هزینه اجرای بسیج ملی کنترل فشارخون یک هزارم هزینه های درمان فشارخون بالا/مرگ ۹۷ هزار نفر در یکسال بر اثر فشارخون بالا

مشاور عالی وزیر بهداشت با اشاره به هزینه های سرسام آور درمان فشارخون بالا و بیماری های ناشی از آن گفت:«هزینه اجرای بسیج ملی کنترل فشارخون یک هزارم این هزینه ها نمی شود و اثربخشی فوق العاده بالایی دارد.»

دکتر محمد اسماعیل اکبری در نشست خبری بسیج ملی کنترل فشارخون گفت:« فشارخون عاملی خطری است که حداقل 20 درصد جامعه بالغ ما و اگر سنین را دسته بندی کنیم 65 درصد بالای 60 سال جامعه ما را گرفتار می کند و در اکثر خانواده ها بیمار مبتلا به فشارخون بالا وجود دارد. این بیماری عوارض مختلفی از خستگی گرفته تا بیماری های قلبی و عروقی و سکته ها و بیماری های کلیوی را در بیمار مبتلا به دنبال دارد. اگر مردم را آگاه کنیم که فشارخون خود را اندازه گیری کنند تا از ابتلای خود مطلع شوند بهترین راهکار برای پیشگیری از این بیماری است.»

وی در ادامه گفت:«20 درصد مرگ های کشور در سال 97 یعنی 97 هزار نفر فقط به خاطر فشارخون بالا فوت کرده اند که رقم بالا اما قابل کنترل و پیشگیری است.»
وی گفت:« اعتماد مردم به وزارت بهداشت در بسیج ملی کنترل فشار خون بسیار اهمیت دارد. از ابتدای امسال نزدیک به 600 مورد سرخک در آمریکا و 880 مورد در اروپا پیدا شد و همه از مردم التماس می‌کنند که واکسن بزنند و کسی توجهی نمی‌کند، اما در ایران وقتی درباره یک طرحی اطلاع رسانی می کنیم مردم از به خوبی استقبال می کنند.»

دکتر اکبری گفت:« در کشور ما و در اغلب کشورهای دنیا آمار ابتلای زنان به فشارخون بالا بیشتر از مردان است که چندین دلیل دارد از جمله اینکه معمولا زنان دارای وزن زیاد هستند همچنین ساختارهای هورمونی بدنشان زمینه ساز ابتلای آنها است از طرف دیگر زنان بیشتر از مردان به پزشک مراجعه می کنند و بیشتر مراقب سلامت خود هستند ولی مردان زمانی به پزشک مراجعه می کنند که دچار عوارض بیماری شده اند.»

وی گفت:«براساس آمار تا به امروز 21 درصد ایرانی ها فشارخون بالا دارند و 8 درصد آنها فشارخون جدید پیدا کرده اند و 50 درصد مبتلایان به فشارخون قدیمی ، بیماری خود را کنترل نکرده اند یا از ابتلای خود به فشارخون بالا اطلاعی نداشتند. کار بسیار مهم این است که مبتلایان به فشارخون بالا را تحت نظر بگیریم. مردم باید مطالبه گر باشند همچنین باید به مردم آموزش دهیم که اطلاع از فشارخون بالا به تنهایی کافی نیست و باید روند درمانی آنها به طور منظم باشد.»

دکتر اکبری گفت:« امید داریم با اجرای بسیج ملی کنترل فشارخون بتوانیم به عنوان اولین کشور در دنیا کنترل فشارخون را به نحو احسن انجام دهیم. بسیاری از کشورهای دنیا در این رابطه برنامه هایی داشته اند اما به نظر نمی رسد که هیچ کشوری در زمینه کاهش میزان ناتوانی ناشی از فشارخون بالا و یا مرگ زودرس ناشی از فشارخون بالا با موفقیت عمل کرده باشد. ما در طول سال های 2015 تا 2017 کاری بین المللی انجام دهیم و وضعیت کشورهای دنیا را از نظر ابتلا به فشارخون بالا برآورد کردیم و مشخص شد که هیچ کشوری در کنترل فشارخون موفق عمل نکرده است.»

وی خاطرنشان کرد:« ابتلای به فشارخون بالا چند عامل دارد اول اینکه کسی که قرار است به این بیماری مبتلا شود، حتما مبتلا می شود و پایه این بیماری ژنومیک است به همین جهت به آن فشارخون اساسی می گوییم اما اینکه فرد در چه سنی به این بیماری مبتلا می شود مهم است اگر فرد بتواند پیشگیری های لازم را انجام دهد ممکن است در سن 70 سالگی به این بیماری مبتلا شود اما اگر مواردی که باید را رعایت نکند ممکن است در سنین پایین تر مثلا 30 سالگی دچار این بیماری شود و کسانی که در سنین پایین تر به این بیماری مبتلا می شوند حتما دچار عوارض ناشی از این بیماری از جمله مرگ زودرس، سکته های قلبی و مغزی و ناتوانی می شود.»

دکتر اکبری گفت:«یکی از عوامل مهم ابتلا به این بیماری، مصرف بالای نمک است. دنیا در کنترل نمک خیلی موفق عمل نکرده است و در تمام دنیا میزان مصرف نمک مردم بالا است اروپایی ها و امریکایی ها دو برابر استاندارد نمک مصرف می کنند و ایرنیان نزدیک به سه برابر استاندارد نمک مصرف می کنند.»

وی افزود:« منظور از نمک سدیم است که در سوخت و ساز بدن انسان سدیم و پتاسیم دو یون اصلی هستند افزایش سدیم در بدن باعث دفع پتاسیم می شود و به همین دلیل فرد دچار خستگی های بیش از حد می شود و یک وضعیت نامناسبی در بدن ایجاد می شود و اگر میزان پتاسیم در بدن کم شود این وضعیت نامناسب بدتر می شود. سدیم فقط در نمک طعام نیست بلکه در جوش شیرین نیز وجود دارد تمامی شیرینی هایی که مصرف می کنیم حاوی جوش شیرین هستند، بخشی از نان های مصرفی مردم که حاوی جوش شیرین است(آن دسته از نانوایی ها که دستورالعمل وزارت بهداشت در اینباره را رعایت نمی کنند).»

وی تاکید کرد:« نمک از هزاران سال پیش به عنوان ماده محافظ استفاده میشده اما این روش قدیمی همچنان در صنایع غذایی ما در تولیدات استفاده می شود تقریبا تمام غذاهای فرآوری شده حاوی نمک بالایی هستند. امیدواریم وزارت بهداشت در این بسیج ملی مورد حمایت رسانه ها قرار گیرد و موضوع نمک را علنی تر کنیم یادمان باشد که نمک پشتوانه مذهبی هم دارد ولی مصرف نمک نباید بیشتر از 5 گرم در روز باشد تقریبا هر ماده غذایی که مصرف می کنیم از جمله میوه ها حاوی نمک هستند و باید در میزان نمک مصرفی دقت کنیم.»

دکتر اکبری خاطرنشان کرد:« تغییر ذائقه کودکان ظلم در حق آنها است و متاسفانه در تبلیغات عدیده از جمله در صدا و سیما به عنوان مثال مصرف شیرهای طعم دار تبلیغ می شود که این نوع شیرها حاوی نمک هستند.»

وی درباره میزان مصرف سبزیجات در کشور گفت:« متاسفانه میزان مصرف سبزیجات در کشور نیز بسیار کم است و تنها یک سوم سبزیجات مصرف می شود البته در بسیاری از استان ها هیچ میوه ای وارد نمی شود. سرطان مری در استان گلستان در منطقه آق قلا بسیار شایع بود که این منطقه جزو منطقه کمربند سرطان دنیا بود که به چین ختم می شد یکی از دلایل آمار بالای سرطان در این منطقه کمبود مصرف میوه و سبزیجات بود و در تمام آن منطقه سبزی فروشی وجود نداشت تا اینکه در سال 1373 برنامه ای برای این منظور طراحی کردیم و 9 سال بعد آمار ابتلا به سرطان مری بدون هیچ مداخله طبی در این منطقه کاهش پیدا کرد.»

دکتر اکبری گفت:« مصرف غلات ایرانیان معقول است و ایرانیان روزانه حدود 330 گرم نان مصرف می کنند اما متاسفانه سبوس را از غلات جدا می کنند.متاسفانه نانوایی ها سبوس را جداگانه در نان استفاده می کنند، اما سبوسی که روی نان اضافه می شود مانند این است که ذغال درست کرده ایم و آن را می سوزانیم که مصرف این نوع نان ها عوارضی به دنبال دارد. در این زمینه وزارت بازرگانی یا مسئولین مربوطه باید کمک کنند تا سبوس از نان گرفته نشود. سبوس نباید از گندم جدا شود.متاسفانه صنایع آرد تجارت جدیدی راه انداخته اند و ما باید مردم را از این مسئله آگاه کنیم که نان سبوس دار فقط یک کار تجاری است و پایه علمی ندارد.»

وی افزود:« بیش از یک سوم گندم‌ها در سیلوها نگهداری نشده و حدود سه ماه در فضای باز و زیر برزنت و در شرایط نامناسب نگهداری می‌شود.»
دکتر اکبری تاکید کرد:« مردم باید آگاه باشند که نان سفید بدون سبوس ضرر زیادی دارد.البته سبوس باید همراه گندم آرد شود و نباید جداگانه بر روی نان اضافه شود. اما اینکه چرا سبوس را از نان جدا می کنند به این دلیل است که نانی که سبوس داشته باشد به راحتی در تنور پخته نمی شود.»

دکتر اکبری با بیان اینکه میزان مصرف حبوبات نیز در کشورمان پایین است، گفت:« مصرف حبوبات یکی از عوامل کنترل فشارخون بالا است و ایرانیان کمتر از 50 درصد مورد نیاز حبوبات مصرف می کنند. حبوبات شامل ماش، نخود، عدس، لوبیا و... می باشد که در گذشته در برنامه غذایی روزانه افراد مصرف حبوبات بیشتر جای داشت امروزه دیگر غذاهایی مثل آبگوشت و آش که حاوی حبوبات است جایی در غذای عادی افراد ندارد و مصرف آن کاهش پیدا کرده است. باید قیمت حبوبات کاهش پیدا کند تا مردم به مصرف آن رغبت پیدا کنند.»

وی تاکید کرد:«اقدامات وزارت بهداشت برای سلامت مردم حداکثر 25 درصد موثر واقع می شود و 75 درصد سلامت مردم در بخش های بیرون از وزارت بهداشت شکل می گیرد. »

وی گفت:« انتظار داریم در بسیج ملی کنترل فشارخون، فشارخون 40 میلیون نفر را کنترل کنیم و از میان آنها 2 میلیون نفر مبتلای جدید شناسایی کنیم و 8 میلیون مبتلای به فشارخون قدیمی را شناسایی کنیم و حدود 10 میلیون نفر بیمار مبتلا به فشارخون را شناسایی و تحت نظر قرار دهیم. امیدواریم آمار 50 درصد از مبتلایانی که از فشارخون خود آگاهی ندارند و یا در صورت اطلاع آن را کنترل نمی کنند را به زیر 10 درصد برسانیم. و در نظر داریم مرگ ناشی از فشارخون بالا را یک سال قبل از اجرای طرح بسیج ملی کنترل فشارخون و یک سال بعد از آن را مقایسه کنیم و در یک مقاله علمی نتیجه آن را منتشر کنیم.»

دکتر اکبری درباره نقش استرس ها در فشارخون گفت:« استرس ها به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می شوند. استرس‌ها باعث واکنش‌های هورمونی شده که می تواند فشار خون را افزایش دهد. به همین دلیل یکی از نظراتی که بنده دارم راه‌اندازی بسیج شادمانی است تا بتوانیم با در اولویت قرار دادن شادمانی در زندگی، استرس‌ها را کاهش داده و از بروز بیماری‌های غیر واگیر جلوگیری کنیم.»

وی با انتقاد از برنامه های آشپزی صدا و سیما گفت:«این برنامه ها جاذبه هایی برای مردم ایجاد کرده است که فرهنگ غذایی ایرانی را از بین می برد و این ظلم به مردم است.»

وی گفت:«طی تحقیقی که سال 80 در کشور درباره ریزمغذی ها انجام دادیم ، در آن زمان 60 درصد مردم کمبود ویتامین D داشتند و در سال 91 مجدد این تحقیق انجام شد و مشخص شد که میزان کمبود ویتامین D در مردم به 80 درصد رسیده است اهمیت این ویتامین از این جهت است که کمبود آن در بروز فشارخون بالا و بیماری های قلبی و عروقی و افسردگی و اضطراب و سرطان ها دخالت دارد. »

وی افزود:« صداو سیما روغن های حاوی ویتامین D را تبلیغ می کند که حاوی 400 واحد ویتامین D است باید به عنوان مثال 100 کارتون از این روغن ها را مصرف کنیم تا ویتامین D مورد نیاز بدنمان تامین شود که معقولانه نیست و ظلم بزرگی به مردم است و امکان ندارد مردم با ویتامین D موجود در روغن مشکل کمبود این ویتامین در بدنشان را جبران کنند و مصرف زیاد آن خود باعث بروز بیماری های دیگر می شود.»

وی در انتقاد دیگری از تبلیغات صداو سیما درباره ماء‌الشعیرهایی که در تلویزیون تبلیغ می شود، گفت:« این محصولات نمک بسیار بالایی دارند و تبلیغات زیادی درباره در صدا و سیما می شود.»

و در پاسخ به سوال خبرنگار درباره میزان هزینه هایی که درمان فشارخون بالا و بیماری های ناشی از آن به نظام سلامت کشورمان تحمیل می کند، گفت:« مطالعات عدیده ای درباره بار بیماری ها انجام شده است که با دو شاخص دالی(مرگ زودرس ) و کالی (کیفیت زندگی ) اندازه گیری می شود. »

وی گفت:« شاخص دالی در ایران در سال 97، 97 هزار نفر به دلیل فشارخون بالا در یک سال فوت کرده اند که اگر آن را ضرب در سه جی دی پی کنیم سه برابر درآمد ناخالص ملی را ضرب در آن کنیم و ضرب در 97 هزار نفری که فوت کرده اند این پول از دست رفته است. البته این پول خرج درمان نشده است این سرمایه ملی ای است که از دست رفته است. کالی حداقل ده برابر دالی ( به عنوان مثال یک فرد عادی بر اثر بیماری ناتوان شده است) است که اگر ضرب در ده کنیم در اینجا نیز هزینه های بالایی از دست رفته است هزینه های دیگری هم برای دارو و درمان بیماران و دیالیز و ... داریم که معمولا یک پنجم این هزینه ها است این در حالی است که هزینه اجرای بسیج ملی کنترل فشارخون یک هزارم این هزینه ها نمی شود و اثربخشی فوق العاده بالایی دارد.»