مدتی آن را از دست می‌دهند و به جای آن، رنگدانه سفید می‌سازند. این توانایی، سلول‌ها را به یک مدل پژوهشی خوب برای درک نحوه تغییر آنها تبدیل می‌کند.
این کشف، پیامدهای خوبی برای پزشکی ترمیمی به همراه خواهد داشت و به پزشکان فعال در این حوزه امکان خواهد داد تا از سلول‌ها برای ابداع بافت‌های جایگزین سلول‌های دیگر استفاده کنند. این قابلیت برای درمان بیماران مبتلا به سکته مغزی، آسیب نخاعی و سکته قلبی، کارایی زیادی خواهد داشت.
پاریچی ادامه داد: دانستن این موضوع که چگونه سلول‌ها تغییر می‌کنند، برای پزشکی ترمیمی، امری ضروری و ارزشمند است. درک نحوه تغییر رنگ سلول‌ها از سیاه به سفید، می‌تواند به ما در درک بیشتر سلول‌ها کمک کند.
پژوهشگران در حال حاضر، از سلول‌های بنیادی برای ارائه سلول‌های متفاوت استفاده می‌کنند و امیدوار هستند که بتوانند با کمک سلول‌های رنگی، درک بهتری از این فرآیند به دست بیاورند و شاید آن را در برنامه‌ریزی دوباره سلول‌ها به کار گیرند.
این پژوهش در مجله "Proceedings of the National Academy of Sciences" به چاپ رسید.
